نقش اول «قایم‌باشک کانادایی» در ماجرای تسخیر سفارت امریکا درگذشت

گروه بین الملل ـ جان شیرداون دیپلمات سابق کانادایی که در جریان تسخیر لانه جاسوسی امریکا در تهران در سال 1358 به تعدادی از عوامل سفارت امریکا که موفق به فرار شده بودند، پناه داده و بعدها نشان سلطنتی کانادا را بابت همین کار خود دریافت کرد، در سن 88 سالگی در گذشت.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از آسوشیتدپرس، زینا همسر شیرداون خبر داد که همسرش روز 30 دسامبر در بیمارستانی واقع در اتاوا درگذشت. او می گوید که همسرش به دلیل بیماری آلزایمر به مدت چهار سال تحت درمان بود، اما از بیماری های دیگری نیز رنج می برد.

شیرداون، که در زمان انقلاب اسلامی، دبیر اول سفارت کانادا در تهران بوده ، در وقایع به تصویر کشیده شده در فیلم مدعی اسکار "آرگو،" ساخته‌ی بن افلک نقشی کلیدی ایفا کرده است. هر چند که وی در این فیلم حضور تصویری ندارد.

تقریبا یک هفته پس از آنکه تسخیر سفارت امریکا در تاریخ 4 نوامبر 1979، 52 آمریکایی به مدت 444 روز گروگان گرفته شدند، یکی از شش دیپلمات آمریکایی که موفق به فرار شده بود با شیرداون دیپلمات کانادائی تماس گرفت. این فرد رابرت آندرس افسر کنسولگری آمریکا بود که طی تماسی تلفنی از دوست خود، شیراداون تفاضای کمک می کرد.

زینا گفت: پاسخ شیرداون این بود: "این همه مدت چه می کردید؟ کجا بودید؟

پس از این تماس تلفنی، شیرداون با پناه دادن مخفیانه‌ی چهار نفر از این شش آمریکایی در خانه 20 اتاقه‌ی خود در تهران موافقت کرد. سفیر کانادا کن تیلور، هم دو نفر دیگر را پنهانی اسکان داد.

همسر شیرداون می‌گوید: مدت 79 روز، این افراد دور از نگاه و توجه دیگران در تهران پر هیاهو و در خانه ای که برای این آمریکائی ها راحت بود و از آنها پذیرائی می شد زندگی کردند. ما خاطرات شیرین زیادی از آن روزها داریم. شام شکرگذاری را کنار هم بودیم ، و همچنین شب سال نو را با هم سپری کردیم. هر شب همگی دور هم می نشستیم شام می خوردیم و کلی خنده و شوخی می کردیم. دوران خوبی در کنار هم داشتیم."

شاید شیرداون به خاطر نقش خود، درآنچه که به عنوان " قایم باشک کانادایی،" نامیده می شود معروف شده باشد؛ اما به طرز محسوسی در فیلم "آرگو"، غایب است. این فیلم ماجرای شش کارمند سفارت ایالات متحده را روایت می کند که در جریان گروگانگیری سفارت امریکا در ایران در خانه‌ی یک دیپلمات کانادایی در تهران پنهان شده بودند و توسط سازمان سیا و با استفاده‌ی از یک گروه فیلم‌سازی جعلی نجات یافتند. افلک کارگردان آرگو برای کنار گذاشتن شیرداون از این فیلم عذرخواهی کرده و توضیح داده که این کار تنها به دلیل محدودیت زمانی و تغییرات طرح بوده است

اما زینا شیرداون می‌گوید: "نا امید کننده بود. اگر این داستان به درستی نقل می شد، خیلی بهتر بود زیرا اساسا اگر این خانواده‌ی کانادایی حاضر به کمک نبود، معلوم نبود که چه بلایی به سر آن امریکایی‌ها می آمد."

در گزارشی که در ماه اکتبر بر روی وبسایت مجله اسلیت، منتشر شد؛ مارک لیجک، یکی از دیپلمات های آمریکایی نجات یافته خود اذعان کرده که نقش شیرداون "ضروری و غیر قابل انکار" بوده است.

شیرداون برای نقش مهم خود در این عملیات نجات، شایسته‌ی دریافت جایزه‌ی سلطنتی و مدال لیاقت کانادا شناخته شد. بعدها همسر وی نیز به خاطر نقش وی در این عملیات همین جایزه‌ی را دریافت کرد.

جان ورنون شیرداون متولد ساندویچ، انتاریو، که بعدها توسط ویندزور جذب شد، در 11 اکتبر 1924به دنیا آمد و در سن 18 سالگی به نیروی هوایی سلطنتی کانادا پیوست. او در جنگ جهانی دوم در تعدادی از ماموریت های بمب افکن لنکستر به عنوان خلبان حضور داشت. اما در ماموریتی، به سختی توانست هواپیمای ضد هوایی خورده‌ی خود را به بریتانیا بازگرداند.

پس از جنگ او در نیروی مسلح کانادا باقی ماند، و قبل از پیوستن به سازمان مهاجرت کانادا در حدود سال1962، در کره جنوبی نیز خدمت کرد .او طی 27 سال کار دیپلماتیک خود به لندن، گلاسکو، دهلی نو و لس آنجلس، اعزام شد.