کالای بیکیفیت چینی و هندی

 ساخت تجهیزات صنعتی به عنوان پیش نیاز اجرای طرحهای اقتصادی و صنعتی در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و در این راستا هر چقدر شرایط تولید برای سرمایه‌گذاران بهتر باشد اجرای پروژه‌ها نیز با کیفیت بهتر، قیمت تمام شده پایینتر و زمان کوتاهتر همراه خواهد بود.

در شرایط فعلی حدود 30 تا 40 درصد مواد اولیه مورد نیاز صنایع هایتک از طریق واردات و‌ در مورد صنایع با تکنولوژی پایین نیز کمتر از 10 درصد مواد اولیه از طریق واردات تأمین میشود.

این مسئله توجه به ارتقاء صنعت ساخت تجهیزات را در کشور از اهمیت بیشتری برخوردار میکند.

ارزیابی شرایط فضای کسب و کار در ساخت تجهیزات صنعتی را در گفت‌وگوی تفصیلی خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با محمدرضا پویش‌من میخوانید:

فارس: شرایط کلی فضای کسب و کار را در داخل کشور چطور ارزیابی میکنید؟

پویش‌من: با بررسی پیش‌نویس مربوط به محیط کسب و کار توسط اتاق بازرگانی به یک موضوع رسیدیم و آن هم این بود که بهبود شرایط کسب و کار متأثر از ابزارهای زیادی است ولی مهمترین آنها این است که هرگونه تصمیم‌گیری در بخش تولید و صنعت کشور اعم از تدوین یا تصویب قانون و خرید کالا و تجهیزات از خارج باید به صورت کلان با نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گیرد.

اگر این مسئله در کشور اجرایی شود محیط کسب و کار در واقع غیر قابل نفوذ خواهد شد در غیر این صورت همه میتوانند به محیط کسب و کار دست‌اندازی کنند و برنامه‌هایش را به نابودی بکشانند. در چنین شرایطی هیچ سیاست و استراتژی دوام نخواهد داشت و بهبود شرایط کسب و کار و توسعه صنعت اتفاق نمی‌افتد.

وزارت صنعت و دستگاه‌های مختلف باید فضای مناسبی را برای کسب و کار ایجاد کنند تا یک دستگاه متفرقه نتواند بدون توجه به اصول و شرایط موجود تصمیمات اتخاذ شده برای برقراری محیطی مناسب در کسب و کار کشور را به هم بزند.

در این راستا حدود یک ماه و نیم پیش در جلسه‌ای با غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت از وی خواستیم دستور فراهم شدن چنین شرایطی را صادر کند تا به این ترتیب وزارت صنعت در مورد هر نوع تصمیم‌گیری و تدوین آئین‌نامه و  عوارض در ارتباط با منابع صنعتگران نقش جدی داشته باشد. در همین خصوص خواستیم تا کمیته‌ای برای تشخیص منافع و ضررهای بخش صنعت تشکیل شود که البته این مسئله نیازمند قانونی شدن و تصویب مجلس است.

فارس: این مسئله در کشورهای دیگر به چه صورت است؟

پویش‌من: در تمام کشورهای صنعتی دقیقاً چنین قانونی وجود دارد و هیچ کس حق تعرض به منافع صنعت و وزارت صنعت را ندارد اما متاسفانه این موضوع در پیش‌نویس قانون توسط اتاق نیامده است. در مورد دو موضوع دیگر نیز پیشنهاد کردیم که مشکلات بخش صنعت در پیش‌نویس اتاق مورد توجه قرار گیرد که این اتفاق افتاد. یکی از آنها این بود که مانند بسیاری از مشاغل دیگر که کارگر ندارند و ایجاد اشتغال نمیکنند اما در کلانشهرها در ساختمان‌های مسکونی دفتر کار میزنند شرکتهای تولیدی نیز بتوانند از این مزیت برخوردار شوند.

هر ساله پول زیادی از دارایی شرکتهای صنعتی بابت ایجاد دفتر کار بلوکه می‌شود در حالی که اگر این پول به سمت تولید بیاید مشکل کمبود نقدینگی شرکتها را تا حدی برطرف می‌کند. در این راستا درخواست کردیم که صنعتگران نیز مانند برخی مشاغل مثل وکلا، داروخانه‌ها و دفاتر رسمی که مجوز ایجاد دفتر از شهرداری دریافت می‌کنند و می‌توانند در ساختمانهای مسکونی با موقعیت‌های اداری، مستقر شوند این موقعیت برای صنعتگران نیز ایجاد خواهد شد.

پیشنهاد دوم در خصوص موضوع تحریم‌ها بود که درخواست کردیم با توجه به تأثیر شرایط بین‌المللی در اجرای قراردادهای صنعتگران با دستگاه‌های دولتی و کارفرما، تغییر شرایط زمان و ایجاد برخی محدودیت‌ها در قراردادها برای تولیدکنندگان مد نظر قرار گیرد.

تا کنون هیچگاه در قراردادها موضوع تحریم‌ها مد نظر قرار نگرفته و این موضوع به ضرر سازندگان تجهیزات است که اجرای طرح‌ها را نیز با تاخیر روبرو کرده است. در این راستا درخواست کردیم تا کمیته‌ای تشکیل شود تا در شرایط ناگهانی تأثیر مسائل به وجود آمده را در بخش تولید بررسی کنند و بر این اساس به دستگاه‌ها و کارفرما اعلام کنند که مجوز تعدیل یا افزایش قیمت را به دستگاه‌های اجرایی بدهند. این مسئله در بهبود شرایط کسب و کار و جلوگیری از تأخیر در اجرای پروژه‌ها بسیار موثر خواهد بود.

 * دو ضرورت سرمایه‌گذاری در بازار ایران

فارس: در شرایط فعلی کسب‌ و کار شرایط سرمایه‌گذاری در تولید تجهیزات صنعتی را چگونه میبینید؟

پویش‌من: در این خصوص در بخش تجهیزات صنعتی از این نظر که سرمایه‌گذاری با انتقال تکنولوژی همراه نباشد، کمبود سرمایه نداریم. در واقع سرمایه‌گذاری در بخش تولید باید با توجه به دو موضوع صورت گیرد یکی انتقال تکنولوژی و دیگری برخورداری از سهم مناسب بازار. در غیر این صورت سرمایه‌گذاری توجیهی ندارد و سودآوری قابل قبولی را به همراه نخواهد داشت. در بازار تجهیزات صنعتی در حال حاضر بازار ایران تا حدی در اختیار تولیدکنندگان داخلی است اما در سرمایه‌گذاریهای جدید باید به کسب سهمی از بازار خارج توجه شود.

فارس: مشوق‌های سرمایه‌گذاری را در این بخش چطور ارزیابی میکنید؟

پویش‌من: وقتی در  اجرای طرح‌ها رقیب شرکتهای داخلی، شرکتهای خارجی بویژه از کشورهای چین، کره و هند هستند باید شرایط رقابت برای داخلی‌ها همان شرایطی باشد که برای شرکتهای خارجی وجود دارد. زمانی که شرکتهای خارجی وارد بازار ایران می‌شوند از امتیازاتی برخوردار می‌شوند که در واقع تولید کنندگان داخلی چنین امتیازاتی را ندارند و همین مسئله باعث می‌شود تا تولیدکنندگان داخلی در مناقصه به شرکت‌های خارجی ببازند.

در واقع تولید کنندگان خارجی از مشوق‌های صادراتی بسیار بالایی برخوردار هستند که در مورد چین این رقم به 12 درصد و در مورد کره نیز تا 14 درصد می‌رسد.

از سویی شرکتهای خارجی با معافیت مالیاتی نیز روبرو هستند که این مسئله باعث می‌شود در رقابت با شرکتهای ایرانی برنده باشند. این در حالی استکه تولیدکنندگان ایرانی باید مالیات سنگینی بپردازند و سختگیری‌های مالیاتی و عوارض گوناگون در حوزه‌های تولیدی امکان رقابت را در داخل و یا خارج از مرزها به ما نمی‌دهد.

برای حل این مشکل باید رفتارهای ساختارگونه ایجاد شود و قوانینی وضع شود که تولید کالا برای شرکتهای داخلی ارزانتر از تولیدکنندگان خارجی حاضر در ایران تمام شود.

 * کارفرمای ایرانی دنبال تجهیزات چینی است

فارس: قیمت تمام شده تولیدات تا چه حد در رقابت تولیدکنندگان و بهبود شرایط کسب و کار موثر است؟

پویش‌من: ما در ایران از قدرت انتخاب برخورداریم و در چنین شرایطی نباید کالاها و تجهیزات چینی را انتخاب کنیم همانطور که در بسیاری از کشورها از کالاهای چینی به عنوان کالای سرمایه‌ای و واسطه‌ای استفاده نمی‌شود. اگر چنین چیزی بود کشور آلمان نیز که قیمت برخی تجهیزاتش دو برابر قیمت تجهیزات چینی است از کالاهای چینی استفاده می‌کرد. اما در واقع آلمانیها حق استفاده از کالاهای چینی ندارند.

ما باید کشورهای اروپایی را رقیب خود بدانیم اما در حال حاضر کارفرماهای ایرانی، شرکتهای چینی را به عنوان رقیب در کنار سازندگان ایرانی می‌بینند در حالی که نوع تولید،تکنولوژی و ساختار اقتصادی ایران متفاوت است. اگر رقابت را بدون حضور شرکتهای چینی و کره‌ای در نظر بگیریم، می‌بینیم که قیمت و کیفیت تجهیزات ایرانی قابل رقابت با شرکتهای اروپایی است.

در حال حاضر نرخ تسهیلات بانکی در ایران حدود 18 درصد است در حالی که این نرخ برای صادرکنندگان چینی و کره‌ای نزدیک صفر است. این در حالی است که تولیدات باکیفیت پایین از کشورهای چین، کره و هند به ایران وارد می‌شوند و معمولاً کارفرمای ایرانی از چنین تجهیزاتی استفاده می‌کند.