سال1390 با شعار «جهاد اقتصادي» شروع شد تا بار ديگر نقش غيرقابل انكار
دانشگاهيان و جوامع علمي كشور در رشد و توسعه اقتصاد و توليد ثروت، پررنگ
شود.
شايد به جرأت بتوان گفت يكي از مهم ترين راههاي درآمدزايي و توليد
ثروت توجه به علم و فناوري و افزايش علوم و دانشهايي است كه مسير دستيابي
به ثروت و رونق اقتصادي را هموار ميكند. همزمان با مطرح شدن اين شعار در
آغاز سال جديد زمزمههاي تحولات جديد در ميان جوامع دانشگاهي به گوش
ميرسد؛ زمزمههايي كه به مدد توان و انرژي جوانان و همچنين توجه ويژه
مسئولان ميرود تا شعار سال1390 را به واقعيت ماندگار تمام سالها تبديل
كند.
پيوند پژوهش و دانش
معاون پژوهشي و فناوري وزارت علوم در گفتوگو با خبرنگار «ايران»
درباره برنامههاي اين معاونت در سال جهاد اقتصادي ميگويد: «با توجه به
اينكه جهاد اقتصادي هدف مهم ارتقا و توسعه اقتصادي و ارتقاي قدرت رقابت
ايران در سطح جهان است، بايد به لزوم دانش بنيان بودن اين جهاد توجه داشت.
براي دانش بنيان بودن توسعه اقتصادي، دانشگاهها و پارك هاي علم و فناوري
نقش مهمي دارند.»
دكتر محمد مهدي نژاد نوري در ادامه ميافزايد: «معاونت پژوهشي و فناوري
وزارت علوم در سال جديد كه به عنوان جهاد اقتصادي نامگذاري شده است، موضوع
قانون حمايت از شركتهاي دانش بنيان را با توجه به دقت و تأكيد بالاي رئيس
جمهور به طور ويژه پيگيري ميكند تا با نهايي شدن اين قانون يافتههاي
علمي به محصولات قابل عرضه در بازار تبديل شود كه با توجه به سابقهاي كه
قبلاً در بحث پاركهاي علم و فناوري پشت سر گذاشتهايم ميتواند تا اندازه
قابل توجهي در رشد و ارتقاي توسعه اقتصادي تأثير داشته باشد.»
وزير علوم، تحقيقات و فناوري نيز چندي پيش تأكيد كرده بود كه ارتباط
مؤثرتر دانشگاهها و حوزههاي كاربردي يكي از راههاي مهم دستيابي به جهاد
اقتصادي است.
معاون پژوهشي و فناوري وزارت علوم در اين خصوص ميگويد: «هدفمندي
پژوهشهاي دانشگاهي و تقويت ارتباط دانشگاهها و پژوهشگاهها با دستگاههاي
اجرايي و حوزههاي كاربردي چه در بخش خصوصي و چه در بخش دولتي از
برنامههاي مهم ديگر در سال جهاد اقتصادي است و دولت نيز در اين زمينه
حمايتها و اقدامات قابل توجهي در نظر گرفته است. به طور مثال اگر يك پژوهش
دانشگاهي از طريق كارفرمايان خصوصي ارجاع و وارد بازار عرضه شود، تا
50درصد هزينههاي كاربردي شدن اين پژوهش از طريق دولت پرداخت خواهد شد.»
نژاد نوري همچنين با اشاره به ماده17 قانون برنامه پنجم توسعه ميگويد:
«دو محور، تقويت ارتباط دانشگاهها و صنعت و هدفمند كردن فعاليتها و
توسعه پژوهشگاههاي دانشگاهي كه در ماده 17 قانون برنامه پنجم توسعه نيز به
آن اشاره شده است، در صورت تحقق ميتواند تأثيرات چشمگيري در رشد و توسعه
اقتصادي و در نهايت دستيابي به محورهاي اصلي جهاد اقتصادي داشته باشد.»
او همچنين تصريح ميكند: «سال گذشته فقط يك پژوهشگاه در دانشگاه صنعتي
شريف افتتاح شد اما سعي داريم امسال در دانشگاههاي مختلف چند پژوهشگاه
راهاندازي كنيم تا از طريق فعاليت اين پژوهشگاهها بتوانيم ارتباط بيشتري
بين آموزشهاي دانشگاهي و فعاليتهاي پژوهشي ايجاد كنيم. همين طور براي
ارتقاي بهرهوري در پژوهش شبكه علمي كشور و شبكه آزمايشگاهي علمي ايران نيز
مراحل تكميلي را طي ميكند كه انشاءالله با راهاندازي كامل آنها
ميتوانيم از اين شبكههاي علمي عظيم استفاده بهينه را انجام دهيم.» معاون
پژوهشي و فناوري وزارت علوم همچنين به هزار ميليارد تومان بودجه پيشنهادي
به مجلس شوراي اسلامي اشاره ميكند و ميافزايد: «بعيد است كه مجلس با اين
مبلغ مخالفتي داشته باشد چرا كه طبق پيشبينيها اين بودجه به صندوق نوآوري
و شكوفايي براي حمايت از شركتهاي دانش بنيان اختصاص مييابد.»
جهاد دانشگاهي، جهاد اقتصادي
با آغاز سال جديد تمام دانشگاههاي كشور با اعلام برنامههاي خود براي
تحقق شعار جهاد اقتصادي، به استقبال اين سال پرتلاش علمي رفتهاند.
دكتر محمدحسين رامشت رئيس دانشگاه اصفهان در گفتوگو با خبرنگار
«ايران» درباره تأثير آموزشهاي علمي و دانشگاهي در بحث جهاد اقتصادي
ميگويد: «دانشگاهها با گسترش و توجه ويژه به بحثهاي مديريتي، بهرهوري،
ساختاري، فناوريهاي جديد، ميتوانند پيشگام توليد دانش و به تبعيت از آن
توليد ثروت و سرمايه علاوه بر دانشگاهها در سازمانها، ادارات و به طور
كلي جامعه باشند.»
او ميافزايد: «جوامع دانشگاهي كشور، دانش را مديريت ميكنند و همچنين
رضايت را افزايش ميدهند. با ايجاد رشتههاي جديد و فناوريهاي جديد تحولات
قابل توجهي در زمينه انتقال دانش و تعريف نيازهاي جديد به وجود ميآيد كه
طبيعتاً براي پاسخ به آن فعاليتهاي اقتصادي مناسبي صورت ميگيرد.
دانشگاهها در اين زمينه ميتوانند نقش عمدهاي داشته باشند. ظرفيت توسعه
در حال حاضر محدود است. براي گسترش آن بايد فناوريهاي جديد توليد شود كه
بتواند پاسخگوي مطالبات جديد جامعه باشد.»
رامشت درباره راهكارهاي جديد برخي دانشگاهها براي تأمين هزينههاي
توليدات علمي و فناوري ميگويد: «براي دستيابي به پيشرفت مدنظر و افزايش
فناوريهاي نوين بايد هزينه كرد، ايجاد منابع جديد وظيفه بنگاههاي اقتصادي
است و دانشگاهها بايد در زمينه توليد دانش و نه راههاي درآمدزايي فعاليت
كنند. به نظر من بهتر است به جاي در نظر گرفتن منابع درآمدي جديد كه وظيفه
مؤسسات تجاري است، دانشگاهها بايد مبتكر روشهاي نويني در توليد ثروت
براي جامعه باشند.» سال 1390 سومين دهه پيشرفت و عدالت در پيام نوروزي رهبر
معظم انقلاب اسلامي به عنوان «سال جهاد اقتصادي» ناميده شد. نامگذاري كه
تاكنون از سوي مسئولين دستگاههاي مختلف با استقبال و نظرات گوناگوني
روبهرو شده است و موجب شده تا سال 1390 با اين نامگذاري به عنوان سالي با
جهش اقتصادي قابل توجه به يادگار بماند. البته در كنار نظرات و راهكارهايي
كه از گوشه و كنار به گوش ميرسد كماكان اين بيم وجود دارد كه برنامهها و
طرحها و نظراتي كه امروز با چنين قاطعيتي مطرح ميشود تا پايان اين سال
مهم، چه اندازه راه به اجرا خواهند برد؟