بگو جلباب‌ ‌هایشان را به خود نزدیکتر کنند

گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 59 سوره احزاب پرداخته شده و در آن آمده است:

یا أَیهَا النَّبِی قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یدْنینَ عَلَیهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنی‏ أَنْ یعْرَفْنَ فَلا یؤْذَینَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً  

سوره احزاب (33) آیه 59

ترجمه

ای پیامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مومنان بگو جلباب‌ [= چادر یا روسری]‌هایشان را به خود نزدیکتر کنند [آن را به حالت رها نگه ندارند]. این کار [به احتیاط] نزدیکتر است تا [به حیا و عفت] شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، و خداوند همواره بسیار آمرزنده و دارای رحمتی همیشگی است.

شأن نزول

درباره شأن نزول این آیه گفته‌اند: زنان به مسجد می‌آمدند و پشت سر رسول الله نماز می‌خواندند؛ و هنگامی که هوا تاریک می‌شد و آنها برای نمازهای مغرب و عشاء و نماز صبح به مسجد می‌آمدند برخی از جوانان لاابالی در راه آنها می‌نشستند و آنها را اذیت می‌کردند و متعرض آنان می‌شدند و خداوند این را نازل فرمود که:

ای پیامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مومنان بگو جلباب‌ [= چادر یا روسری]‌هایشان را به خود نزدیکتر کنند [آن را به حالت رها نگه ندارند]. این کار [به احتیاط] نزدیکتر است تا [به حیا و عفت] شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، ؛ و خداوند همواره بسیار آمرزنده و دارای رحمتی همیشگی است. 

تفسير القمي، ج‏2، ص196

 أسباب نزول القرآن  (الواحدي)، ص377 

حدیث

1) از امام صادق ع سوال شد: زن چه مقدار از زیبایی‌اش را می تواند آشکار کند؟ فرمودند: وجه [= صورت] و کفین [= دو دست تا مچ].

قرب الإسناد، ص82

2) از امام کاظم سوال شد درباره دختری که به بلوغ نرسیده است که چه موقع در برابر نامحرم می‌تواند سرش را نپوشاند و نیز از چه زمانی برای نماز خواندن پوشاندن سرش واجب می‌شود؟ فرمودند: تا زمانی که نماز خواندن بر او حرام نشده است [کنایه از ورود در عادت ماهانه زنان] می‌تواند سرش را نپوشاند.

الكافي، ج‏5، ص533

3) محمد بن سنان در نامه‌ای از امام رضا ع سوالاتی کرده بود که امام به وی پاسخ داد. در فرازی از این پاسخ مکتوب آمده است: نگاه به موهای زنانی که ازدواج کرده‌ یا هنوز ازدواج نکرده‌اند [یعنی به سن بلوغ رسیده‌اند] حرام است به خاطر هیجانی که در مردان ایجاد می‌کند و این هیجانی است که ره به فساد می‌برد و شخص را وارد می‌کند در آنچه برایش حلال و پسندیده نیست؛ و همچنینی است آنچه مانند موها باشد [= هر آرایش و زینتی که جلب توجه کند]؛ مگر آنچه خداوند فرمود: «مگر بازنشستگان از زنان [= زنان سالخورده] که امیدی به نکاح ندارند [= مورد رغبت مردان قرار نمی‌گیرند] که بر آنان گناهی نیست اگر فروگذارند لباسشان را» (نور/60) یعنی جلباب (چادر) را، و اشکالی ندارد که به موهای امثال آنها نگاه شود. (نور/60)

و از امام صادق ع درباره عبارت « فروگذارند آن لباسشان را» (نور/60) روایت شده است: یعنی جلباب (چادر) و خِمار (روسری)، که زنان سالخورده می‌توانند آنها را کنار بگذارند.

تدبر

1️⃣ خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد که از زنان بخواهد که حجابشان را کامل کنند تا بدین وسیله در جامعه به عنوان فردی پاکدامن شناخته شوند تا کسی درصدد آزار آنان برنیاید و همگان مشمول غفران و رحمت الهی قرار گیرند.

نکته تخصصی جامعه‌شناختی

 خداوند در حیوانات جنس مذکر و مونث را متفاوت، و نیازمند به همدیگر آفریده، و در آنها غریزه جنسی را به عنوان عاملی برای کشش به سوی همدیگر قرار داده است تا این کشش، انگیزه‌ای برای زندگی مشترک بین آنان ایجاد کند و بدین سان نسل آن حیوان باقی بماند.

تا اینجا انسان هم همانند سایر حیوانات است؛اما به نظر می‌رسد مهمترین تفاوت انسان و حیوان این است که انسان با ظرفیتی عظیم آفریده شده است؛ و در عین حال برخوردار از اختیار است و اینکه این ظرفیت را چگونه فعال کند به تصمیم خودش بستگی دارد.

این تفاوت عظیم موجب می‌شود که حتی غریزی‌ترین رفتارهای انسان هم رنگ و بوی فرهنگی پیدا کند؛ بدین ترتیب، ️انسان غریزه جنسی خود را می‌تواند در در کنار سایر نیازهای وجودی خود، و در یک مکانیسم منسجم و معین (به نام ازدواج) مدیریت نماید؛ و می‌تواند آن را کاملا کنار بگذارد و رهبانیت در پیش بگیرد؛ و می‌تواند این غریزه را محور فعالیت‌هایش قرار دهد و هر طور و در هر زمان و در ارتباط با هرکس که دلش خواست آن را اشباع کند.

واضح است که عقل و وحی راه اول را پیشنهاد می‌کنند؛ و این هم واضح است که بسیاری از افراد، هوای نفسشان را بر دعوت عقل و وحی ترجیح می‌دهند و راه سوم، را در پیش می‌گیرند.

اسلام به عنوان دینی که برای زندگی اجتماعی انسانها هم برنامه دارد، می‌کوشد مانع شود از اینکه گروه سوم - اگر هم در خلوت هر کاری می‌کنند- در عرصه اجتماعی، زندگی گروه اول و دوم را به آسیب بکشانند؛ و برای این کار تمهیداتی اندیشیده، که حکم پوشش زنان («حجاب» اصطلاحی) یکی از آن تمهیدات است.

حکم حجاب، از طرفی برای نفع تثبیت خانواده‌هاست، چرا که با محدود کردن زنان شهوتران، لذتی که مرد می‌تواند از دیدن زن ببرد، محدود به همسرش می‌شود و این لذت شدید، پیوند عاطفی آنها را شدیدتر می‌کند؛ و از طرف دیگر، برای حفظ خود زنان از مردان شهوتران است؛ زیرا مردان شهوتران هم در درجه اول سراغ زنانی می‌روند که او هم حاضر به این کار باشد، اما زنی که حجابش را کامل کند، با حجاب خود عفیف و باحیا بودن خود را اعلام می‌کند و در واقع، با پوشش خود، به مردان شهوتران اعلام می‌کند که: من آنکه شما می‌خواهید نیستم.

تبصره:توجه شود که حجاب، ️اولا تنها یک راهکار در میان دهها راهکار اسلام برای تقویت خانواده است؛ و لذا حل همه مشکلات خانواده را نباید صرفا از حجاب انتظار داشت؛ و ️ثانیا حجاب تنها یک راهکار برای حفظ زنان پاکدامن از مزاحمت‌های مردان شهوتران است؛ چون به هر حال اندک مردان شهوترانی نیز هستند که جز با اجرای قاطعانه و شدید قانون نمی‌توان جلوی آنها را گرفت.

2️⃣ در شأن نزول این آیه گفته‌اند که به خاطر مزاحمتی بوده که جوانان مدینه برای زنان ایجاد می‌کرده‌اند.

تاملی جامعه‌شناختی

در حالی که پیامبر زنده است، درون جامعه اسلامی و در شهر مدینه، به زنان تعرض می‌شود!

و طبق برخی نقل‌ها حتی متعرض زنان خود پیامبر ص هم می‌شدند!

از همین‌جا می توان فهمید که اصلاح فرهنگی یک جامعه، چه کار صعب و دشواری است. (ایستاده در باد، ص494)

3️⃣ یکی از کارکردهای حجاب، نوعی تشخص و تمایز زنان به عفیف بودن است که باعث می‌شود تا حدود زیادی افراد از آنها دست بردارند. (ایستاده در باد، ص495)و سرچشمه‏ى بسيارى از مزاحمت‏هاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران، نوع پوشش خود آنهاست. (تفسير نور، ج‏9، ص400)

4️⃣ پوشيدن لباسى كه معرّف شخصيّت زن براى تأمين عفّت و آبرو باشد، لازم است. و بلکه، نوع لباس مردم در جامعه، مى‏تواند معرّف شخصيّت، مكتب و هدف آنها باشد. (تفسير نور، ج‏9، ص400)

تاملی جامعه‌شناختی درباره نقش لباس در فرهنگ بشری

بسیاری ممکن است گمان کنند مهمترین کارکرد لباس، حفظ بدن انسان از سرما و گرما و آسیب‌های جسمانی است؛ در حالی که کارکرد فرهنگی و نمادین لباس بسیار بسیار بیشتر است؛ بویژه که لباس (= پوششی مصنوعی برای بدن که ساختن آن نیازمند فکر و زحمت است) یکی از ممیزه‌های انسانی است که در هیچ حیوانی یافت نمی‌شود.

تاثیر نمادین پوشش در زندگی انسانها، و تاثیر آن در تثبیت یا تضعیف یک فرهنگ بقدری زیاد است که: از طرفی، استعمارگران برای تغییر هویت اسلامی جامعه ایران، اولین گام بسیار موثر در اسلام‌زدایی ایران را کشف حجاب (به همراه متحدالشکل کردن لباس‌ها بر اساس یک الگوی غربی، و نه یک الگوی بومی) دانستند، و شاهدیم که علی‌رغم اینکه سالها در دوره قاجار در تضعیف فرهنگ اسلامی در ایران تلاش نمودند، اما در دوره 50 ساله پهلوی شاید دهها برابر کل دوره قاجار در این زمینه موفق شدند؛ و از طرف دیگر، علی‌رغم همه شعارهای خود در زمینه آزادی، بشدت در مقابل حجاب دختران در بسیاری از کشورهای خود ایستادگی می‌کنند و زنان باحجاب را از انواع حقوق اجتماعی محروم می‌کنند.

انتهای پیام/#