فرهنگ عمومی بستر تفاهم ها

به گزارش بولتن نیوز، فرهنگ چراغ کوره راه های پیش رو و روشنگر راه های بی پایان هر جامعه است.
ارزش و وجه عمومی کشورها امروزه و به دلیل گستره افزایش یافته ی عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات و دهکده جهانی که در آن زندگی می کنیم، بیش از هر زمانی در همیشه تاریخ ارزش و اعتبار یافته است.

**فرهنگ؛ امروز حیاتی تر از همیشه
جهانی که امروز در آن زندگی می کنیم المان های بسیاری از آنچه «آلوین تافلر» آینده پژوه آمریکایی پیش بینی کرده بود دارد. تافلر، این مرحله که مرحله مابعد صنعت است را موج سوم یا عصر الکترونیک می نامد.
در توضیح ویژگی هایی از عصر الکترونیک، تافلر به نکته جالبی اشاره می کند و در توضیح اهمیت ارتباطات و مسائل غیرمادی در این عصر به فرهنگ به عنوان عاملی اثرگذار اشاره می کند. او اعتقاد دارد که هرچه زندگی انسانی جلوتر رفته ارزش و اهمیت فرهنگ های انسانی به موازات آن گسترش یافته، به صورتی که امروز شناخت فرهنگ ها، به مثابه شناخت جوامع است.
او عقیده دارد که در جهان آینده که البته بخشی از آن امروز تحقق یافته است، برای جنگ ها و آمادگی قدرت سربازان صرفا مهارت های فیزیکی و دانش مبارزه کافی نیست و باید برای آنان دوره های انسان شناسی و آشنایی با فرهنگ ها را ایجاد کرد. چرا که وی عقیده دارد در عصر ارتباطات شناخت فرهنگ ها، یکی از عناصر کلیدی در آشنایی ملل و نحوه مقابله با آنان است.

**روز فرهنگ عمومی
فرهنگ راهنمای عمل و طرز فکر یک جامعه است. فرهنگ عمومی به معنی ارزش ها و هنجارهایی است که ظرفی به بزرگی و وسعت یک جامعه دارد. یعنی هر جامعه از هزاران فرهنگ و خرده فرهنگ به تناسب وسعت جغرافیایی، عوامل تاریخی و اقوامی که در خود جا داده است، تشکیل شده اما فرهنگ عمومی به مثابه کلیتی است که همه این فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها را در بر می گیرد. یعنی نوعی اجبار اجتماعی غیررسمی به نفع یکسری از عقاید و ارزش ها و هنجارها جلوتر از همه افراد و خرده فرهنگ ها و فرهنگ ها وجود دارد که به نوعی راهنمای عمل افراد در آن جامعه است.
نامگذاری یک روز در تقویم رسمی کشور به خوبی درک و دریافت اهمیت و جایگاه فرهنگ عمومی و میزان قدرت آن را در بین صاحبنظران و سران کشوری و لشکری نشان می دهد.
شورای فرهنگ عمومی که شورایی متشکل از همه اثرگذاران فرهنگی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، زیر مجموعه ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی است به دنبال نیاز به یکسان سازی هایی در ارزش ها و هنجارهای عمومی شکل گرفته و سازمان یافته است.
پس از تشکیل شورای انقلاب فرهنگی مبنی بر ضرورت رسیدگی به وضعیت دانشگاه ها در سال 1363، ضرورت تشکیل شورایی برای رسیدگی به وضعیت فرهنگ عمومی کشور، مطرح شد و شورای فرهنگ عمومی در سال 1364 به منظور تعیین اهداف، سیاستگذاری و هدایت فرهنگ عمومی کشور با وظایف مشخص شکل گرفت و به صورت رسمی از سال 1365 شروع به کار کرد.
این شورا در جلسه 466 خود در سال 1387، 14 آبان را که مصادف با تصویب آئین نامه شورای فرهنگ عمومی است، به نام «روز فرهنگ عمومی» نامگذاری کرد.

**مصوبات مهم شورای فرهنگ عمومی
مهم‌ترین مصوبات شورای فرهنگ عمومی از زمان تشکیل تاکنون شامل تأسیس نهادها، شوراها و سازمان‌های فرهنگی، صدور بیانیه در مناسبت‌های فرهنگی و تنظیم آیین‌نامه‌های فرهنگی و مناسبت های خاص است که در هر دوره بنا به ضرورت تدوین شده است.
توجه به سیاست ها و ضوابط نشر و کانون های فرهنگی مساجد و... در نیمه آخر دهه 60 تا اواسط دهه 70؛سیاست مقابله با تهاجم فرهنگی در المان های مختلفی چون اسباب بازی کودکان، توجه و نظارت بر آرم و نوشته های روی البسه، سیاست نامگذاری سالها و .. در اواسط دهه 70 تا اواسط دهه 80، راهکارهای جلوگیری از بروز و ظهور افراد، تشکل‌ها و انجمن‌های انحرافی با پوشش مسایل عرفانی و معنوی، چشم‌انداز بخش فرهنگ عمومی ج.ا.ا. در افق 1404 هجری شمسی، دستورالعمل اجرایی آیین نامه نظارت بر نامگذاری شهرها، خیابان ها، اماکن و مؤسسات عمومی، سیاست های اجرایی ارتقای فرهنگ مصرف و مقابله با اسراف و تجمل گرایی، دستورالعمل ساماندهی محتوای صوتی _ تصویری فضای تبادل گوشی تلفن همراه، آیین‌نامه نحوه نام‌گذاری روزها و مناسبت‌های خاص، سیاست‌های فرهنگی تحقق شعار تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی؛ سیاست‌های فرهنگی مقابله با تحریم اقتصادی؛ سیاست های فرهنگی تحقق شعار «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» و... از جمله مهمترین تصمیمات وتدوینات این شورا در اواخر دهه 80 تا اوایل دهه 90 بوده است.
در نهایت مهمترین تصمیم و رویکرد در دوره هشتم که از 16/5/1392 شروع شده، آسیب‌شناسی شورا به منظور استفاده حداکثر از ظرفیت شورای فرهنگ عمومی کشور و استانها بوده که بر این اساس دبیر شورا، سفرهای استانی را برای فعال‌سازی شوراها آغاز نموده است.
نکته قابل توجه در مورد سیاستگذاری های شورای فرهنگ عمومی از ابتدا تاکنون، حرکت از سمت کل گرایی و تدوین سیاست هایی کلی گرایانه به سمت سیاست هایی جزئی نگر و با مصادیق مدون و مشخص بوده است.

**فرهنگ جهانی سهولت زندگی مدرن
اساسأ افراد در برخورد با سایر افراد، قومیت ها و بعضا ملیت ها، آنان را با فرهنگ یا بی فرهنگ می نامند. اما مساله بر سر این است که به لحاظ علم جامعه شناسی چیزی به اسم بی فرهنگ وجود ندارد و هر آنچه که هست تفاوت و تضادهای فرهنگی است. یعنی حتی بدوی ترین اقوام و انسان ها نیز برای زندگی روزمره و اعمال خود ارزش ها و باورهایی را داشته اند که شیوه فکر و نحوه عمل را برای آنان مشخص می کرده است. بر این اساس آنان نیز بافرهنگ بوده اند؛ اما فرهنگ خاص و مختص خودشان.
تا قبل از پدیده جهانی شدن و نزدیکی آرا و ارزش های ملل، درک و همراهی مردم زیسته در فرهنگ های مختلف برای یکدیگر کار سختی بود و هرچه فرهنگ ها که به ویژه متاثر از جغرافیا بودند از هم دورتر بودند، تفاوت های ارزشی و هنجاری و در یک کلام فرهنگی آنان، در تضاد بایکدیگر بود. در نتیجه پدیده هایی چون «شوک فرهنگی» که نتیجه مواجهه فرهنگی افرادی از فرهنگ های مختتلف با یکدیگر بود، پررنگتر و فراگیرتر بود. امروز به ندرت و شاید در مکان هایی بسیار دور از فرهنگ و تمدن بتوان با پدیده شوک فرهنگی روبرو شد چرا که به لطف فناوری ها داشتن ذهنیت و آشنایی با اقوام، ملل و فرهنگ هایی که به لحاظ جغرافیایی فرسنگ ها با ما فاصله دارند نیز، دور از انتظار و امکان نیست.
یکی از نتایج شاید مثبتی که می توان برای جهانی شدن و زندگی در دهکده جهانی عنوان کرد، نزدیک شدن فرهنگ ها و مشابهت در ارزش ها و هنجارهای جهانی است. پدیده هایی چون عدم آزار رساندن و لزوم حمایت از حیوانات، تلاش برای پاکیزه نگه داشتن محیط زیست، آگاه سازی مردم و تلاش برای استفاده بهینه از ذخایر حیاتی چون آب و خاک و ...، کمک به انسان ها به ویژه در مناطق محروم برای دست یابی به غذا و آب سالم و... از جمله بیشمار ارزش های انسانی یکسانی هستند که در فرهنگ عمومی جهانی به رسمیت شناخته شده و برای همه مردم دنیا در هرکجای کره خاکی قابل درک و دریافت هستند.

**گام های مثبت فرهنگ عمومی در سطح ملی
در عرصه ملی و داخلی و آنچه که تحت عنوان فرهنگ عمومی از آن یاد می شود نیز ذکر این نکته الزامی است که تلاش برای نزدیک تر کردن فرهنگ های متفاوت در قالب فرهنگ عمومی، اقدامی مهم و اثرگذار در جهت رسیدن به تفاهم و همرامی ملی خواهد بود. اما ذکر دو نکته در این باره الزامی است؛ نکته اول این که این تلاش برای همراهی با فرهنگ عمومی تحت عنوان فرهنگ غالب، نه با زور و اجبار که باید به طریق برانگیختن همدلی و همراهی و تمایل قلبی مردم صورت گیرد چرا که در غیر این صورت با مقاومت و حتی لجبازی روبرو شده و امکان اجرایی شدن آن به حداقل ممکن تقلیل می یابد.
نکته دوم این که این تلاش برای یکسان سازی و همراهی با فرهنگ عمومی کشور باید به عمق برود و از مرحله سطحی گذر کند. اقداماتی مانند نامگذاری کردن و تصمیم گیری بر سر عناوین اگرچه جذاب و لازم اما نیازمند به گذر از این مرحله و ورود به مرحله ای عمیق تر هستند که البته این مهم ربط مستقیمی با مورد اول دارد. یعنی تلاش برای همراهی همدلانه مردم با فرهنگ عمومی پیش نیاز تغییرات عمیق و مثبت فرهنگی است.