چرا رشد اقتصادی محسوس نیست

گروه اقتصادی: مسعود نیلی در همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید با تشریح دلایل محسوس نبودن رشد اقتصادی در جامعه گفت: اینکه ما چرا رشد اقتصادی را حس نمی‌کنیم، به دلیل کاهش سطح درآمد سرانه است که البته به نظر می‌رسد که جبران هم نخواهد شد.
به گزارش بولتن نیوز، وی وضعیت اقتصادی ایران در سال‌های گذشته را مورداشاره قرارداد و گفت: تولید ناخالص داخلی سرانه کشور به قیمت ثابت سال ۸۳، نشانگر آن است که تا سال ۸۶، روند نسبتاً خوبی را شروع کرده بودیم؛ به‌نحوی‌که رشدهای اقتصادی مناسبی حاکم بود، اما از سال ۸۶ به بعد، این روند با کاهش مواجه شده است. به گفته وی اقتصاد ایران در 15 سال با سه شوک روبرو شده و همین امر زمینه‌ساز بروز مشکلاتی بوده است. این تحلیلگر اقتصادی در توضیح این مطلب ادامه داد: اولین شوک، وفور درآمدهای نفتی است که در دهه ۱۳۸۰ رخ داد و باعث شد درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفتی کشور، طی یک دهه ۴.۷ برابر رشد داشته است. شوک دوم تحریم و اثرات به‌جای مانده از آن است و البته شوک اخیر قیمت نفت در سال ۹۴ نیز که ۵۷ درصد درآمدهای نفتی کشور را در این سال نسبت به سال قبل از آن کاهش داد را هم نباید فراموش کرد.

نیلی ادامه داد: سه شوک وفور درآمدهای نفتی در نیمه دوم دهه ۵۰، درعین‌حال شوک سیاسی انقلاب اسلامی و پس‌ازآن جنگ و درنهایت شوک کاهش قیمت نفت در فاصله سال‌های ۶۵ تا ۶۷ نیز مثل همین شوک‌های سه‌گانه مذکور است. البته شوک کاهش قیمت نفت سال ۹۴ هم‌اکنون در حال جذب شدن در اقتصاد است که باید آثار آن و شیوه چگونگی جذب آن را نیز بررسی کرد.

وی ادامه داد: تا قبل از وفور درآمدهای نفتی نیمه دهه ۵۰ رشد بدون نفت ما ۱۰ درصد بوده که وقتی شوک نفتی اتفاق افتاد، رشد تولید ناخالص داخلی کوتاه‌مدت رخ داد و ما را به شوک دوم هدایت کرد، وقتی از سه شوک خارج شدیم، رشد تولید ناخالص داخلی را به ۳.۲ درصد بدون نفت رساند.
مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور افزود: پس‌ازآن اقتصاد وارد دوره رشد پایین شد و نقطه شکست کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور از سال ۸۷ شروع شد؛ و در سال ۹۱ به رشد منفی رسیدیم؛ بنابراین این روند، ادامه یافت. درعین‌حال در فاصله سال‌های ۸۷ تا ۹۰ نیز، درآمدهای ارزی کشور ۵۳۵ میلیارد دلار به قیمت ثابت سال ۹۴ بوده است؛ بنابراین مشکل منابع وجود نداشته که منجر به کاهش رشد شود.

وی مقطع زمانی تحریم‌ها را مورداشاره قرارداد و تأکید کرد: این رشد اقتصادی حتی منفی هم شد؛ اما بدون اینکه سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی نیاز داشته باشیم، رشد در سال ۹۵ و حتی ۹۶ حاصل خواهد شد، اما از سال ۹۶ به بعد، این مهمترین سؤال پیش روی اقتصاد کشور است که کدام‌یک از سناریوها در آینده اقتصاد ایران تحقق خواهد یافت؛ یک سناریو این است که مسیری را که در سال‌های قبل از ۸۷ داشتیم، ادامه داده و رشد متوسط ۵.۳ درصد را داشته باشیم. در سال ۱۴۰۴ کشور را به رشد تولید ناخالص داخلی سرانه ۱۱.۵ درصدی را نیاز دارد که در اقتصاد ما باید رخ دهد.

به گفته نیلی، از سال ۹۶ به بعد رشد خوبی داریم که می‌تواند مسئله اشتغال را حل کند و درآمد ما نیز به نسبت سال‌های قبل در حال افزایش است، ولی شکاف درآمدی ماندگاری را هم رقم خواهد زد. اینکه ما چرا رشد اقتصادی را حس نمی‌کنیم، به دلیل کاهش سطح درآمد سرانه است که البته به نظر می‌رسد که جبران هم نخواهد شد.

وی ادامه داد: رشد تولید ناخالص سرانه حدود یک درصد و رشد اقتصادی دو تا دو و نیم درصد، بیشتر سازگار با مسیری است که ما از سال ۸۷ به بعد داشته‌ایم، البته این سناریوی خوبی برای آینده کشور نیست و اگر قرار باشد در این مسیر حرکت کنیم برای ما مسئله‌ساز خواهد شد.