شاخ نبات عبيد زاكاني در تالار وحدت

گروه تئاتر: وحدت روی صحنه می‌رود. در اين دور تازه اجراي اين نمايش برخلاف آن دو اجراي قبلي سعي شده كه از چهره‌هاي بنام بهره‌گيري شود و اين‌بار ماه‌چهره خلیلی، شهرام قائدی، سارا خوئينی‌ها، داریوش موفق، عباس شادروان، روزبه اختری و... در «شاخ‌ نبات» به ایفای نقش می‌پردازند. «شاخ نبات» به کارگردانی مهدی شمسایی از ٢٩ خردادماه در تالار وحدت روی صحنه می‌رود. این نمایش اولین‌بار در سال ٨٩ روی صحنه رفت و در سال ٩٣ در تالار وحدت ٢٠ شب اجرا شد. حالا مهدی شمسایی ٢٩ خرداد برای سومین‌بار این نمایش را در تالار وحدت روی صحنه می‌برد.

به گزارش بولتن نیوز، «شاخ نبات» برگرفته از «موش و گربه» عبید زاکانی البته با نگاهی متفاوت به این منظومه طنز نوشته شده است. مهدی شمسایی بر آن بوده که یک اپرت یا نمایش موزیکال را از این قصه منظوم بر صحنه تئاتر اجرا کند و در این راه نیز بر آن بوده تا دراماتورژی‌ای نوین، درخور تأمل و متناسب با زمانه را به صحنه ظهور برساند. «همایون نوراحمر» در کتاب فرهنگ اصطلاحات تئاتر درباره  operetta می‌نویسد: «اپرت؛ نمایشی سبک با آواز فراوان و گفت‌وگوی کم و امروزه گاه به کمدی موزیکال نیز اطلاق می‌شود و برای آنکه از دید این نویسنده بهتر با مفهوم کمدی موزیکال نیز آشنا شویم، درباره

(musical comedy) مـی‌نــویســد: «نمایشی با طرح کمدی سبک، آواز، گفت‌وگو که غالبا از اپرا (balladopera) اپـــرای سبــک (liqhtopera) و یا اپرای خنده‌آور (operacomique) قابل تفکیک نیست». با همین تعریف به‌راحتی می‌توان «شاخ نبات» را در زمره یک اپرت قرار داد؛ اپرتی که بر آن است تا تماشاگرش را سرگرم کند، بخنداند و درعین‌حال او را با برخی از مفاهیم و غورکردن در کلیت فضا درگیر کند.

دراماتورژی متن نیز در کلیت آنچه شمسایی زیرنظر علی تدین‌صدوقی بازآفرینی کرده است، کاملا مشهود است. عبید زاکانی، طنزپرداز و نویسنده قرن هشتم هجری است که با روش انتقادی به بیان مفاسد اجتماعی با زبانی شیرین و به طریق طنز در آثار منظوم و منثور شهره است.

او منظومه انتقادی «موش و گربه» را با بیانی شیرین و طنزآمیز می‌نویسد تا این‌گونه به طور غیرمستقیم مسائل اجتماعی را بیان کند. این منظومه یک قصیده ٩٠ بیتی است در صفت گربه حیله‌گر از ولایات کرمان و کیفیت ریاکاری و تزویرش در جلب اعتماد موشان و آن‌گاه دریدن و نوردن آنها و درپیش‌گرفتن رفتار درشتی که منجر به جنگی سخت در میان موشان و گربه‌ها در بیابان فارس می‌شود و موشان بیچاره را تارومار کرده و تاج و تخت و خزانه را به غارت برده و از میان می‌برند. عبید در این منظومه وضع توده مردم را نشان می‌دهد و از طرف دیگر به وضعیت سیاسی و والیان امور می‌پردازد. این طنزپرداز خبره بر آن است در رویارویی حاکم و محکوم این نکته را بیان کند که طبقه ضعیف چرا با تمام شورش‌ها و صف‌آرایی‌ها در نهایت اسیر می‌شود و تن به شکست و نابودی می‌دهد و درواقع همیشه اسیر شرایط حاکم می‌ماند. در آن روزگار اوضاع ایران در نهایت آشفتگی بود. هرج‌ومرجی که پس از انقراض دولت ایلخانان بزرگ مغول (٧٥٠ هـ ق) در ایران رخ داده بود، پیوسته رو به ازدیاد و توسعه می‌گذاشت.

منبع: شرق