کد خبر: ۱۲۸۰۷۷
تاریخ انتشار:
یک سوال از صالحی و قلعه بانی

آیا روسیه شریک مطمئنی برای قرارداهای مشارکت نفتی با ایران است!

قراردادهای مشارکت که مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران از آنها سخن گفته و تصمیم دارد به وسیله این قرارداد ها روس‌ها را که به بد قولی مشهور هستند و جدا شدن بخشهایی از خاک ایران در شمال کشور را باید به آنها نسبت داد، در زمان عقد می توانند مالکیت ایران بر میادین نفتی کشور را به مخاطره انداخته و خسارت سنگینی به ثروت ملی کشور بزند.
گروه انرژی ـ پیمان کمالی: قدمت روابط ایران روسیه آنقدرها طولانی است که بتوان از نگاهی سطی به آن به نتایج قابل ملاحظه ای در روابط دیپلماتیک دو کشور دست یافت و تصویری روشن از آن به نمایش گذاشت اما مشخص نیست که چرا شرکت ملی نفت ایران در این روزهای پایانی دولت دهم به دنبال عقد قراردادهای نفتی و آن هم از نوع مشارکتی با شرکتهای نفتی این کشور است. کشوری که در این اواخر با تقسیم شدن به چند ایالت و بدون جنگ و خونریزی سهم 50 درصدی ایران از دریای خزر و منابع آن را به 20 درصد تقلیل داد و این روزها هم به دنبال رسوخ در میادین نفتی ایران و گرفتن سهم در آنها است.


به گزارش بولتن نیوز، بر کسی پوشیده نیست که قراردادهای مشارکت که مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران از آنها سخن گفته و تصمیم دارد به وسیله این قرارداد ها روس‌ها را که به بد قولی مشهور هستند و جدا شدن بخشهایی از خاک ایران در شمال کشور را باید به آنها نسبت داد، قرارداد هایی هستند که در زمان عقد آنها می تواند مالکیت ایران بر میادین نفتی کشور را به مخاطره انداخته و خسارت سنگینی به ثروت ملی کشور که متعلق به آیندگان نیز هست بزند.

به هر حال امید است که اگر مجلس و شورای نگهبان و سازمان‌های حافظ حقوق مردم و بیت المال در جریان این قرارداد ها قرار گرفتند، آنها را قبل از هر گونه اقدامی منتشر کرده و به حقوق دانان کشور اجازه دهند تا با نقد و بررسی آنها نقاط قوت و ضعف آنها را مشخص نموده و با چشمان بسته از دست دشمنی مانند آمریکا به دامان روسیه به ظاهر دوست نیفتیم!.

تاخیر در راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر که منجر به مناقشه های بسیاری شد، تغییر در رژیم حقوقی خزر که مورد تایید ایران نیست، عهدنامه ترکمانچای، جدایی قفقاز از ایران، قرارداد سن پترزبورگ، اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و بسیاری موارد دیگر مواردی هستند که معامله با روس‌ها را سخت خواهد کرد و باید با دقت به ریسک های تعامل با روس‌ها توجه کنیم. ریسک هایی که شاید بعد از امضا، راه هر گونه برگشت را از دولت‌ها آینده بگیرد و نتیجه آن خسارت های فراوان برای این آب و خاک اسلامی فراهم آورد.

در این رابطه سید مهدی حسینی قائم مقام اسبق شرکت ملی نفت می نویسد: انتشار اخبار مربوط به امضای تفاهم نامه ایران و روسیه، به منظور هموار کردن مسیر مشارکت روس ها در توسعه میادین نفت و گاز کشور تحلیل های مختلفی را برانگیخته است. خاصه آنکه از قول وزیر انرژی روسیه نقل شده که ایشان خواهان مذاکره در خصوص تغییر قوانین برای مشارکت شرکت های خارجی در سهام پروژه های نفتی است. اگر سخنان هفته گذشته مدیر عامل شرکت ملی نفت، مبنی بر آمادگی این شرکت برای انعقاد قراردادهای مشارکت در تولید را به اظهارات سخنگوی وزارت نفت، مبنی بر اختیارات موجود در قانون جدید نفت برای انعقاد قراردادهای نفتی، اضافه کنیم، می توان این احتمال را طرح کرد که وزارت نفت امضای نوعی از قراردادهای مشارکت در تولید را با شرکت های روسی، مد نظر دارد. آیا قراردادهای مشارکت در تولید در شرایط فعلی کشور، متضمن منافع کشور خواهد بود؟!

قراردادهای مشارکت در تولید و قانون اساسی ایران

در قراردادهای خدماتی و بیع متقابل، مالکیت مخزن و نفت خام در اختیار دولت و کارفرما است، اما در قراردادهای مشارکت در تولید، پیمانکار در گرو تأمین سرمایه و اجرای پروژه، برای مدت طولانی، ( 20 تا 30 سال بیشتر) در مخزن نفت و نفت آن شریک می شود. این نوع از قراردادها به دلیل آنکه مالکیت دولت بر مخازن نفتی را نقض می کند مغایر قانون اساسی است. اخیرا تفسیر جدیدی از قراردادهای مشارکت در تولید ارائه کرده اند. به این مضمون که نفت داخل چاه در مالکیت دولت است و نفتی که از مخزن خارج شده است را می توان مشارکت کرد. بحث در مورد دسترسی این استدلال فرصتی دیگر می طلبد.

آیا این یک سناریو است؟

این احتمال را می توان محتمل دانست که مسوولان نفتی و دیپلماسی کشور، موضوع قراردادهای مشارکت در تولید و سهیم کردن روس ها در پروژه های نفتی را با اهداف خاصی برنامه ریزی کرده اند. آن طور که از قرائن پیداست، وزارت نفت آمادگی اعطای قراردادهای مشارکت در تولید به شرکت های روسی را ندارد. ممکن است اعلام آمادگی ایران برای مشارکت دادن روس ها در توسعه میادین نفتی و گازی، اعلام یک علامت به شرکت های نفتی و غربی و دولت هایشان باشد. به این معنا که اگر غربی ها، فشار بر ایران را بر ندارند، روس ها برای مدت طولانی جای پای محکمی در بزرگ ترین مزیت اقتصادی ایران خواهند یافت. وقتی هم کمپرسور‌های روسی، در سیستم نفتی ایران چرخید و تکنولوژی روسیه وارد صنعت نفت ایران شد، غربی ها به سختی می توانند در سال های آینده وارد پروژه های نفتی ایران شوند. شاید مقامات ایرانی با طراحی این سناریو می خواهند به آمریکایی ها و اروپایی ها هشدار دهند که این آخرین فرصت آنهاست. اگر همچنان به تحریم نفت ایران ادامه دهند، روس ها برای سال آینده جایی برای شرکت های غربی نخواهند گذاشت.

قراردادهای جذاب را نباید برای روس ها جذاب تر کرد

از مهم ترین فلسفه های قراردادهای مشارکت در تولید، استفاده از تکنولوژی پیشرفته برای استخراج بیشتر نفت و گاز در زمان های طولانی است. تکنولوژی نفتی روسی، از تکنولوژی شرکت های نفتی آمریکایی و اروپایی عقب تر است. حالا وقتی غربی ها نمی آیند، چه باید کرد. به هر حال تکنولوژی روسی از تکنولوژی های چینی و بلاروسی که هم اینک وارد صنعت نفت ایران شده است، بدتر نیست. می توان این نوع از قراردادهای مشارکت در تولید را، که مالکیت مخازن را همچنان تحت کنترل دولت نگاه دارد، فقط در مناطق پر ریسک نظیر کویر مرکزی و دریای عمان به کار برد. توسعه میادین مستقل نفتی کشور با استفاده از قراردادهای مشارکت در تولید به هیچ وجه به مصحلت کشور نیست. اعتقاد ندارم که پروژه های جذاب نفتی ایران را باید برای روس ها جذاب تر کنیم.

انگلیسی ها گفتند: پس ما چه؟!

در سال های گذشته برای جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت، قراردادهای بیع متقابل طراحی شد. به نظرم همان قراردادهای قبلی با اندک اصلاحات، همچنان قراردادهای جذابی است. زمانی که پروژه های نفتی ایران برای جذب سرمایه گذار، برای نخستین بار بعد از انقلاب، در لندن عرضه شد، معاونین دو وزارتخانه انگلیس و نمایندگان دو مجلس این کشور، تقاضای ملاقات خواهی کردند. آن روزها، روابط انگلیس به دلیل مساله سلمان رشدی تیره بود. حرف نهایی انگلیسی ها در آن ملاقات ها یک نکته بود. می گفتند: «پس ما چه؟!» یعنی نمی خواستند به دلیل تیرگی روابط، فرصت سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران را از دست بدهند. ممکن است کشاندن پای روس ها به توسعه میادین نفتی ایران در شرایط فعلی هم سناریویی برای هشدار به غربی ها باشد.

رضا زندی هم می نویسد: قراردادهای مشارکت در تولید را نه عربستان منعقد می کند و نه اغلب کشورهای اوپکی. این قراردادها بیشتر برای جذب تکنولوژی پیشرفته و تولید حداکثری با رعایت اصول صیانتی برای سالیان دراز منعقد می شود تا شریک مخزن، به خاطر شراکت طولانی مدتش به بهترین نحو از مخزن، نفت تولید کند. عیب بزرگ این قراردادها، پذیرش مالکیت خارجی بر مخازن نفتی است.

آیا به بی تعهدی روس ها اشاره شده است؟

آیا روس ها به تعهداتشان به درستی عمل کرده اند که می خواهیم در نفت خام ایران (حتی نفت خارج شده از مخرن) شریکشان کنیم؟! گاز پروم یادداشت تفاهمش را با شرکت ملی نفت در سال 2008 نادیده گرفت و سه سال بعد توسعه میادین آذر و سونگول را بدون آنکه پروژه را پیش برده باشد نادیده گرفته و رفت. آیا این مساله در کمیسیون مشترک ایران و روسیه مطرح شده است؟! آیا وزیر امور خارجه به برکنار کشیدن شرکت لوک اویل از قرارداد توسعه میدان نفتی اناران در سال 2010 اشاره ای کرده است؟ آیا شرکت هایی نظیر «زاروبژ نفت» و بانک های کوچک روسی، مستحق گرفتن تسهیلات اینچنین بزرگ از نفت ایران هستند؟!

قراردادهای بلند مدت در 6 ماه آخر دولت؟!

بی شک شکستن تحریم های نفتی با روش های کم هزینه، لازمه این روزهای کشور است. نظیر آنچه در فازهای 2 و 3 پارس جنوبی انجام شد. نام گاز پروم و پتروناس کنار نام توتال قرار گرفت تا تحریم های آن روزها نتواند مانع اجرای این فازها شود. سوال اینجاست که آیا دولت می تواند قراردادهایی چنین پرتعهد را در شش ماهه آخر عمر کاری اش امضا کند؟! قراردادهای مشارکت در تولید ابعاد «امنیت ملی» دارد. به نظر می رسد باید کارشناسان امنیت ملی و متخصصان انرژی فضای بحث های کارشناسی را درباره این نوع از قرارداد باز کنند تا منافع و ضررهای آن به دقت شناسایی شود. امنیت انرژی کشور، همچون امنیت دفاعی و امنیت غذایی، از اصول سه گانه امنیت ملی یک کشور است. ما از روس ها سابقه تاریخی خوبی نداریم. پس همچنان که برای شکستن تحریم ها باید همکاری کنیم. نباید پای تعهداتی را امضا کنیم که پاسخی برای آیندگان نداشته باشیم. «قرارداد مشارکت در تولید»، آن هم با روس ها؟!

برای مشاهده مطالب اجتماعی ما را در کانال بولتن اجتماعی دنبال کنیدbultansocial@

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین