معرفی مصداق به‌جای لفاظی

گروه اقتصادی- احمد حاتمی‌یزد: پنج کشور باقی‌مانده عضو برجام به اضافه ایران، روز گذشته در وین اتریش برای بررسی آنچه بسته اقتصادی اروپا عنوان شد، گرد هم آمدند. از بیانیه پایانی نشست و همچنین سخنان وزیر خارجه ایران می‌توان دریافت همچنان تضمین روشنی برای مسئله اصلی ایران که همانا ارتباطات مالی بانکی است، ارائه نشده و به کلی‌گویی اکتفا شده است.

به گزارش بولتن نیوز، حل این مسئله، کار دشواری نیست؛ فقط با معرفی یک یا چند بانک که با حمایت دولت‌های اروپایی، برای ارائه خدمات بانکی به ایران اعلام آمادگی کنند، می‌توان از وضعیت فعلی عبور کرد. چند روز قبل اعلام شد پارلمان اروپا به بانک سرمایه‌گذاری اروپا این اجازه را داده که در ایران فعال شود. این در حالی است که یک ماه قبل این بانک، خود را ابزار نامناسبی برای حفظ برجام بدون آمریکا نامیده بود؛ چرا‌که سرمایه‌گذاری‌های مشخصی در ایالات متحده دارد اما اگر یک بانک دولتی یا غیر‌دولتی با هماهنگی اتحادیه اروپا و البته تضمین کشور میزبان، برای فعالیت‌های معمول بانکی با طرف‌های ایرانی همکاری کند، می‌توان تا حدی خسارات خروج آمریکا از برجام را کاهش داد. مؤسساتی دولتی در اروپا به نام مؤسسات بیمه اعتباری صادرات ECA وجود دارد که با ارائه تضمین، به بانک‌های اروپایی اطمینان می‌دهند در صورت واردشدن خسارت آن را جبران خواهند کرد. سال گذشته در یادداشتی در همین ستون در «شرق»، از لزوم ارائه مجوز اوفک، یعنی دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فعالیت بانک‌های مختلف دنیا در ایران نوشتم. در همان زمان نیز با وجود به‌نتیجه‌رسیدن برجام، ارائه مجوز این سازمان برای هر نوع معامله‌ای با ایران، به‌سختی انجام می‌شد که برای نمونه مجوز فروش بویینگ و ایرباس به ایران را می‌توان نام برد. حال با روی کار آمدن ترامپ و خروج ایالات متحده از برجام، این وظیفه دولت‌های اروپایی است که اگر علاقه‌مند به حفظ برجام هستند، بانک‌هایی را که هیچ معامله دلاری‌ای ندارند، به ایران معرفی کنند. مثلا بانک تجارت ایران و اروپا در هامبورگ آلمان سال‌هاست تآسیس شده و فقط معاملات یورویی انجام می‌دهد و می‌تواند با همه جای دنیا کار کند. یا کشور چین «کونلون بانک» را برای پوشش فعالیت‌های بانکی با ایران تأسیس کرد که امکان جریمه‌شدن یا توقف فعالیت از سوی آمریکا را نداشته باشد. امروز بخش اقتصادی ایران نیازمند همکاری بانک‌هایی در اروپا و سایر کشورها است که اعتبار اسنادی، ضمانت‌نامه، سپرده‌گذاری و حواله‌جات را داشته باشند.

نمونه در کشور آلمان هزارو500 بانک فعالیت دارند که برخی از آنها اساسا فعالیت بین‌المللی ندارند. دولت‌های اروپایی به‌راحتی می‌توانند با مشورت کارشناسان بانک‌های مرکزی خود، این نوع بانک‌ها را به‌طور شفاف برای همکاری مالی با ایران معرفی کنند نه اینکه با کلی‌گویی از اهمیت دسترسی ایران به سیستم‌های مالی سخن بگویند اما اتفاقی در این بخش رخ ندهد. نقل و انتقال وجوه و صدور و ارائه ضمانت‌نامه، نیاز امروز بخش تجاری و اقتصادی ایران است. اگر حواله‌جات صادر نشود برای فروش نفت و صادرات و واردات محدودیت‌های زیادی ایجاد خواهد شد. فراموش نکنیم حتی زمانی که آمریکا عضو معاهده برجام بود، مسئله روابط بانکی ایران حل نشد. اکنون این حلقه بسیار تنگ‌تر شده و ما را در مضیقه مضاعف قرار داده است. اگر این مسئله با راهکاری که در بالا ارائه شد حل شود، آنگاه می‌توان به موضوع تأمین مالی پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هم ورود کرد. با توجه به اینکه وزرای خارجه شش کشور باقیمانده در برجام، از ادامه مذاکرات در‌این‌باره سخن گفته‌اند، رسیدن به نتیجه احتمال 50-50 دارد و کاملا منتفی نیست. باید امیدوار بود اروپا برای بند 8 بیانیه روز گذشته وزرای خارجه شش کشور، مصادیق کاملا عینی معرفی کند که در بخش بانکی، آنچه در این یادداشت به آن اشاره شد، یکی از آنهاست.