هنوز در آغاز راه ملی شدن صنعت نفت هستیم / دولت‌ها به نفت به شکل گاو شیرده نگاه کرده‌اند

گروه اقتصادی: آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد اقتصادی با اعلام این مطلب در گفتگو با بولتن نیوز، به تحلیل وضعیت صنعت نفت و مساله مهم ملی شدن آن پرداخت و گفت: ملی شدن صنعت نفت در ایران را از چند جنبه می‌توان موردبررسی قرارداد. اگر ما موضوع ملی شدن صنعت نفت را به اداره مخازن و بحث تولید و فروش نفت تقلیل دهیم می‌توانیم بگوییم نفت ایران بیش از 66 سال است که ملی است.

 

به گزارش بولتن نیوز، وی ادامه داد: البته باید بپذیریم سنگ بنا از ابتدا اشتباه بود و اگر ملی شدن صنعت نفت به همین معناست، نباید از ابتدا اختیار اداره و فروش نفت از دست دولت ایران خارج می‌شد تا بعد در اتفاقی تاریخی، ملی شدن صنعت نفت رقم بخورد اما به‌هرروی برداشت من از ملی شدن صنعت نفت در این حد و اندازه نیست و معتقدم که ما در آن دوران نیز فراتر از این به مساله ملی شدن صنعت نفت نگاه می‌کردیم.

وی گفت: وقتی درباره ملی شدن صحبت می‌کنیم، انتظارمان این است که از طراحی تا اجرا، توسط متخصصان داخلی یا با کارفرمایی ایرانی‌ها صورت گیرد. به‌عنوان‌مثال در ایران وقتی از خودروی ملی صحبت می‌کنیم نیز منظورمان این است که طراحی این خودرو باید در داخل صورت گیرد و تکنولوژی در دست ما باشد. حالا سئوال من این است، آیا ما به این جایگاه رسیده‌ایم که بتوانیم تکنولوژی‌های جدید را در اختیار داشته باشیم؟

بغزیان با اشاره به رویکرد دولت در اداره نفت گفت: اگر تا یک دهه پیش پاسخ من به این سئوال کاملاً منفی بود، شرایط امروز تغییر کرده و من می‌توانم به‌سادگی بگویم که در یک دهه اخیر حرکت‌های خوبی در این عرصه صورت گرفته و می‌توان امید داشت با ادامه این روند و جدیت در این حوزه تا 10 سال دیگر بتوانیم صنعت ملی نفت را به شکلی واقعی تجربه نماییم.

این استاد دانشگاه در توضیح این مطلب ادامه داد: در معاونت پژوهش وزارت نفت، پژوهش‌های دقیقی صورت گرفته تا معلوم شود اقلام موردنیاز صنعت نفت چه اقلامی است و برنامه‌ریزی برای طراحی و ساخت در دستور کار قرار گیرد.

وی اضافه کرد: به‌این‌ترتیب می‌توان انتظار داشت که در یک دهه آینده از این مظهر ایران پیشرفت فراوانی را تجربه کند و اتفاقاتی مهم به وقوع بپیوندد.

او همچنین در پاسخ به این سئوال که آیا ملی شدن صنعت نفت به دولتی شدن این صنعت منجر شد و پروسه توسعه سیاسی در ایران را با مشکل روبرو کرد؟ گفت: اینکه نفت از مدیریت بیگانگان خارج‌شده باشد، بدان معناست که ملی شده است، از سوی دیگر اما باید دید که تفکر داخلی در برخورد با نفت چیست. اینکه شما می‌گویید نفت دولتی است، گزاره درستی است.

این کارشناس افزود: بالای سر این صنعت تفکر دولتی خوابیده است و دولت به چشم گاو شیرده به صنعت نفت نگاه می‌کند. البته باید توضیح دهم منظورم از دولت، دولت خاصی نیست و هویت دولت در ساختار سیاسی ایران مدنظرم قرار دارد.

او گفت: به‌هرحال دولت‌ها در ایران معتقدند که اگر درآمد مالیاتی یا صادرات غیرنفتی کم بود، درامد نفتی می‌تواند پوششی بر این کمبودها باشد؛ و همین تفکر است که سبب شده ما نگاهمان عقب‌تر از همسایگانمان به این مقوله باشد.

استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: ما دیرتر از سایر همسایگان به فکر راه‌اندازی حساب ذخیره نفتی و صندوق توسعه ملی افتادیم و اتفاقاً با این صندوق نیز مانند یک صندوق واقعی رفتار نکردیم.

وی افزود: ما هنوز به اینکه درامد نفتی درآمدی بین النسلی است باور نداریم درحالی‌که ضرورت دارد که این موضوع را موردبررسی قرار دهیم و با ایجاد یک سیستم اجازه ندهیم که تغییر دولت‌ها، شیوه رفتار با صندوق توسعه ملی را تغییر دهد.

وی تأکید کرد: به‌هرروی از پس 66 سال از ملی شدن صنعت نفت در ایران، هنوز در آغاز راه ملی شدن این صنعت قراردادیم و لازم است که با جدیت این مساله را پیگیری نماییم.