لزوم تجدید نظر اردوغان در خصوص سوریه/ واکاوی سخنان اخیر اردوغان در خصوص کردهای سوریه

گروه بین الملل: در حالی که نیروهای سوریه دمکراتیک که عمدتا از کردهای این کشور تشکیل شده اند خود را به مرکز شهر رقه پایتخت خودخوانده گروه تروریستی داعش می رسانند رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بار دیگر کردهای سوریه را تهدید کرد که پاسخ هر تهدیدی را خواهند داد.

به گزارش بولتن نیوز، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که در استان شانلی اورفا» سخنرانی می‌کرد به یک تهدید احتمالی نزدیک به مرز ترکیه با سوریه تاکید کرد. وی گفت: این روزها یک جریان منفی در سوریه شکل گرفته است. اگر این روند منجر به تهدیدی برای مرزهای ما شود جهان باید بداند که ما درست همان کاری را که در عملیات سپر فرات صورت گرفت انجام خواهیم داد.

ترکیه اوت سال گذشته میلادی برای از بین بردن حضور داعش در شمال سوریه عملیات سپر فرات را آغاز کرد. این عملیات اواخر مارس سال جاری میلادی به پایان رسید. این عملیات با کمک شبه نظامیان ارتش آزاد» سوریه با هدف ارتقای امنیت، حمایت از نیروهای ائتلافی و از بین بردن تهدید تروریستی در راستای مرز ترکیه صورت گرفت.

اردوغان گفت: متاسفانه شرکای استراتژیک ما با کشورهای تروریستی همکاری می‌کنند. ما به آنها گفته بودیم که علیه داعش با یکدیگر همکاری کنند. آیا نمی‌توانیم یک همکاری با ۹ کشور ائتلافی علیه داعش را رسیدگی کنیم؟ حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های مدافع خلق گروه‌های تروریستی هستند. متاسفانه آنها تاکید دارند که در این مسیر قدم بردارند.

حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های حفاظت خلق شاخه حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ.ک.ک در سوریه هستند. این گروه توسط ترکیه، آمریکا و اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی تعیین شده است. با این حال آمریکا حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های حفاظت خلق را متحد زمینی‌اش علیه داعش می‌داند و علی رغم اعتراضات ترکیه این گروه را مسلح و تجهیز کرده است.

در عملیات سپر فرات نیروهای ارتش ترکیه به همراه شمار زیادی از گروههای مسلح وابسته به این کشور وارد عمق خاک سوریه شده و در شهر الباب متوقف شدند، نیروهای ارتش ترکیه هیچ وقت در داخل خاک سوریه نتوانستند موفق عمل کنند چون اصولا با مخالفت میدانی مردم سوریه روبرو شدند حال اردوغان تهدید می کند که کردهای سوریه را هدف قرار خواهد داد. آیا اردوغان توان تغییر معادلات در شمال سوریه را دارد؟

اردوغان زمانی که به واشنگتن سفر کرد تلاش زیادی کرد که دونالد ترامپ را متقاعد کند که دست از حمایت از نیروهای مدافع خلق که ترکیه آنها را تروریست می شناسد بردارد ولی پاسخ ترامپ بسیار صریح و روشن بود. ترامپ مدیریت امور مربوط به خاورمیانه را به نظامیان واگذار کرده است و قبل از وی نظامیان این کشور در پنتاگون به این جمع بندی رسیده بودند که باید با نیروهای سوریه دمکراتیک وارد اتحادی میان مدت شد و همین امر نیز سرانجام اتفاق افتاد و پنتاگون یک قرارداد همکاری با نیروهای سوریه دمکراتیک برای مدت ده سال امضا کرد که در این ده سال دو طرف متحداستراتژیک همدیگر خواهند بود.

در همین راستا در ماههای گذشته روند تسلیح نیروهای کرد سوری افزایش پیدا کرده است و مقادیر زیادی سلاح و مهمات در اختیار آنها قرار گرفته است تا در نبرد رقه از آنها استفاده کنند ولی آنچه در رقه دیده می شود که این سلاحها در سوریه توسط نیروهای سوریه دمکراتیک انبار می گردند تا در زمان دیگری از آنها استفاده شود و همین امر باعث تشدید نگرانیهای ترکیه نسبت به نیروهای سوریه دمکراتیک گشته است.

همزمان آمریکاییها در حال ساخت پایگاههای نظامی در مناطق کردنشین سوریه هستند که نشان می دهد آنها برنامه های بلندمدتی برای حضور در مناطق کردنشین سوریه دارند. به نظر می رسد برنامه جدی آمریکا و هدف آنها از ساخت این پایگاهها انتقال مراکز نظامی هوایی آمریکا از ترکیه به سوریه باشد و از این رو در میان مدت هم بعید است آمریکاییها به ترکیه اجازه هرگونه حضور نظامی در مناطق کردنشین سوریه را بدهند.

اردوغان با ایراد این سخنان می خواهد آمریکاییها را از مواضع آنها در سوریه نگران و عصبانی نشان دهد ولی به اعتقاد کارشناسان سیاسی این سخنان نمی تواند برنامه آنها را در خصوص منطقه تغییر دهد، آمریکاییها برنامه جدی برای اشغال بخشی از خاک سوریه دارند و در این مسیر ترکیه را همسو با خویش نمی بینند و به نیروهای محلی وابسته به خود اعتماد کرده اند.

در مقابل کردها نیز برای کاستن از تهدیدات ترکیه به آمریکاییها دل بسته اند و امیدوار هستند همانطور که قبل از آغاز عملیات رقه مانع از ادامه حملات ارتش ترکیه در سوریه به کردها شدند بعد از این عملیات نیز این روند ادامه یابد.

تجربه نشان داده است که نقض حاکمیت سیاسی سوریه و استفاده از ابزار نظامی هیچ وقت دستاوردی برای ترکیه نداشته و باعث شده است نیروهای محلی به دامن نیروهای خارجی پناه ببرند، از این رو ادامه و اصرار این سیاست نه تنها تغییری اساسی در معادلات منطقه ایجاد نمی کند بلکه باعث چسبندگی بیشتر نیروهای محلی به سایر نیروها می شود.

مشکل بزرگ ترکیه و اردوغان این بوده است که هیچ گاه نتوانسته اند بالانسی در سیاست خود در خصوص سوریه ایجاد کند، تکلیف ترکیه در این خصوص روشن نیست، آنها از یک سو در خصوص ایجاد مناطق امن با ایران و روسیه و سوریه همراه می شوند، از سوی دیگر نیروهای وابسته به خود را در سوریه مسلح می کنند و همزمان با نیروهای کرد سوریه درگیر می شوند.

سرگردانی ترکیه در سوریه از همین جا ناشی می شود و به همین دلیل هم نمی توان به این کشور اعتماد کرد. بازگشت ترکیه و اردوغان به سیاست صریح و روشن در خصوص سوریه براساس قوانین بین المللی موجود تنها راه چاره این کشور برای فرار از بحران کردهراسی خواهد بود.

اردوغان قبل از اینکه در فکر استفاده از نیروی سخت باشد باید راههای استفاده از قدرت نرم را هم براساس موازین و کنوانسیونهای بین المللی بیازماید  او نمی تواند آنگونه که بر صندان گرم در داخل ترکیه می کوبد با همان سیاست در خارج نیز رفتار کند.

بدون شک تندروی باعث زایش میانه روی نخواهد شد و کسی که خشونت می کارد صلح برداشت نخواهد کرد. رفع تهدید سوریه برای ترکیه از سپر فرات یا عملیاتهای مشابه نمی گذرد بلکه از دمشق می گذرد.