قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده

گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 71 سوره احزاب پرداخته شده و در آن آمده است:

یصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ یغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ مَنْ یطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظیماً

سوره احزاب (33) آیه 71

ترجمه
[تا] برای شما کارهایتان اصلاح کند و گناهانتان را بر شما ببخشاید و هر کس خدا و رسولش را فرمان بَرَد قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده است.

حدیث

1) از امام صادق ع در مورد این آیه روایت شده است: «و هر کس خدا و رسولش را فرمان بَرَد» در ولایت علی ع و امامان پس از وی «قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده است» به خدا سوگند که این گونه نازل شده است.

تفسير القمي، ج‏2، ص198

2) رسول اکرم ص در فرازی از خطبه روز غدیر، پس از برشمردن برخی از فضائل امیرالمومنین ع فرمودند: ای مردم! فضایل علی بن ابی‌طالب نزد خدا و آنچه که در قرآن کریم در این مورد نازل شده است بیش از آن است که در یک مقام بتوان همه را برشمرد؛ پس هرکس شما را بدانها خبر داد و آنها را به شما شناساند تصدیقش کنید. ای مردم «هر کس فرمان بَرَد خدا و رسولش» و علی ع و امامانی را برایتان بازگو کردم «قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده» (احزاب/71) ای مردم! کسانی که در بیعت با او و پذیرش سرپرستی و سلام دادن به او به عنوان امیرالمومنین سبقت گیرند «آنان‌اند که رستگاران‌اند»

الإحتجاج (للطبرسي)، ج‏1، ص: 66

3) حارث اعور روایت می‌کند که امیرالمومنین ع یکبار بعد از نماز عصر خطبه بسیار عالی‌ای در مباحث توحیدی ایراد کردند که من آن را نوشتم. در پایان این خطبه آمده است: و شهادت می‌دهم که خدایی جز الله نیست و حضرت محمد بنده و فرستاده اوست که او را بحق به نبوت برانگیخت و دلیل بر او شد و وی را راهنمایی فرمود؛ پس به وسیله او راه را از بیراهه نشان داد و ما را از جهالت رهانید؛ پس «هر کس خدا و رسولش را فرمان بَرَد قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده» (احزاب/71) و ثواب فراوانی به دست آورده است؛ و هرکس خدا و رسولش را عصیان کند «به خسران آشکاری مبتلا گردیده» (نساء/119) و مستوجب عذابی دردناک شده است. پس با پای‌بندی بدانچه از شنیدن و اطاعت کردن و خیرخواهی خالصانه و همکاری نیکو بر شما واجب گردیده، راه رستگاری را بپویید؛ و خویشتن را بر ماندن در راه مستقیم و دوری از امور ناپسند ملزم کنید؛ و حق را بین خود مبادله نمایید [= همدیگر را به رعایت حق دعوت کنید] و در انجام آن همکاری داشته باشید؛ و دستان فرد ظالم نادان را بگیرید و امر به معروف و نهی از منکر کنید؛ و فضیلت صاحبان فضیلت را به رسمیت بشناسید؛ خداوند ما و شما را در مسیر هدایت حفظ کند و ما و شما را بر تقوی ثابت‌قدم گرداند و برای خودم و شما به درگاه الهی استغفار می‌کنم.

الكافي، ج‏1، ص141-142
التوحيد (للصدوق)، ص33-34

تدبر

1️⃣ کسی که با در پیش گرفتن مسیر تقوا، مدار سخن گفتن خود را استوار سازد و از کذب و لغو و آزار دوری نماید، کارهایش اصلاح و گناهانش بخشیده می‌شود. اما چرا و چگونه؟ پاسخ شما چیست؟

 الف. وقتى نفس آدمى به رعایت قول سدید (یعنی پرهیز از کذب و لغو و فسادانگیزی در مقام سخن) عادت کرد بتدریج طبیعت او از هرگونه زشتی و لغو و فسادی منقطع می‌گردد و اعمال انسان صالح می‌شود؛ و کم‌کم وقتی نفس بر خوبی مداومت کرد از عمری که قبلا در گناهان صرف نموده پشیمان می‌گردد که این پشیمانی توبه است و مغفرت گناهان را در پی دارد. (المیزان، ج16، ص347)

ب. می‌توان گناهان را در یک تقسیم کلی به دو دسته گناهان زبانی و غیر زبانی تقسیم کرد. رعایت قول سدید اولا به معنای اجتناب از همه گناهان زبانی (از جمله دروغ گفتن) است؛ و ثانیا چون ارتباطات انسانی مهمترین رکن زندگی هرکس را تشکیل می‌دهد و قرار است که انسان دروغ نگوید، ناچار می‌شود از هر گناه غیر زبانی‌ای هم خودداری کند. بدین سان، رعایت «قول سدید» عملا همه کارهای انسان را اصلاح و گناهان وی را مشمول مغفرت می‌گرداند.

ج. انسانیت انسان در گروی بهره‌مندی از زبان است و اگر کسی زبانش را حفظ کند همه چیزش درست می‌شود.

2️⃣ اگر کسی خدا را به خدایی قبول داشته باشد (خدا کسی است که عالم مطلق و خیر محض است) و رسولش را هم واقعا فرستاده او بداند، تردید نمی‌کند که اطاعت از خدا و رسول است که واقعا نهایت رستگاری و سعادت ممکن را برای انسان به ارمغان خواهد آورد.

3️⃣ از اینکه تنها دستور به تقوا و قول سدید داد و بلافاصله فرمود «کسی که خدا و رسولش را اطاعت کند ...» می‌توان نتیجه گرفت: مهمترین محور اطاعت از خدا و رسول، همین تقوا و رعایت قول سدید است.

نکته تخصصی انسان‌شناسی

اگر برخورداری از فرهنگ و تمدن را مهمترین عامل تمایز انسان از حیوان بدانیم، تردیدی نیست که مهمترین چیزی که امکان بهره‌مندی از فرهنگ‌های گوناگون و بلکه امکان رشد فرهنگها را ایجاد کرده بهره‌مندی انسان از زبان (سخن و کلام) است؛ و همین ویژگی انسان، عامل تمایز اصلی او از سایر موجودات است؛ چنانکه خداوند هنگامی که می‌خواهد لیاقت انسان برای مقام خلیفة‌الله را مطرح سازد، مساله تعلیم اسماء را پیش می‌کشد ویا در جای دیگر، پس از اشاره به خلقت انسان، مهمترین ویژگی او را آموختن بیان می‌شمرد (خَلَقَ الْإِنْسان‏ عَلَّمَهُ الْبَيان‏؛ الرحمن/3-4)  و تمام علمی که به بشر گرفته را مدیون توان استفاده وی از قلم می‌شمرد (الَّذي عَلَّمَ بِالْقَلَم‏؛ عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَم‏؛ علق/4-5) پس اگر کسی بتواند این عامل ممیزه انسانی را درست و آن گونه که شاید و باید استفاده کند، همه کارهایش رو به راه می‌گردد و این چنان زندگی وی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد که اندک گناهان دیگری که ممکن است از وی سر بزند را هم مشمول مغفرت می‌گرداند.

4️⃣ مسیر رشد و صلاح یک اجتماع را می‌توان از روی سلامت و صحت شیوه بیان در آن اجتماع، تخمین زد. (ایستاده در باد، ص531) شاید بدین جهت بوده است که مطابق برخی روایات، پیامبر در هر منبری که می‌رفت این آیات را بر مردم می‌خواند.

جایگاه اساسی قول سدید در حفظ جامعه دینی از نفاق 

محور مباحث سوره احزاب هشداری بود به پرهیز از اطاعت کافر و منافق، و ضرورت پیروی از وحی (= خدا و رسول)؛ و در موارد مختلف نشان دادیم که حقیقتِ این پیروی، پیروی از منطق آنهاست؛ و منطق کافر و منافق، منطقی است که بر هوا و هوس و دلخواه‌های شخصی و گروهی و ... مبتنی است نه بر «قول سدید».
پس کسی که مبنای زندگی خود را «قول سدید» قرار دهد، کسی است که دیگر از منطق کافر و منافق پیروی نخواهد کرد، بلکه تنها و تنها منطق خدا و رسولش را پیروی می‌کند؛ و بدین ترتیب می‌توان این دو آیه را جمع‌بندی کل سوره دانست که یاد می‌دهد برای اینکه به پیروی از منطق کافر و منافق مبتلا نشویم و زندگی‌مان بر اساس اطاعت خدا و رسولش سامان یابد چه باید کرد: باید دائما از خود مراقبت کنیم (تقوا یعنی خودنگهداری) و در مسیر زندگی کاملا در سخن گفتن (تحلیل کردن و بر اساس آن تحلیل‌ها عمل نمودن) بر اساس «قول سدید» حرکت کنیم.

5️⃣ عبارتِ «هر کس خدا و رسولش را فرمان بَرَد قطعا به رستگاری عظیمی نائل آمده است» درواقع خاتمه‌بخش حقیقی این سوره است (و دو آیه بعدی هم صرفا متمم همین نکته است) چرا که اطاعت از خدا و رسول مشتمل بر تمامی احکامی است که در این سوره بیان شد. (المیزان، ج16، ص348)

انتهای پیام/#