رابطه اجتماعی زن و مرد از دیدگاه نهج البلاغه

بولتن نیوز : ترسيم شاكله روابط ميان زنان و مردان از مباحث پر جنجال اجتماعي است كه همواره دو مدافع سر سخت را در دو قطب نگرش يعني روابط آزاد و روابط محصور به خود اختصاص داده است . اين مباحث در نهج البلاغه تحت دو موضوع ارتباطات و رفتار صحيح اجتماعي آمده است .

1ـ ارتباطات
بسياري از مشكلات جاري روابط انساني جامعه ما به سبب سوء برداشت از اين لفظ غيرت است .غيرت در كتب لغت به معناي حميت يا برانگيختن احساسات ذكر شده است . در منابع ديني ازآن به عنوان صفت برجسته مومنين ، نام برده شده است . در روايات آن چنان كه تكبر در مقابل نامحرمان را براي زنان مجاز شمرده ، غيرت را نيز براي مردان جايز مي شمارند ، اما مفهوم غيرت و حيطه عملكرد آن جزء مواردي است كه بايد به مردان مسلمان آموزش داده شود ، زيرا اعمال غيرت در غير جايگاه آن ،عوارض سوئي به همراه دارد كه مي تواند فرهنگ سالم را به فرهنگي مخرب بدل نمايد.
قلب لبيب ( لقبي كه حضرت امير در خطبه 55 خود را با آن معرفي نموده اند ) غيرت متقي را كه سبب خشك انديشي و شكاكي مي شود ، يكي از علت هاي اصلي رشد فساد در زنان مي داند . مفهوم غيرت در مفاهيم ديني ، در حقيقت به معناي ايجاد فضاي مناسب براي فعاليت زنان است .فرد غيور خود را به زحمت مي اندازد تا زنان در آسايش و آرامش محيطي به سر برند و از امنيت لازم برخوردار شوند.

خداوند غيور است و غيرت را دوست دارد و يكي از صفات مهم اولياي خود را غيرت قرار داده ، لذا غيرت ، حركتي است در جهت گسترش امنيت عمومي و آسايش و فعاليت زنان ، نه محدوديت غير منطقي آنان حضرت امير در نهج البلاغه نامه 31 فراز 63 مي فرمايند از اعمال غيرت در غير محل خود بپرهيز ، زيرا اين امر سبب مي شود كه زن سالم به سوي نادرستي و زن متعادل به سوي بد دلي كشانده شود .

2ـ شيوه هاي رفتاري
بسياري از انديشمندان فرهنگي در تقسيم سهم زن ومرد براي توسعه فرهنگ عفاف توجه كافي به نقش مردان در تثبيت فرهنگ عفاف نداشته و فكر مي كنند كه حجاب و حفظ فرهنگ عفاف ، امري مختص زنان است ، در حالي كه چنين نيست . بنابه سخنان مولا ، طراحي رفتاري متوازن ، دو اصل را ايجاب مي نمايد

ـ شيوه برخورد متعهدانه
حضرت علي (ع) در نامه 31 فراز 62 مي فرمايند به وسيله خودداري هاي خود ( مراعات خود ) چشم هاي آنان را بپو شان ، همانا اين تقواي رفتاري در پايداري رعايت ( عفت ) آنان بهتر است .
امير كلام ، توسعه فرهنگ عفاف را نه تنها مسئوليتي دو جانبه ( از سوي مردان و زنان ) مي دانند ، بلكه مسئوليت مردان را در ايجاد محيط مناسب رواني و ايجاد آمادگي بهتر براي مراعات زنان مهم تر دانسته و اين امر را مقدمه تقواي رفتاري زنان و تداوم آن مي دانند ؛ لذا به تقوي ومتانت رفتاري مردان در مقابل زنان امر مي نمايند .

ـ توازن رفتار
احترام به زنان به عنوان اصلي اساسي در سيره اهل بيت (ع) ، هميشه مطرح بوده است ، همان گونه كه آيات كريمه الهي همواره شيوه برخورد صحيح با زنان را مورد تاكيد قرار داده است و بر عبارت عاشروهن بالمعروف بسيار اصرار ورزيده است .تاكيد اهل بيت (ع) در احترام به زنان تا آنجا پيش مي رود كه يكي از خصوصيات اصلي كرامت و منزلت باطني هر فرد را ميزان احترامي مي دانند كه به زنان وامي گذارد و اهانت به آنان را عارضه اي از دنائت و پستي نفس مرد برمي شمارند .اما از طرف ديگر ، اعمال تكريم و احترام عملي نبايد از رويه معمول ، خارج گردد و شبهات مختلف را دامن زند . علي (ع) در ضرورت اتخاذ توازن و تعادلي مناسب ( اعتدال و عدم افراط و تفريط ) در احترام به زنان در نامه 31 فراز 63 مي فرمايند ولا تعد بكرامتها نفسها . در بزرگداشت به زنان تعادل را رعايت نما .