«بولتن موسیقی»؛ مجلۀ خبری روزانۀ موسیقی (23بهمن)

گروه موسیقی، در آستانه آغاز جشنواره موسیقی فجر، فعالان برتر موسیقی کشور نظرات خود را راجع به جشنواره فیلم فجر بیان کردند.
به گزارش بولتن نیوز، برپایی نمایشگاه سازها همزمان با جشنواره موسیقی فجر، اجرای فواد پیشوا در سنندج، راه اندازی نخستین شبکه موسیقی داخلی و برنامه اجراهای روز جمعه از مهم ترین اخبار موسیقی امروز 23 بهمن ماه هستند.
در انتها نیز نظر امام خمینی (ره) درباره موسیقی و نامه تاریخی ایشان را بررسی می کنیم.


جشنواره موسيقی فجر میزبان نمایشگاه سازها


برای چهارمین سال نمایشگاه ساز محسن شاملو در حاشیه جشنواره موسیقی فجر برگزار می‌شود.

اجرای بانوان حتی با مجوز هم با مشکل مواجه است



 فهیمه نورفردی(سرپرست و خواننده گروه پرسیا) درباره حضور گروهش در جشنواره موسیقی فجر گفت: گروه ما برای اولین بار در جشنواره موسیقی فجر حضور خواهد داشت اما پیشتر هم کنسرت‌هایی را برگزار کردیم.

سرپرست گروه پرسیا درباره کنسرت گروهش گفت: در این کنسرت قطعات در دو بخش اجرا خواهد شد. در بخش اول آواز دشتی و در بخش دوم آواز اصفهان خوانده خواهد شد. در بخش آواز دشتی تصنیف‌هایی چون «بسته دام» «رینگ شهنازی» و در آواز اصفهان تصنیف «شانه» و «رنگ پریچهر و پریزاد» اجرا می‌شود.

او ادامه داد: جشنواره موسیقی فجر موقعیت خوبی برای حضور بانوان است اما متاسفانه به دلیل رقابتی نبودن جشنواره در بخش بانوان کار نوئی ارائه نمی‌شود. اگر بخش بانوان رقابتی باشد طبعا گروه‌ها به دنبال ارائه آثار جدید از آهنگسازان جدید خواهند بود اما در این شرایط تنها چند اجرای معمولی و بدون نوآوری در جشنواره خواهیم داشت.

نورفردی درباره ممنوعیت صدای بانوان در ایران گفت: متاسفانه صدای خانم‌ها به نصف مردم ایران نمی‌رسد و من بعید می‌دانم با صدای خانم‌ها مشکلی برای جامعه ایجاد شود. من امیدوارم که بانوان هم بتوانند اجراهای عمومی داشته باشند زیرا وقتی اجرا محدود باشد؛ ایرادات گروه‌ها رفع نشده و مشکلات باقی می‌ماند.

او ادامه داد: خانم‌های بسیاری تمرین می‌کنند و زحمت می‌کشند اما درنهایت هیچ چیز در یافت نمی‌کنند و حتی در اجراهایشان اجازه فیلمبرداری صدابرداری و عکس‌برداری هم ندارند این مسئله باعث می‌شود که کار بانوان هیچ جا ثبت نشود. ما بارها گفتیم که حداقل این اجراها برای خود سازمان ثبت شود تا کارگروه‌ها قابل بررسی باشد اما متاسفانه چنین شرایطی فراهم نشده است.

سرپرست گروه پرسیا؛ ممنوعیت حضور بانوان به‌عنوان نوازنده در برخی از کنسرت‌ها را نیز به علت اعمال سلیقه‌های شخصی دانست و اظهار داشت: اگر یک قانون وا حد وجود دارد باید در همه جا یکسان اجرا شود. متاسفانه در کشور ما  هرکس به دنبال سلیقه شخصی خودش در اجرای قانون است و نتیجه‌ی آن؛ این است که بانوان در برخی مناطق کشور حتی طبق مجوزهایی که دریافت کرده‌اند؛ اجازه اجرا ندارند.

وی افزود: کار باید از ریشه درست شود یعنی صدای بانوان باید در ایران ثبت شود تا مشکلی بوجود نیاید. اشعاری که بانوان می‌خوانند؛ هجو نیست. تمام این آوازها از اشعار شعرای بزرگ ایران است که پر از صحبت‌های عارفانه و عالمانه است. اگر اشعار مشکلی ندارند درنتیجه مشکل با صدای خانم‌هاست و در آنصورت ما باید گویندگان خانم را هم از صدا و سیما حذف کنیم. امیدوارم که شرایط برای جوانان بهبود یابد زیرا ما سال‌ها در این شرایط فعالیت‌ کردیم و دیگر وقت جوانان رسیده است.



نظرات اهالی موسیقی درباره موسیقی و فیلم‌های پخش‌شده در جشنواره فیلم فجر




 این روزها همکاران ما در رسانه های سینمایی به صورت شبانه روزی مشغول مخابره اتفاقات و جزئیات سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر هستند. بزرگترین رخداد سینمایی کشور که به زودی به پایان می رسد و سیمرغ های بلورین در آسمان هنر هفتم به پرواز در می آیند. ما هم دست به کار شدیم و متفاوت ترین بسته خبری جشنواره فیلم فجر را تهیه کردیم. ما به سراغ اهالی موسیقی رفتیم تا ببینیم آنها جشنواره امسال را چطور ارزیابی می کنند و کدام فیلم ها و هنرمندان شایسته کسب سیمرغ هستند؟ البته در جریان گفتگو با «بابک صحرایی»، «فردین خلعتبری»، «شهاب رمضان»، «مهرداد نصرتی»، «علی اوجی»، «پوریا حیدری» و «زهرا عاملی» نکاتی را از زبان آنها شنیدیم که برای اولین بار مطرح می شد. نکاتی که نشان می داد آنها چندان هم با دنیای سینما غریبه نیستند. گفتگوهای انجام شده با اهالی موسیقی که در کاخ سی و سومین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کردند را تا پایان بخوانید:
 

• بابک صحرایی: آفت بی قصه بودن فیلم ها به شكلی ديگر دامن موسیقی فيلم ها را هم گرفته است

بابک صحرایی نظر خود درباره سی و سومين جشنواره فيلم فجر كه اين روزها شاهد برگزاری اش هستيم را این گونه بیان کرد:« فیلمی که قرار است روی پرده سینما به نمایش در بیاید باید خصوصیات اين مديوم را دارا باشد تا ارزش نمایش روی پرده عریض و طويل سينما را داشته باشد. یکی از اين ویژگی ها، دارا بودن قصه است. در جريان فيلمسازی سال های اخير شاهد فيلم هايی بوده ايم كه نه قصه پردازی دارند و نه مضمونی را به صورت مشخص و هدفمند بيان می كنند. فيلم می تواند قصه گو نباشد با اين وجود مفهوم زيبا و عميقی را بيان كند اما فيلمی كه نه قصه دارد نه مفهوم خاص، به نظرم در ظرف سينما قرار نمی گيرد. اينگونه فيلمسازی را آفتی برای سينما می دانم كه چند سالی است در سينمای ايران باب شده و در جشنواه سی و سوم هم بخشی از فيلم ها دارای چنين خصوصيتی بودند.»

او در ادامه افزود:«در ميان فيلم های جشنواره سی و سوم كه قصه گو نبودند به جز یکی دو فیلم، مابقی به شدت ضعیف و غیرقابل تحمل بودند. «مرگ ماهی» فیلم خوبی بود که اگرچه داستانی را به صورت مشخص روایت نمی کرد اما به شکلی خوب به تحلیل روابط انسانی در قالب یک خانواده امروزی پرداخته بود.از آن سو فیلمی مثل «بوفالو» با بازی های خوب «پرویز پرستویی»، «سهیلا گلستانی» و «پانته آ پناهی» هيچ حرفی برای گفتن نداشت. فیلمی که می شد در قالب یک فیلم کوتاه ده پانزده دقیقه ای تمام حرفش را بزند. ابتدای فیلم حادثه ای رخ می دهد و بعد از آن فیلم دیگر هیچ حرفی برای گفتن ندارد. سکوت و بی اتفاقی جاری در فيلم به شدت آزار دهنده است و در نهایت نيز نتیجه ای از اينهمه سكون و سكوت گرفته نمی شود. در جشنواره امسال فيلم های خوبی هم حضور داشتند كه از حيث روايت داستان، کارگردانی، بازیگری، تدوین و زيبايي های مفهومی و بصری در سطح بسيار خوبی قرار داشتند. در این دسته فیلم های بسیار خوبی را شاهد بودیم. «عصر یخبندان»، «رخ دیوانه»، «کوچه بی نام»، «شیفت شب»، دوران عاشقی، «چهارشنبه 19 اردیبهشت»، «خانه دختر»، «جامه دران» و «ناهید» از جمله این آثار هستند.»

این ترانه سرا گفتگو را بدین شکل ادامه داد:«بر خلاف اينكه تصور می شد جشنواره امسال، آنچنان پر رمق نباشد اما این فیلم ها رمق و رونق خوبی به جشنواره بخشیدند. جالب است که بهترین فیلم ها از نگاه تماشاگران و مبتنی بر آراي مردمي هم فیلم هایی مثل رخ دیوانه، عصر یخبندان، خانه دختر و «ایران برگر» بوده اند که شامل سینمای قصه گو هستند و بار ديگر ثابت می كنند كه مخاطب هم به اینگونه از سینما بیشتر علاقه مند است.

نظر او درباره کارگردانان جشنواره امسال هم اینگونه بود:«در جشنواره سی و سوم كارگردان های جوان بسيار موفق ظاهر شده اند. امسال سال غیبت کارگردان های بزرگ و برجسته بود. برخی اسم های شاخص فیلمی نساختند و برخی هم مثل بهمن فرمان آرا و سامان مقدم در کمال تعجب فیلم هایشان اجازه حضور در جشنواره را پیدا نکردند. با این وجود کارگردانان جوان و تازه آمده در اين دوره بسیار خوب ظاهر شدند. به عنوان مثال فيلم «مصطفی کیایی» يعنی عصر يخبندان فوق العاده بود. او سال گذشته هم با خط ویژه ثابت کرده بود که حرف های تازه ای برای گفتن دارد. «روح الله حجازی» با فیلم مرگ ماهی ثابت کرد که با آگاهی دارد در سینما قدم برمی دارد. آیدا پناهنده با اولین فیلمش به اسم ناهید، نوید حضور یک فیلمساز خوب زن را داد. حمیدرضا قطبی با فیلم زیبای«جامه دران» بسیار توانمند ظاهر شد و هومن سیدی با «اعترافات یک ذهن خطرناک» بار دیگر توانایی اش در فیلمسازی را به رخ کشید »

صحرایی درباره بازیگران هم اعتقاد داشت:«بازی های امسال عموما خوب هستند. گاهی اوقات خود فیلم، جذاب نیست اما بازیگران به خوبی ایفای نقش کرده اند. این نشان دهنده سطح بالای بازیگری در سینمای ایران است. بازیگری در سینمای ایران به سطح قابل اعتنایی رسیده که اتفاق خوشایند و باارزشی است.»

این عضو با سابقه جامعه موسیقی درباره موسیقی فیلم ها هم چنین نظری داشت:«جشنواره امسال از لحاظ موسیقی، متاسفانه حرف خاصی برای گفتن نداشت. به غیر از دو سه نمونه مثل موسیقی خوب «ستار اورکی» در «دوران عاشقی» و یکی دو موسیقی دیگر، واقعا موسیقی های بدی شنیدم. آفت بی قصه بودن فیلم ها به شكلی ديگر دامن موسیقی فيلم ها را هم گرفته است. این آفت بی ملودی بودن و فقدان یک تم خاص در موسيقی فيلم ها، شبیه یک پُز روشنفکری شده است. بی قصه بودن در سینما و نداشتن خط ملودی مشخص در موسیقی فیلم ها تبديل به پُز روشنفکری فعالان این دو حوزه شده است. داشتن يک خط ملودی زيبا باعث می  شود زيبايی موسيقی در ذهن مخاطب حک شود و اين اتفاق در برقراری ارتباط بين مخاطب و فيلم بسيار مهم است. در حال حاضر موسيقی فيلم ها عموما خنثی هستند و هیچ حسی را در تماشاگر ایجاد نمی کنند. موسیقی فیلم ابزاری است که قرار است به افزايش تاثیرگذاری فیلم بر مخاطب و انتقال احساس جاری در فيلم کمک کند اما در موسیقی های فیلم های امسال عمدتا شاهد این موضوع نیستیم و این یک اتفاق خطرناک است. این مساله در ادامه منجر به حذف تاثیرگذاری موسیقی فیلم به معنای واقعی كلمه اش می شود. جالب است در خيلی از فیلم ها وقتی می خواهند از ترانه استفاده کنند، ساخت موسیقی این بخش به شخص دیگری واگذار می شود. این نشان می دهد که آهنگسازان ما در موسیقی فیلم آنقدر دچار فقر ملودی شده اند که کارگردان و تهیه کننده به کسانی رجوع می کنند که اصطلاحا ملودی ساز هستند و توانايی خلق يک خط ملودی یا تم خوبی که به یاد مخاطب بماند را دارند.»

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه جشنواره امسال بهترین است یا خیر گفت:«الان برای قضاوت در مورد بهترین بودن جشنواره زود است. من هیچگاه به صورت مطلق در مورد بهترین یا بدترین نگاه نمی کنم. به نظر من هیچ وقت یک اتفاق به تنهایی نمی تواند بهترین باشد. می توانیم بگوییم که جشنواره امسال می تواند جزو جشنواره های خوب سال های اخیر باشد. در سال گذشته به دلیل عوض شدن شرایط، برخی از کارگردانان بزرگ پس از چند سال خانه نشينی اجازه ساخت فیلم پیدا کرده بودند. پیش بینی می شد که جشنواره بسیار فوق العاده باشد اما با وجود اسم های بزرگ اینگونه نبود. اگر بخواهم مقایسه ای بین این دو سال داشته باشم، باید بگویم که جشنواره امسال با توجه به حضور توانمند جوانان در بخش های مختلف از کارگردانی تا بازیگری و تدوین و فیلمبرداری و غیره، جشنواره خوبی بود.»

نهایتا هم این پیش بینی ها در مورد برندگان سیمرغ از سوی بابک صحرایی مطرح شد:«گاهی اوقات برخی شرایط مشمول حال داوری ها می شود. بحث سیمرغ ها گاهی تابع شرایط خاصی هستند به همین خاطر ترجیح می دهم نظر شخصی ام را فارغ از کاندیداهای اعلام شده عنوان کنم. برخی چهره ها در این دوره بسیار خوب و توانمند ظاهر شدند. در بخش کارگردانی آیدا پناهنده و حمیدرضا قطبی با اولین فیلم هایشان یعنی «ناهید» و «جامه دران» امیدواری خوبی را برای اضافه شدن دو کارگردان خوش فکر به جمع کارگردان ها ایجاد کردند. مصطفی کیایی، علیرضا رئیسیان و ابولحسن داودی با فیلم های عصر یخبندان، دوران عاشقی و رخ دیوانه گرمی خاصی به جشنواره بخشیدند. نیکی کریمی با بازی های درخشانش در چهارشنبه 19 اردیبهشت و مرگ ماهی و کارگردانی فیلم خوب و قابل اعتنای «شیفت شب» به نظرم حضور توانمندی در این دوره از جشنواره داشت. مهتاب کرامتی در عصر یخبندان و جامه دران، باران کوثری در جامه دران و کوچه بی نام، محمدرضا فروتن در دوران عاشقی، شهاب حسینی در دوران عاشقی که مثل همیشه فوق العاده بود. لیلا حامتی و بازی زیبایش در دوران عاشقی و در دنیای تو ساعت چند است، طناز طباطبایی و ایفای نقش خوبش در رخ دیوانه، سحر دولت شاهی و بازی فوق العاده اش در عصر یخبندان، رعنا آزادی ور در این سیب برای تو و خانه دختر که بسیار خوب ظاهر شده بود. علی مصفا با بازی های زیبایش در مرگ ماهی و در دنيای تو ساعت چند است از بهترین بازیگرهای این دوره از جشنواره بودند. در زمینه فیلمنامه رویا محقق (دوران عاشقی)، محمدرضا گوهری (رخ دیوانه)حمیدرضا قطبی، ناهید طباطبایی (جامه دران)، مصطفی کیایی (عصر يخبندان) با فیلمنامه هایی منسجم که دارای خط داستانی جذاب و پرداخت خوبی بودند از بهترین سناریست های این دوره بودند و ثابت کردند که یک فیلمنامه خوب تاثیر به سزایی در سرنوشت یک فیلم دارد.
 

• *فردین خلعتبری: اگر قرار نیست که به این فیلم جوایز زیاد تعلق گیرد پس جوایز را به چه فیلمی می دهند؟

«فردین خلعتبری» که با ساخت موسیقی فیلم سینمایی «شکاف» به جمع نامزدهای بهترین آهنگسازی جشنواره سی و سوم راه پیدا کرده است در گفتگویی اعلام کرد:«فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» به کارگردانی «صفی یزدانیان» را دوست داشتم. موسیقی بسیار خوبی داشت که اثر آقای «کریستف رضاعی» بود و با فیلم تناسب داشت. همچنین شاهد بازی های درخشان  تصویربرداری خیلی خوبی بودیم. این فیلم به معنای واقعی درخشان بود و خیلی هم به آن توجه نشده است و می توانست در بخش سودای سیمرغ قرار بگیرد. نه تنها چیزی کم نداشت بلکه یکی از بهترین فیلم هایی است که امسال ساخته شده است. متاسفانه توجهی به این فیلم در بخش اعطای جوایز از سوی داوران هم نشده است در حالی که کار درخشانی است. طراحی صحنه آقای «رامین فر»، فیلمبرداری آقای «پایور»، صداگذاری، تدوین و بازی های خانم «لیلا حاتمی» و آقای «علی مصفا» واقعا خوب بود. در درجه ابتدایی بدون هیچ ژرف اندیشی، این اثر را در بخش نوعی نگاه قرار داده اند و داوران آن بخش هم به این فیلم توجه نکرده اند. هرچه فکر می کنم اگر قرار نیست که به این فیلم جوایز زیاد تعلق گیرد پس جوایز را به چه فیلمی می دهند؟ کلا فیلم های زیادی امسال ندیدم ولی در دنیای تو ساعت چند است؟ برای من قابل توجه بود.»
 

• *شهاب رمضان: جوان ها در جشنواره امسال خوب ظاهر شدند

«شهاب رمضان» که از جمله خوانندگان طرفدار سینما است در ابتدا گفت: «فیلم اعترافات ذهن خطرناک من به کارگردانی «هومن سیدی» را دوست داشتم. او کارگردانی است که کار خود را به خوبی بلد است و ذهن خلاق و متفاوت بودن نگرش هومن به ساخت این اثر منجر شد. سایر آثار هم خوب بودند ولی کار هومن سیدی برای من جذابیت داشت. به نظر من کلیت جشنواره سی و سوم خوب است زیرا اغلب چهره های حاضر کسانی هستند که برای اولین یا دومین بار است که کارگردانی را تجربه می کنند و با این وجود اتفاقات خوبی را رقم زدند. کیفیت کار این دوستان، با کسب تجربه و گذشت زمان ارتقا پیدا می کند ولی جوان ها در جشنواره امسال خوب ظاهر شدند. از سوی دیگر مطمئنا حضور کارگردانان قدیمی و با سابقه در کنار جوانان می توانست به خلق یک رقابت جذاب منجر شود و صد در صد جای آنها خالی است.»

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا جشنواره دنبال می کند به بخش کمتر مطرح شده ای از رزومه کاری خود اشاره کرد:«من خیلی زیاد فیلم و سینما را دوست دارم. در حدود سال های 87 و 88 نزدیک به هشت تله فیلم با دوست خوبم «فرشید وحدت» کار کردم. با «کاظم معصومی»، «آرش معیریان»، «اسماعیل فلاح پور» و «اکبر منصورفلاح» در فیلم هایی نظیر «بوی خاک»، «قربانی»، «گروگان»، «اوهام» و «راز آبنبات چوبی» و... همکاری کردم. چند سال است که موسیقی متن فیلم کار نکرده ام و امسال قطعا به عرصه آهنگسازی فیلم برمی گردم. دلیل پیگیری جشنواره این است که دوست دارم حتما موسیقی فیلم را در کنار موسیقی پاپ دنبال کنم. ملودی و آهنگسازی هم یک خط داستانی دارد و تماشای فیلم به من کمک می کند این قسمت از ساخته های خودم را تقویت کنم. اما بیشتر به موسیقی فیلم فکر می کنم و مطمئن باشید بازگشت من به موسیقی فیلم، کاملا حرفه ای و با یک اثر بزرگ خواهد بود. در موسیقی پاپ همیشه جزو نامزدهای کسب جوایز و رتبه های نخست آهنگسازی حضور داشته ام. دوست دارم که در موسیقی فیلم هم چنین اتفاقی برای من رخ دهد و با بهترین کیفیت بتوانم کار خودم را به مخاطبان سینما ارائه کنم. در حال حاضر دوره های حرفه ای سینمایی و آهنگسازی فیلم را هم می گذرانم. این موضوع را عنوان می کنم به دلیل اینکه قصد دارم، سطح تجربیات خودم ارتقا پیدا کند تا فعالیتی که مجددا در این عرصه انجام می دهم با دانش و تخصص و نگاهی متفاوت باشد.»

برنده تندیس طلایی بهترین آهنگساز از دومین جشن سالانه «موسیقی ما» همچنین گفت:«برخی از موسیقی هایی که امسال در فیلم ها شنیدم واقعا خوب بودند. در چند کار آهنگسازان جوان حضور داشتند اما حضور درخشانی داشتند. به عنوان مثال موسیقی فیلم اعترافات ذهن خطرناک من هم بسیار عالی بود. «بامداد افشار» در این کار اولین تجربه سینمایی خود را رقم زد و ساخته های او با فیلم همخوانی داشت. ساخته های «کارن همایونفر» در فیلم «رخ دیوانه» را هم دوست داشتم.»

از خواننده آلبوم «رمانتیک» سوال کردیم که آیا امکان دارد وارد عرصه بازیگری شود و گفت:«فکر نمی کنم چنین اتفاقی رخ دهد اما کلا استعدادهای خیلی خوبی برای کارهای سینمایی دارم! به جز حیطه صدا و دوبله و آهنگسازی، بازیگری را هم دوست دارم اما به تخصص خودم علاقه بیشتری دارم.»

نهایتا در مورد نتایج جشنواره فیلم فجر هم این پیش بینی ها را از شهاب رمضان شنیدیم:«در زمینه انتخاب بهترین های جشنواره شاید اگر من نظر ندهم بهتر باشد زیرا من اصولا بیشتر در مورد موضوع فیلم و ساختار فیلم فکر می کنم. کسانی که در زمینه کارگردانی و مقوله بصری آثار سینمایی به شکل تخصصی فعالیت می کنند بتوانند پاسخ کارشناسانه ای به این سوال بدهند. ضمنا برای انتخاب بهترین ها و یا حتی پیش بینی در مورد کسانی که شایستگی کسب سیمرغ را دارند باید تمامی فیلم ها دیده شوند. من تا کنون بیش از پانزده فیلم دیده ام ولی به دلیل اینکه تخصص موسیقایی دارم وارد بحث تخصصی جزئیات یک فیلم سینمایی نمی شوم. درباره موضوع فیلم هم بحث سلیقه دخیل می شود و قطعا سلیقه هر بیننده ای متفاوت است. اما دوست دارم که هومن سیدی یکی از برندگان سیمرغ باشد. به دلیل اینکه تفکرات این هنرمند را دوست دارم و به روز کار می کند. حتی در جشنواره سال گذشته هم فیلم «سیزده» به کارگردانی او را خیلی دوست داشتم. البته فیلم های «عصر یخبندان» و «رخ دیوانه» هم آثار دیگری بودند که دوست داشتم اما «اعترافات ذهن خطرناک من» جذابیت بیشتری داشت.»
 

• *مهرداد نصرتی: حضور فیلم آقای «بهمن فرمان آرا» برای جشنواره امسال یک اعتبار بود

این آهنگساز کهنه کار موسیقی پاپ اظهار نظر خود را اینگونه آغاز کرد:«فرصت حضور در تمامی فیلم های جشنواره امسال را نداشتم ولی فضای کلی آثار امسال را دوست داشتم. یکی از مشکلات فیلم های امسال این است که اغلب سوژه های فیلم ها به خیانت و اعتیاد کشیده می شود. این تنها موضوع آزاردهنده بود. شاید معضل اجتماعی ما چنین مساله ای باشد اما فکر می کنم سینما به دلیل گیشه چنین مسائلی را به شکل واضح و روشن بیان می کند. به صورت مستقیم به مواد مخدر و مسائل خیانت اشاره می کنند و انگار که یک اپیدمی است که همه باید بپذیرند. جای کارگردانان مولف و بزرگ سینما در جشنواره امسال خالی است. اغلب چهره های مطرح کارگردانی، فیلم های خود را ساخته بودند و اصلا به جشنواره نرسید. ای کاش این امکان وجود داشت که هر کارگردان بزرگی با هر سطح سلیقه و نگاهی، اجازه حداقل یک اکران در جشنواره را داشته باشد. نظیر آقای «بهمن فرمان آرا» که حضور فیلم ایشان واقعا برای این جشنواره یک اعتبار بود. با توجه به این موضوع محال است که چنین جشنواره ای با این کیفیت، بهترین باشد. در سال هایی بزرگانی نظیر «بهرام بیضایی»، «عباس کیارستمی» و «ابراهیم حاتمی کیا» و... در کنار هم در بخش مسابقه حضور داشتند. هیچ پدیده ای در این جشنواره وجود ندارد و رقابت ها هم جذاب نیست.»

او در ادامه افزود:«سینما در سال های اخیر جذابیت بیشتری برای مردم پیدا کرده است و فیلم هایی هست که مردم را به سینما سوق دهد. اما ای کاش روزنه های امیدواری که با آغاز فعالیت دولت جدید برای هنرمندان ایجاد شد همچنان تداوم داشته باشد و بتوانیم قبول کنیم که تنگ نظری های گذشته عوض شده است. اگر اینگونه باشد، رونق سینما و موسیقی بیشتر خواهد شد. خوشحال هستم که در تمامی فیلم ها، حضور دوستان خواننده و موزیسین من پررنگ و واضح بوده است. به هر قصه ای که رجوع می کردیم یکی از ترانه های دوستان خودنمایی می کرد و از این قصه خیلی هم خوشحال بودیم.»

نصرتی درباره کیفیت آهنگسازی ها در جشنواره امسال به این نکات اشاره کرد:«سطح کارها به مراتب بهتر شده است. موسیقی «بامداد افشار» در فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» به تصویر و رونق تفکر کارگردان و قصه موجود در ذهن او کمک کرده بود. موسیقی این اثر در خدمت کل کار بود.»

مهرداد نصرتی در جمع بندی نظرات خود گفت:«به نظر من آقای «سیامک صفری» بازی خوبی داشتند. ایفای نقش خانم «مهتاب کرامتی» در فیلم عصر یخبندان خوب بود. خانم  «مهتاب نصیرپور» در فیلم «دو» هم حضور درخشانی داشتند. صنعت سینما و موسیقی مکمل همدیگر هستند و یک صنعت به حساب می آیند. چه خوب است که این اجازه به ما داده شود تا در کنار یکدیگر به بهترین شکل ممکن برای جذب مخاطب، بهترین فعالیت را داشته باشیم.»
 

• *علی اوجی: امیدوارم که حق به حق دار برسد

علی اوجی که سابقه بازی در چند سریال را دارد پیرامون کلیت جشنواره امسال گفت:«مساله این است که هر سال با شروع جشنواره فیلم فجر مردم از بیرون می گویند که جشنواره امسال خیلی بد است. در حالی که اصلا اینطور نیست. ما یک سینما با تعدادی فیلم داریم و اگر با توجه به اینکه در یک یا دو روز چند فیلم دیده باشیم و بگوییم که این سینما بد یا خوب است، اصلا اتفاق خوشایندی نیست. جشنواره امسال کلا خوب بوده است. گاهی اوقات برخی فیلم ها مطابق سلیقه ما نباشد و یا ممکن است این سوال پیش بیاید که چطور برخی فیلم های خوب توسط هیئت انتخاب رد شده اند؟ به هرحال سلیقه هیئت انتخاب است و هرچه که در جشنواره می بینیم، انتخاب آنها است و شاید انتخاب ما نباشد. امسال یک سری فیلم های خوب دیده ایم و یک سری از فیلم ها هم بد بوده اند. نمی توانیم بگوییم که مثلا نقطه قوت امسال بازی های خیلی خوب بوده است. تنها نقطه قوت جشنواره امسال این است که به فیلمسازان جوان اجازه داده اند تا خودشان را نشان دهند. از بین این جوانان چند چهره موفق وجود داشت و چند نفر هم باید پخته تر شوند. چند تن از این کارگردانان جوان نشان دادند که می توانند سینمای آینده ایران را بسازند. چند فیلم تجاری خوب در جشنواره بود امیدوارم که فیلمسازان پای حرف خود بایستند و در مسیری که دنبال آن هستند حرکت درستی داشته باشند. اگر فیلمساز تجاری هستند، کار خود را درست انجام دهند. اگر سازنده فیلم های هنری و پرمغزتر هستند پای ایده خود بایستند و امیدوارم حرکت تمامی این هنرمندان به نفع سینمای کشور باشد.»
او در مورد فیلم های پرفروش هم به این نکات اشاره داشت:«یک سری از فیلم های پرفروش آینده در جشنواره حضور ندارند. فیلم هایی نظیر «رخ دیوانه» ساخته آقای «ابوالحسن داودی» و فیلم آقای «مصطفی کیایی» یعنی «عصر یخبندان» هم آثاری هستند که به نظر من فروش خوبی خواهند داشت.»
نظر اوجی در بخش موسیقی ها هم اینگونه بود:«فارغ از نام آهنگسازان فیلم های امسال، موسیقی های بد نشنیدم. کار آقای «کارن همایونفر»، آقای «ستار اورکی»، آقای «فردین خلعتبری» و آقای «بهزاد عبدی» را خیلی دوست داشتم. البته چند موسیقی بد هم شنیدم و امیدوارم که خود آن دوستان به صورت عمیق تر به کار خود فکر کنند.»
او در پایان گفت:«نمی توانم پیش بینی کنم. به دلیل اینکه انتخاب من دخیل نیست ولی چون انتخاب های من با هیئت داوران تفاوت دارد نمی توانم به این سوال پاسخ دهم. فقط امیدوارم که حق به حق دار برسد و کسانی که ارجح تر هستند به سیمرغ دست پیدا کنند.» 

• *پوریا حیدری: موسیقی کشور در حال حاضر از سینما جلوتر است

گپ و گفت ما با پوریا حیدری اینگونه آغاز شد:«من به عنوان یک مخاطب حرفه ای تر نسبت به سایر مخاطبان که فیلم ها را نگاه می کنند و نه به عنوان یک سینماگر می توانم نظر بدهم. تمامی فیلم ها را ندیده ام اما تنها فیلمی که حداقل یک مقدار به آن می توان لقب سینما را داد، «عصر یخبندان» است. باز هم می گویم که تقریبا می توان لقب سینما را برای این اثر برگزید زیرا من در فاصله بیست دقیقه مانده به پایان فیلم حدس زدم که چه پایانی دارد و چه اتفاقی قرار است رخ دهد. منظور من این است که این فیلم آنقدر عمیق نبود ولی با این وجود تقریبا اکثر کسانی که از سالن خارج شدند، راضی بودند. خدا را شکر می کنم که شغل من سینما نیست و در موسیقی فعالیت می کنم. به دلیل اینکه از دیدگاه من موسیقی کشور در حال حاضر از سینما جلوتر است. طبق معمول اتفاق خاصی در سینما رخ نداده است و تا جایی که من می بینم اتفاق خاصی هم رخ نخواهد داد. شاید اگر به شرایط کنونی پس رفت نگوییم، پیشرفتی هم رخ نداده است.»

او در ادامه پیرامون بحث غیبت کارگردانان بزرگ افزود:«شاید یکی از دلایل وضعیت جشنواره امسال غیب این چهره های مطرح باشد. حالا ما فرض را بر این می گذاریم که شاید این کارگردانان بزرگ از یک نقطه ای به بعد دیگر نخواهند فیلم بسازند. اگر این بزرگواران فیلمی تولید نکنند پس تکلیف ما چیست؟ یعنی کسی را نداریم که جایگزین آنها باشد؟ من به این نتیجه رسیده ام که اگر امسال عید همگی دسته جمعی به شمال برویم و یک دوربین نیمه حرفه ای هم داشته باشیم می توانیم یک اثر سینمایی تولید کنیم! اگر بنا به این شکل فیلم سازی باشد که همه مردم ایران هم می توانند. اما باز هم می گویم که این نظر من است و شاید که صائب هم نباشد اما از دیدگاه کسی که مخاطب حرفه ای است می گویم که وضع سینما خیلی خراب است. امیدوارم یک اتفاقی رخ دهد زیرا اگر قرار باشد که همین روند را دنبال کنیم، هر سال بدتر از سال دیگر است. طی چند سال اخیر می گویند که چرا مخاطب از سینما استقبال نمی کند در حالی که دلایل این موضوع فقط به  سالن و مسائل حاشیه ای مربوط نمی شود. خود فیلم ها دلیل عدم استقبال مردم از سینما است. جشنواره امسال که برای من نکته جالبی نداشت و یک مقدار ناراحت و نگران شدم.»

این موزیسین که سابقه فعالیت آهنگسازی در سینما را دارد، نظر خود درباره برندگان سیمرغ را هم اینگونه بیان کرد:«ترجیح می دهم که نظری ندهم زیرا این جشنواره انگار که از ابتدا یک جوری بود! فیلم های اساتید بزرگ به جشنواره راه پیدا نکرد و برخی هم غایب بودند. یک سری فیلم های دیگر وارد شد و اتفاقا از آنها دفاع هم شد ولی مردم در زمان اکران عمومی متوجه می شوند که به چه دلیلی آن فیلم ها رد و این فیلم ها وارد شدند. من هیچ نظری نمی توانم بدهم و امیدوارم که در این بخش و داوری ها یک مقدار انصاف رعایت شود.»

پوریا حیدری نهایتا گفت:«در پایان باز هم می گویم که خدا را شکر شغل من سینما نیست زیرا باید الان گریه می کردم! حقیقتا موسیقی ما جلوتر از سینما است و باید مسئولین و کارشناسان و فعالان مربوطه به فکر باشند.»
 

• *زهرا عاملی: مشغول نگارش یک فیلمنامه هستم

این ترانه سرا که به گفته خودش به دلیل مشغله هایی که داشته موفق به تماشای تمامی فیلم ها نشده است گفت:«من فیلم های «عصر یخبندان» و «بهمن» و بخش های کوتاهی از فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» را دیدم. فیلم عصر یخبندان را به دلیل ساختار زیبای آن دوست داشتم. به نظر من کارهای آقای «مصطفی کیایی» ریتم خوبی دارد و قصه را خوب جمع بندی می کنند و تسلط کامل دارند. حتی گاهی اوقات به ساختار فیلم های خود بیش از محتوا توجه دارد. او زیر بار مفهوم نمی ماند و مفهوم را به جایی می رساند که مخاطب در هنگام خروج از سینما ارضای روحی می شود. بازی های این فیلم هم خیلی خوب بود ولی در این فیلم یک اتفاق ویژه رخ داد. در سکانس طلایی آخر آن شعر من پخش شد و واقعا در سینما سورپرایز شدم. پخش ترانه «رابطه» در سکانس طلایی فیلم برای من جالب بود و فکر نمی کردم این ترانه را در برج میلاد بشنوم. خوبی شاعرها این است که شهرت آنها به صورتشان نیست ولی دوستانی که همراه ما بودند بیشتر از این اتفاق استقبال کردند.»

زهرا عاملی در ادامه اضافه کرد:«ما ترانه سراها و اهالی موسیقی از منظر خودمان فیلم ها را نگاه می کنیم. من یکی از مخاطبان جدی سینما هستم و سابقه حضور در کلاس های فیلمنامه نویسی را دارم و خودم این کار را هم انجام می دهم. به دلیل اینکه قبلا در تلویزیون و جلوی دوربین حضور داشتم، با این حوزه غریبه نیستم. به دلیل سابقه تلویزیونی و فیلمنامه نویسی، همیشه دنبال قصه در فیلم ها هستم زیرا می خواهم از فیلم ها برای ترانه های خودم سوژه پیدا کنم. من جزو اولین ترانه سراهایی بودم که به جشنواره های سال های گذشته می رفتم و تمامی آنها را با جدیت دنبال می کردم. اما حقیقتا امسال به دلیل اسباب کشی نتوانستم در جریان جشنواره حضور داشته باشم.»

او نهایتا افزود:«ترانه های من هر کدام یک فیلمنامه است و همیشه به سراغ قصه می روم. شاید به این دلیل باشد که من از فیلمنامه نویسی به سمت ترانه آمده ام. به همین دلیل هنوز هم دغدغه فیلمنامه را دارم و در زندگی خودم هم وجود دارد. این روزها درگیر نگارش یک فیلمنامه هستم و اصلا ارتباطی هم به تب این روزهای جشنواره ندارد. از سال ها قبل این سوژه را در ذهن داشتم و از ابتدا شاگرد «شادمهر راستین» بودم و از ایشان نکات زیادی یاد گرفته ام. اگر همسرم به واسطه شغلی که دارد روزی بخواهد کارگردانی کند، فیلمنامه اثر او را من می نویسم.»



آیا زمان تاسیس شبکه موسیقی داخلی فرا رسیده است؟



 «آهای قلب رو دیوار»، «اما عشقه که واسه تو بی‌قراره»، «نذار این فاصله بیشتر از این شه»، «هیشکی نمی‌فهمه چه حالی دارم»، «من می‌خوام پیاده شم»، «پر می‌گیریم تا اوج آسمونا»، «خب حرفمو پس می‌گیرم»... اینجا تعدادی از مصراع‌های ترانه‌های مگاهیت را به عنوان یادآوری آوردم. اینها عموماً مصراع اصلی هم نیستند که پس از گذر زمان به جمله قصار تبدیل شده باشند، اما قطعاً کمتر کسی با خواندن این تک‌جمله‌های ناقص، ترانه و ملودی اصلی را به خاطر نمی‌آورد. آن روزها ترانه‌ها هیت و به یک زمزمه عمومی تبدیل می‌شدند و گاه یک خاطره جمعی می‌ساختند. امروز اما «آن روزها» نیست...

تولید به شدت بالا رفته، تعداد خواننده‌ها بسیار زیاد شده، رسانه‌های مَجازی برای انتشار و تکثیر آثار جدید به اندازه کافی -شاید هم بیش از اندازه- در دسترس است، اما کاری «بگیر» نمی‌شود. اپراتورها هم زیادند، دسترسی به موسیقیِ روز هم خیلی راحت‌تر شده. اپراتورها یک کار جدید می‌شنوند و می‌خواهند شبیه‌اش را بسازند و طبیعتاً بازار کپی‌های دستِ‌چندم داغ می‌شود. از سوی دیگر، مخاطب هم که به محصولات بسیار زیادی دسترسی دارد، دیگر هرکاری را با دقت گوش نمی‌کند. اگر همان بار اول، آهنگ یا ترانه یا صدا یا سازبندی کار، «آن»ی داشت و او را گرفت، دوباره هم می‌رود سراغش وگرنه که هیچ.

همه اینها را گفتم تا تأکید کنم این هیت نشدن کارها، دلایل زیادی دارد. اما یکی از مهم‌ترین دلایل‌اش در این عصر و این دوره، نبودِ یک شبکه برای پخش محصولات تصویریِ مُجازِ باکیفیت است. امروز، کار خوب بین انبوه کارهای معمولی گم می‌شود، اگر تصویر نداشته باشد و این تصویر از رسانه‌ای همگانی منتشر نشود.

سرعت اینترنت هم به گونه‌ای نیست که تصاویر در قاب کامپیوتر و لپ‌تاپ و گوشی تلفن همراه، عمومی و فراگیر شوند. یک شبکه لازم است؛ یک شبکه مُجاز که «چرا رفتی» همایون در آن پخش و فراگیر شود و نه در PMC.

فراموش نمی‌کنیم دوره‌ای که MITV مجوز داشت و «شراره» فرزاد فرزین، «چی شده» بابک جهانبخش، «دل دل دیوونه» گروه کارو و خیلی از آثار دیگر خواننده‌های آلبوم اولی، هیت شدند و خیلی از این چهره‌ها هنوز هم محبوبیت‌شان را مدیون آن مدیوم هستند.

همه اینها البته نگاهی است اجمالی از درون جامعه موسیقی به پدیده رسانه تصویری؛ نگاهی که قطعاً به تحلیل نیاز دارد و بحث. اما همه چیز به این نگاه محدود نمی‌شود و باید به موسیقی و تصویر و تأثیرات‌اش از منظر دیگری هم توجه کرد.

از نگاه کلان، ایجاد یک شبکه تلویزیونیِ پخش کلیپ، می‌تواند بازارِ خیلی از رسانه‌های آن‌سوی آبی را کساد کند. امروز خوراک اصلی این شبکه‌ها را محصولات داخل کشور تأمین می‌کنند و زمانی که رسانه‌ای برای پوشش آنها داخل کشور وجود داشته باشد، دیگر چه نیازی است به حضور در شبکه‌های ماهواره‌ای غیرمُجاز؟

چند سالی است که بنا به یک سیاست اصولی و درست، موسیقیِ پاپِ فارسی‌زبان به داخل کشور وابسته شده و حتی اغلب پول‌سازهای سابقِ موسیقی -موسوم به لس‌آنجلسی- تغییر شغل داده‌اند و ستاره‌های موسیقی داخل کشور هستند که سالن‌های بزرگ اروپا و آمریکا را تسخیر می‌کنند. با این اوصاف و در جهت پُر کردن یک خلأ بزرگ که خارج‌نشین‌ها ندارند و دست‌اندرکاران موسیقی داخل کشور با آن رو‌به‌رو هستند، یک نگاه جامع و کلان‌نگر و استراتژیک، قطعاً به تأسیس یک شبکه تلویزیونی پخش موسیقی و کلیپ مُجاز رأی مثبت می‌دهد؛ تصمیمی تأثیرگذار که می‌تواند روند تمرکز به داخل موسیقی فارسی‌زبان را تسریع ببخشد.

نمود این تأثیرگذاری مثبت را پیش‌تر، در اعطای مجوز فعالیت رسمی به کسانی که نام‌شان را زیرزمینی گذاشته بودیم، دیده‌ایم. این درایت و دوراندیشی، هم آنها را به مسیر درست و سالمی هدایت و هم رضایت مخاطب را جلب کرد و هم چرخ‌های صنعت موسیقی را روان‌تر و بهتر به گردش درآورد.

آنچه همه تصمیم‌گیران و مدیران و اهالی هنر بر آن اتفاق نظر دارند، این است که  ساخت کلیپ‌های مطابق عُرفِ مرسوم -البته با تکیه بر تکنولوژی روز- هم تضادی با ایده‌های حاکمیتی ندارد، هم کارآفرین است و هم مخاطب عموماً جوان موسیقی و تصویر را جذب می‌کند. در این امتداد، قدم اول چندی پیش برداشته شد؛ به همت «علی مرادخانی» و «جلال مشفق» جشنواره‌ای برگزار شد به نام «ققنوس» که چهره‌های مهم موسیقی پاپ در آن حضور داشتند و در اولین دوره به آن اعتبار بخشیدند؛ حضوری عملگرایانه که بیش از همه به نفع خود هنرمندان است و علاقه‌مندان‌شان.

بی‌شک، مدیر استراتژیستی مثل «علی مرداخانی» همراه با همکارانی که کپسول تجربه و توانمندی هستند، در برگزاری جشنواره ققنوس، در مشارکت دادن به همه گروه‌ها و نگاه‌ها در بخش رقابت و هم حضور اعتباربخش چهره‌هایی مثل محمد اصفهانی و علیرضا قزوه و دیگران در جشنواره و همچنین در توجه ویژه به تکنولوژی روز، هوش و درایت و کاربلدی و تجربه‌شان را یک بار دیگر عیان و پایه‌های ایجاد یک شبکه موفق را هم به خوبی پی‌ریزی کردند.

حالا نوبت حمایت تصمیم‌گیران سایرحوزه‌ها و البته هنرمندان و رسانه‌هاست که با واکنشی عملگرایانه، از این تصمیم استراتژیک معاون هنری ارشاد حمایت کنند و این فرصت خوب را ارج نهند و هرچه سریع‌تر زمینه‌های حضور بخش خصوصی معتمد را فراهم کنند تا تلویزیونِ موسیقی راه بیفتد و منشأ خیر برای توسعه فرهنگ و هنر در امتداد امنیت ملی کشور شود. با توجه به صحبت‌های دلگرم‌کننده «بیژن نوباوه» معاون کمیسیون فرهنگی مجلس و حمایت‌های ضمنی بخش دیگری از مسئولان و تصمیم‌سازان، می‌توان امیدوار بود که موسیقی به جایگاه شایسته خود برسد.



نامه تاریخی امام درباره موسیقی و شطرنج

در پی برخی اظهارنظرها در حوزه فرهنگ و هنر که خلاف دیدگاه فقهی بنیانگذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب است، بی‌مناسبت نیست ماجرای یک استفتاء معروف و نامه‌ای که یکی از روحانیون به حضرت امام (ره) نوشت و پاسخ تاریخی امام (ره) را در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی بازخوانی کنیم.

* متن استفتاء از حضرت امام خمینی (ره) در خصوص شطرنج و آلات موسیقی:

«1- از آنجا که آلات لهو و لعب استفاده های مشروع از قبیل نواختن سرودها را دارد، آیا خرید و فروش آن بی اشکال است؟

بسمه تعالی

خرید و فروش آلات مشترکه به قصد منافع محلله آن اشکال ندارد.

2- اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به طور کلی از دست داده باشد و چون امرزه تنها به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده میشود، بازی با آن چه صورتی دارد؟

بسمه تعالی

بر فرض مذکور اگر برد و باختی دربین نباشد اشکال ندارد.

19/ 6/ 1367»

صحیفه نور، ج 21، ص 129

* نامه مرحوم آیت‌الله قدیری به حضرت امام (ره) درباره این دو استفتاء:

«با عرض سلام و ادب و احترام، اخیرا دو استفتاء منتشر شده که در یکی از خرید و فروش آلات لهو سوال شده و در جواب آمده که خرید و فروش آلات مشترکه به قصد محلله اشکال ندارد. در دیگری در سوال مفروض است که امروز شطرنج به کلی آلت قمار بودن خود را از دست داده و تنها به صورت ورزش فکری درآمده است و در جواب آمده است که در فرض عمل مزبور اگر برد و باختی در بین نباشد، اشکال ندارد. و آقای مورد اعتمادی نقل کردند که در بعضی روزنامه ها «برفرض مزبور» را ننوشته است.

در اینجا سوالاتی مطرح است:

1- خرید و فروش آلات مشترکه مانع ندارد مگر اینکه قصد منفعت حرام در بین باشد. پس چرا در جواب سوال اوّل قصد حلال قید شده است؟

2- در سوال دوم سائل محترم از کجا ادعا میکند که امروز شطرنج آلت قمار بودن خود را به کلی از دست داده و تنها ورزش فکری شده است؟

3- دو روایت معتبره است از سکونی از حضرت صادق-علیه السلام

اول: قال: قال رسو الله(ص) انهاکم عن الزفن و المزمار و عن الکوبات و الکبرات.

دوم: قال: نهی رسول الله(ص) عن اللعب بالشطرنج و النرد ...

زفن به معنی رقص است (مجمع البحرین). مزمار، نامی است که مطلق نی را شامل میشود و نهی حضرت، حجت برتحریم است مگر حجتی بر خلاف باشد و هر دو دلیل اطلاق دارد. بنابراین استفاده میکنیم که نی زدن حرام است، چه نی آلت مختصه باشد یا مشترکه، وبازی شطرنج حرام است، چه آلت قمار را از دست بدهد یا نه. و دعوای انصراف منشأ صحیحی نیست.

و البته در حدّ خودم در ادلّه فحص و به مکاسب حضرتعالی هم مراجعه نمودم، حجتی برخلاف اطلاق مزبور نیافتم. ادلّه میسر و لهو تطبیق بر آلات منافاتی با اطلاق ندارد و علت منصوصه ای هم در ادلّه نیست.

و در هر صورت اگر ساحت قدس حضرتعالی از این گونه مسائل به دور باشد به نظر من بهتر است و ضرورتی در نشر آنها دیده نمیشود. دیگر هر طور صلاح میدانید.

از جسارت عذر میخواهم و از خداوند متعال دوام سایه بلند آن حضرت را مسألت دارم.

والسلام علیکم و ورحمة الله و برکاته

صفر 1409 محمد حسن قدیری»

صحیفه نور، ج ۲۱، ص ۱۴۹

* پاسخ حضرت امام خمینی (ره) به آیت‌الله قدیری (ره):

«جناب حجت‌الاسلام قدیری دامت افاضاته

پس از عرض سلام و قبل از پرداختن به دو مورد سوال و جواب، این جانب لازم است از برداشت جنابعالی از اخبار و احکام الهی اظهار تأسف کنم.

بنابر نوشته جنابعالی زکات تنها برای مصارف فقرا و سایر اموری است که ذکرش رفته است و اکنون که مصارف به صدها مقابل آن رسیده است، راهی نیست و "رهان" در "سبق" و "رمایه" مختص است و به تیر و کمان و اسب دوانی و امثال آن، که در جنگهای سابق به کار گرفته میشده است و امروز هم تنها در همان موارد است.

و «انفال» که بر شیعیان «تحلیل» شده است امروز هم شیعیان میتوانند بدون هیچ مانعی با ماشینهای کذایی جنگلها را از بین ببرند و آنچه را که باعث حفظ و سلامت محیط زیست است را نابود کنند و جان میلیونها انسان را به خطر بیاندازند و هیچ کس هم حق نداشته باشد مانع آنها باشد، منازل و مساجدی که در خیابان کشیها برای حل معضل ترافیک و حفظ جان هزاران نفر مورد احتیاج است، نباید تخریب گردد و امثال آن.

و بالجمله آن گونه که جنابعالی از اخبار و روایات برداشت دارید، تمدن جدید به کلی باید از بین برود و مردم کوخ نشین بوده و یا برای همیشه در صحراها زندگی نمایند.

و اما راجع به دو سوال، یکی بازی با شطرنج و در صورتی که از آلت قمار بودن به کلی خارج باشد، باید عرض کنم که شما مراجعه کنید به کتاب جامع المدارک مرحوم آیت الله آقای حاج سید احمد خونساری که بازی با شطرنج را بدون رهن جایز میداند و در تمام ادله خدشه میکند درصورتی که مقام احتیاط و تقوای ایشان و نیز مقام علمیت و دقت نظرشان معلوم است.

اما اینکه نوشته اید از کجا سائل به دست آورده است که شطرنج به کلی آلت قمار نیست، این از شما عجیب است، چون سوالها و جوابها فرض است و بنابراین آنچه را من جواب دادهام، در فرض مذکور است که اشکالی متوجه نیست و در صورت عدم احراز باید بازی نکنند.

و عجیب تر آن که نوشته اید چرا به جای قصد حرام نباشد، قصد حلال نوشته شده؟ گویی عمل شخص متوجه و قاصد بدون قصد هم میشود، در این صورت قصد حلال مساوق است با نبودن قصد حرام.

و اما در قضیه خرید و فروش آلات مشترکه برای مقصد حلال، اشتباه بزرگی کرده اید که گمان کرده اید خرید و فروش برای منفعت حلال، یعنی استفاده حرام کردن و این بر خلاف آنچه نوشته شده است میباشد.

البته در این زمینه ها مسائل زیادی است که حال و وقت من اجازه تعقیب آنها را ندارد. از جنابعالی که فردی تحصیل کرده و زحمت کشیده میباشید توقع نبود که این گونه برداشت کرده و آن را به اسلام نسبت دهید.

شما خود میدانید که من به شما علاقه داشته و شما را مفید میدانم ولی شما را نصیحت پدرانه میکنم که سعی کنید تنها خدا را در نظر بگیرید و تحت تأثیر مقدس نماها و آخوندهای بیسواد واقع نشوید، چرا که اگر بنا است با اعلام و نشر حکم خدا به مقام و موقعیتمان نزد مقدس نماهای احمق و آخوندهای بیسواد صدمه ای بخورد، بگذار هرچه بیشتر بخورد.

از خداوند متعال توفیق جنابعالی را در خدمت به اسلام و مسلمین چون گذشته خواهانم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

2- 7- 67 روح الله الموسوی الخمینی»

صحیفه نور، ج ۲۱، ص ۱۵۱

 سی امین جشنواره موسیقی فجر در یک نگاه


در این جشنواره 119 گروه در قالب «گروه نوازی» و «تکنوازی» در دو بخش «رقابتی» و «جنبی» در «تالار وحدت»، سالن «رودکی» ، تالار «ایوان شمس»، فرهنگسراهای «نیاوران» و «ارسباران»، برج «آزادی» و برج «میلاد» به اجرای برنامه خواهند پرداخت.

در جدول برنامه های جشنواره از 7 بخش «کودک و نوجوان»، «استعدادهای درخشان»، «بین الملل»، «ویژه بانوان»، «نسلی دیگر»، «رقابتی» و «نواحی» نام برده شده است. این در حالی است که هنرمندان در بخش های دیگر موسیقی به ویژه موسیقی «پاپ» نیز قسمت قابل توجهی از جدول اجراهای امسال را به خود اختصاص داده اند، اما زیر هیچ عنوانی که بتواند هویت بخش آنها باشد قرار نگرفته اند.

با این حال همزمان با آغاز سی امین جشنواره ی موسیقی فجر مسوولان فرهنگی کشور پیام هایی را به این جشنواره ارسال کرده اند که نشان دهنده ی اهمیت حفظ و اعتلای جایگاه هنر موسیقی کشور و نویدبخش هنرمندان این عرصه است.

به گزارش ستاد خبری این جشنواره، «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به این جشنواره آورده است:«موسیقی یکی از هنرهای ملی ماست که پیشینه ای بسیار طولانی و غنی، آثاری ارزشمند و ماندگار و پدیدآوردندگانی صاحب نام دارد. اغراق نیست اگر بگوییم موسیقی علمی ترین رشته در میان رشته های هنری است و موسیقی دانان ایرانی قرن ها در این دانش سرآمد دیگر هم قطاران خویش در دیگر سرزمینها بوده اند جشنواره موسیقی فجر جلوه گاه سالیانه کوششهای هنری اهالی موسیقی به شمار می آید و برگزاری سی امین دوره این رویداد ارزشمند موسیقایی ، نوید بخش روزهای پر امید برای همه کسانی است که به اعتلای فرهنگ و هنر این مرز و بوم می اندیشدند.»

«علی مرادخانی» معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی جداگانه به این جشنواره آورده است: «اکنون پس از گذشت سال های متمادی از اولین جشنواره ی موسیقی فجر و فراز و فرودهای بسیار فرایند رو به تعالی آن، آینده امید بخشی فراروی جامعه هنری ایران اسلامی است. امیدوارم جشنواره سی ام با شکوه بیشتر و کیفیت بهتر برگزار شود و محصولی پر بارتر برای مردم شریف و هنر دوست کشور به ارمغان آورد.»



*** دو نکته ی اساسی در جشنواره ی موسیقی امسال

یکی از نکات قابل توجه در جشنواره ی موسیقی امسال آغاز و پایان آن با حال و هوای موسیقی «پاپ» است. این جشواره با دو اجرای پاپ گروه های موسیقی «مازیار فلاحی» و «فریدون آسرایی» آغاز و با اجرای پاپ «حسین علیزاده» پایان خواهد یافت. با این وجود در جدول اجراهای سی امین جشنواره ی موسیقی فجر که از سوی روابط عمومی این جشنواره انتشار یافته و در اختیار علاقه مندان موسیقی قرار گرفته است آنگونه که به نظر می رسد بخشی با عنوان «پاپ» در نظر گرفته نشده است. این در حالی است که در این جدول 13 گروه پاپ حضور دارند؛ گروه هایی که اگر چه از سوی مسوولان جشنواره هیچ بخش مشخصی برای آنها در نظر گرفته نشده اما در برج میلاد آثارشان را به مخاطبان ارایه خواهند داد.

این اتفاق در حالی که موسیقی پاپ، طرفدارانی زیادی در میان اهالی موسیقی دارد، می تواند اسباب رنجش مخاطبان این نوع از موسیقی را فراهم سازد.

این بی توجهی از سوی مسوولان جشنواره ی موسیقی امسال در حالی صورت گرفته است که بلیت کنسرت های پاپ جشنواره از پرطرفدارترین بلیت هایی بودند که چندین روز مانده به آغاز جشنواره به طور کامل به فروش رفتند.

بلیت های کنسرت گروه موسیقی پرطرفدار «چارتار» که امسال برای نخستین بار در جشنواره حضور دارد، 15 روز مانده به آغاز این رویداد هنری و فقط ظرف چند ساعت پس از گشایش سامانه ی بلیط فروشی جشنواره به طور کامل فروخته شد.

بلیت های کنسرت گروه «احسان خواجه امیری» هم که این روزها آلبوم «پاییز، تنهایی» او با استقبال زیادی رو برو شده است نیز در فاصله ی کمی بعد از اعلام و ثبت در سامانه ی فروش بلیت جشنواره به پایان رسید.

جفای صورت گرفته در حق گروه های پاپ حاضر در جشنواره، در حق چند گروه دیگر که در جدول برنامه های جشنواره به چشم می خورند و در بخش جنبی جشنواره ی امسال حضور دارند نیز صورت گرفته است.

گروه پرطرفدار«رستاک» به سرپرستی «سیامک سپهری»، ارکستر «شهر تهران» به سرپرستی «نادر مشایخی»، ارکستر «موسیقی نو» به سرپرستی «علیرضا مشایخی»، گروه «همنوازان اقبال» به سرپرستی «بابک راحتی»، گروه «تیام» به سرپرستی «هادی منتظری»، گروه «درنگ» به سرپرستی «محمدرضا فیاض» و گروه «لوتوس» به سرپرستی «سینا سرلک» از جمله گروه های حاضر در جشنواره هستند که مشخص نیست در چه بخشی قرار گرفته و اجرا خواهند داشت.

این در حالی است که برای مثال بلیت های کنسرت گروه موسیقی «رستاک» به سرپرستی سیامک سپهری که سال گذشته نیز با استقبال عجیب تماشاگران جشنواره مواجه شد، از جمله بلیت هایی بود که بلافاصله در سامانه ی فروش بلیت جشنواره به اتمام رسید.



*** تفاوت های جشنواره ی سی ام با دوره های قبل

سی امین جشنواره ی موسیقی فجر تفاوت هایی را با دوره های قبل دارد. یکی از تغییرهای صورت گرفته در این دوره، افزایش رقم جایزه است اما فقط در بخش اجراهای زنده. جوایز نقدی برندگان امسال در بخش «اجرای زنده موسیقی» در بخش های «کلاسیک ایرانی»، «کلاسیک غیرایرانی» و «کرال» نسبت به سال پیش افزایش داشته و به ترتیب از مبالغ 90 و 60 و 30 میلیون ریال (برای مقام های اول تا سوم) به مبالغ 120 و 80 و 50 میلیون ریال افزایش پیدا کرده است.

در بخش «آهنگسازی» اما شاهد افزایش مبلغ جایزه نیستیم و همان جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی سال گذشته برای سه برنده ی این بخش در نظر گرفته شده است.

همچنین در قوانین بخش «آهنگ سازی» که در فراخوان جشنواره ی موسیقی امسال به آن اشاره شده، تفاوتی اساسی نسبت به سال های قبل به چشم می خورد. طبق فراخوان سال گذشته قطعات ارسالی نباید از قبل، به صورت کنسرت اجرا و یا به صورت آلبوم منتشر شده باشند. اما در فراخوان امسال در این ارتباط آمده است: «قطعات ارسالی نباید قبل از برگزاری بیست و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر (اسفند 1392)، به صورت کنسرت اجرا و یا به صورت آلبوم منتشر شده باشند.»

در فراخوان جشنواره ی موسیقی امسال همچنین عنوان یکی از زیر بخش های بخش «رقابتی» که از زیر مجموعه های بخش «آهنگسازی» است و در دوره ی گذشته بخش «موسیقی کلاسیک ایرانی» نام داشت، به بخش «موسیقی ملی ایرانی» تغییر یافته است.

در جشنواره ی امسال همچنین «دیپلم افتخار» تبدیل به «لوح تقدیر» شده است. جوایز بخش «آهنگسازی» که سال گذشته شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی بود، به تندیس جشنواره، لوح تقدیر و جایزه ی نقدی 60 میلیون ریالی تغییر کرده است.

همچنین بخش رقابتی ویژه در بخش آهنگسازی که در جشنواره ی موسیقی سال گذشته وجود داشت و بیشترین رقم جایزه را به خود اختصاص داده بود، در فراخوان جشنواره امسال حذف شده است.



*** بخش های مختلف جشنواره و گروه های حاضر در آنها

همانگونه که گفته شد در جشنواره ی موسیقی امسال 119 گروه داخلی و خارجی به صورت گروهی یا تکنوازی در دو بخش رقابتی و جنبی اجرای برنامه خواهند داشت.

در بخش «رقابتی» که مهم ترین بخش جشنواره است، 24 گروه حضور دارند که از این میان در شاخه ی «موسیقی کلاسیک ایرانی»، 10 گروه، در بخش «موسیقی کلاسیک غیر ایرانی»، 6 گروه و در بخش «آواز جمعی»، 8 گروه به اجرا می پردازند.

این گروه ها عبارتند از: «تریو بتهوون» به سرپرستی «امیرمحمد کاظمی»، «هرمس» به سرپرستی «مهسا قربانی»، ارکستر مجلسی «رسا» به سرپرستی «مظفر نبیلی»، کوارتت گیتار کلاسیک «چهار فصل» به سرپرستی «وحید وحیدپور»، ارکستر زهی «پاتتیک» به سرپرستی «حمید بنی سعید»، ارکستر «پاسارگاد» به سرپرستی «امید غفای» و رهبری «مهدی غفاری»، گروه «باران شیراز» به سرپرستی «امیرحسین دادور»، گروه «سایه سار» به سرپرستی «حسین سلیمانی»، گروه «صراحی» به سرپرستی «محمدمهدی کاردگر»، گروه «نغمه سپهر» به سرپرستی «حسین روزبهانی»، گروه «دلشدگان مشهد» به سرپرستی «رامین میلانی»، گروه «همنوازان شهریار» به سرپرستی «ایمان محمدقاسم»، گروه «همنوازان ایران» به سرپرستی «کاوه پیمان»، گروه «همنوازان چکاو» به سرپرستی «مهدی مرتضایی»، گروه «همنوازان آبنوس» به سرپرستی «غلیرضا صدیقی نسب»، گروه «همنوازی ایرانی» برای «هنرستان موسیقی دختران» به سرپرستی «محمدرضا فیاض»، گروه کر «مهر وطن» به سرپرستی «مسعود نکویی»، گروه کر «آوای باران» به سرپرستی«سارا جلایی»، گروه آوازی «دامور» به سرپرستی «فراز خسروی دانش»، گروه کر «گرکان، آداک» به سرپرستی «ابوذر اسماعیلی ثالث»، گروه آوازی «پاسارگاد» به سرپرستی «حامد فقیهی»، گروه آنسامبل سازی و آوازی «همگام» به سرپرستی «فرزین عابدینی»، گروه کر «صبای مشهد» به سرپرستی «محمد یوسفی» و رهبری «لادکافیان عطاریانی»، گروه کر «آوای ماهان» به سرپرستی «نیما فاتحی».

در بخش های غیر رقابتی جشنواره که با عنوان های«بین الملل»، «نواحی»، «بانوان»، «نسلی دیگر»، «استعدادهای درخشان» و «کودک و نوجوان» در جدول اجراهای جشنواره مشخص شده اند و در بخش جنبی جشنواره قرار می گیرند نیز حدود 70 گروه اجرا خواهند داشت.

در ادامه گروه های حاضر در این بخش ها آمده است؛

-بخش «بین الملل»: دوئت پیانو و ویلن از کشور ارمنستان، رسیتال فلوت و پیانو ایران و اتریش به سرپرستی «علی باستانی نژاد»، دوئت پیانو و فلوت «فیروزه نوایی» و «ارپنه ایزراییلیان»، کوارتت ایتالیا، دوئت پیانو و کلارینت اتریش و ایتالیا ، رسیتال پیانو آلمان، کوارتت هلند، ارکستر زهی استونی، آنسامبل تونس و سوییس، ارکستر سمفونی عراق به سرپرستی«آرش امینی» و «محمد آل سیمین»، ارکستر «آی سو»

-بخش «استعدادهای درخشان»: گروه های دو نوازی ویولن و پیانوی «وفا حمیدی»، تکنوازی پیانوی «صدف الماسی»، تکنوازی ویولن «آوا شادمانی»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «مهگل طاهری زمانی»، دونوازی ویولن و پیانوی «امین مجدم زاده»، تکنوازی پیانوی«مریم صوفی سیاوش»، تکنوازی پیانوی «شقایق خانی پور»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «محمدحسین غریبی»، تریوپیانو، کلارینت و ویولا «متین لادانی»، دوئت کلارینت و پیانوی «کیمیا روهینا و آنیتا یعقوبی»، تکنوازی پیانوی «سارا صوفی سیاوش»، دونوازی ویولن و پیانوی «پوریا اصانلو»، دونوازی ویولنسل و پیانوی«هاله آخوند سامانی»، دونوازی ویولن و پیانوی «گلنوش اخوان»، تکنوازی پیانوی «سحر طاهرخانی»، کوارتت فلوت، ویولن، ویولا، ویولنسل «هلیا گل مقانی آذر»، تکنوازی پیانوی «فواد محمودی»، تکنوازی ویولای «نیلوفر هادی سهی»، دوئت گیتار «پارسا سنجری» و «پریناز حیدری نژاد»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «ماکان خوی نژاد»، تکنوازی پیانوی «کسری فریدی»، دونوازی ویولنسل و پیانوی «ژابیز زربخش»، دونوازی ویولن و پیانوی «گلریز زربخش».

-بخش «نسلی دیگر»: گروه «چهارگان» به سرپرستی «احسان ذبیحی فر»، گروه «یاد» به سرپرستی «محمدرضا ابراهیمی» و «مجتبی عسگری»، تکنوازی سه تار «سپیده مشکی»، گروه «سپهر» به سرپرستی «احمد رضاخواه» و «مهدی امامی»، تکنوازی سنتور «کاوه شفیعی»، گروه «نوای ارغنون» به سرپرستی «محمد عشقی»، تکنوازی تار «امیر شریفی»، گروه همنوازان «رها» به سرپرستی «سعید کردمافی» و «علی کاظمی»، تکنوازی قانون «پریچهر خواجه» ، گروه «نغمه صبا» به سرپرستی «وحیدتاج»، گروه «دستاس» به سرپرستی «پیام جهانمانی»، تکتوازی تار «علی کاظمی»، گروه «نغمه های مرکب» به سرپرستی «سعید نایب محمدی» و «مهدی امامی».

-بخش «کودک و نوجوان»: گروه آموزشگاه موسیقی «واد» به سرپرستی «سودابه سالم» ، گروه «پارس» به سرپرستی «ناصر نظر»، گروه «ارف» به سرپرستی «مسعود نظر»

-بخش موسیقی «نواحی»: گروه «سازینه نواحی ایران» به سرپرستی «پیمان بزرگ نیا»، گروه «زاگرس» به سرپرستی «ایرج رحمان پور»، گروه «شبدیز» به سرپرستی «محسن حیدریه»، گروه «آگرین» به سرپرستی «عادل نادری »، گروه «دالغا» به سرپرستی «چنگیز مهدی پور»، گروه «ژیوار» به سرپرستی «ژیوار شیخ الاسلامی»، گروه «گیل و آمارد» به سرپرستی «ناصر وحدتی»، گروه «تبری» به سرپرستی«جلال محمدی»بخش «ویژه زنان»: گروه «سیمین سپهری» به سرپرستی «سوسن سپهری»، گروه «دادمهر» به سرپرستی «پروین سلطانی»، گروه «ژوار» به سرپرستی «ژوار شیخ الاسلامی»، گروه کر «هنرستان موسیقی دختران» به سرپرستی «شهلا میلانی»، گروه «ستاره قطبی» به سرپرستی «بهار ایلچی»، گروه «پرسیا» به سرپرستی «فهیمه نورفردی»، گروه «تروند» به سرپرستی «رضوان نباتی»

در بخش جنبی جشنواره موسیقی امسال همانگونه که گفته شد 13 گروه «پاپ» نیز حضور دارند که البته عنوان مشخصی برای بخش که این گروه ها در آن قرار می گیرند، در نظر گرفته نشده است.

گروه های «فریدون آسرایی»، «مازیار فلاحی»، «محمد علیزاده»، «چارتار»، «سیروان خسروی»، «احسان خواجه امیری»، «شهرام شکوهی»، «فرزاد فرزین»، «محسن یگانه»، «بابک جهانبخش»، «بنیامین بهادری»، «هفت یا سوِن» و «دنگ شو» گروه های پاپ حاضر در جشنواره ی موسیقی امسال هستند.

همچنین گروه های «رستاک» به سرپرستی «سیامک سپهری»، ارکستر «شهر تهران» به سرپرستی «نادر مشایخی»، ارکستر «موسیقی نو» به سرپرستی «علیرضا مشایخی»، «همنوازان اقبال» به سرپرستی «بابک راحتی»، «تیام» به سرپرستی «هادی منتظری»، «درنگ» به سرپرستی «محمدرضا فیاض»، «لوتوس» به سرپرستی «سینا سرلک»، «رسیتال پیانو» به سرپرستی «فرهنگ حکیمی نژاد»، دونوازی پیانو و بربط «سامان احتشامی» و «مجید ناظم پور»، «عود زریاب» به سرپرستی «مجید ناظم پور»، پیانو و آواز «محمدرضا صادقی» و «نگین سریر»، «خنیا» به سرپرستی «پری ملکی»، ارکستر «ایستگاه» به سرپرستی «مهدی نوروزی» و «ایرانی» به سرپرستی «پژمان طاهری» نیز از جمله گروه های حاضر در بخش جنبی جشنواره ی موسیقی امسال هستند که زیر عنوان هیچ یک از بخش های مشخص شده در جدول قرار نگرفته اند!