محمد البرادعي مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي روز دوشنبه هفته جاري 10 روز قبل از برگزاري نشست دوره اي 35 عضو شوراي حکام در وين ،گزارش خود را درباره برنامه هسته اي ايران منتشر خواهد کرد.
نشست دوره اي شوراي حکام انرژي اتمي بيست و دوم سپتامبر ( اول مهر) در وين آغاز به کار ميکند و بر اساس روند کاري اين شورا، گزارش مديرکل آژانس درباره موضوعهاي مختلف، از جمله ايران بايد 10 روز قبل از آغاز رسمي نشست، براي بررسي در اختيار اعضا قرار گيرد.
گفته مي شود که گزارش البرادعي، حاوي نتايج آخرين مذاکرات مقامات آژانس بين المللي انرژي اتمي با ايران در فاصله زماني گزارش ماه مه تاکنون خواهد بود.
خبرگزاري رويترز روز جمعه گذشته (12 سپتامبر) در گزارشي نوشت: "ديپلماتهاي آژانس در وين ميگويند که کارشناسان به اطلاعاتي دست يافتهاند که نشان ميدهد ايران تکنولوژي حساس غنيسازي اورانيوم را به آرامي اما بهطور پيوسته، گسترش ميدهد. ديپلماتها به خبرگزاري رويترز گفتهاند اين ارزيابي در گزارش تازهي البرادعي که روز دوشنبه 15 سپتامبر منتشر ميشود، منعکس خواهد شد. "
اين گزارش درحالي منتشر مي شود که توجه و فشار غرب به برنامه صلح آميز هسته اي ايران طي ماه جاري به دليل بروز بحران گرجستان و اختلاف ميان غرب و روسيه ، انتخابات رياست جمهوري آمريکا و نزديک شدن به ماههاي پاياني حضور جورج بوش در کاخ سفيد کاهش يافته بود.
آمريکا براي تشديد فشار به ايران و خروج و شکستن سکوت خبري غرب درباره برنامه هسته اي ، 10 سپتامبر (20 شهريور) و يک روز پيش از هفتمين سالگرد 11سپتامبر ، کشتيراني جمهوري اسلامي ايران را تحريم کرده است که براساس اين تصميم، شرکت هاي آمريکايي اجازه ندارند با کشتيراني جمهوري اسلامي و شرکت هاي وابسته به آن همکاري تجاري داشته باشند.
اين اقدام آمريکا نيز نتوانست يخ سکوت مجامع بينالمللي درباره پروند هسته اي ايران را که از زمان بحران گرحستان آغاز شد، بشکند؛ اما با اين حال کارشناسان معتقدند که گزارش روز دوشنبه البرادعي مي تواند بارديگر برنامه هسته اي ايران را به جريان بياندازد و آن را به مهم ترين رويداد جهاني تبديل کند.
اکنون پرسش اين است که آيا با گزارش جديد محمد البرادعي ، دور تازه اي از فشار هاي غرب به ايران آغاز مي شود؟ آيا دولت بوش با توجه به نزديک شدن به ماه هاي پاياني رياست جمهوري و دغدغه انتخابات فرصت آن را دارد که تصميمات جديدي عليه ايران بگيرد؟
در پاسخ به اين پرسشها دو ديدگاه وجود دارد: يک ديدگاه مي گويد که بوش و ياران نومحافظه کار وي در صدد آن هستند که تا پيش از پايان دوره رياست جمهوري و آغاز انتخابات جديد ، تا حدودي تکليف پرونده اتمي ايران را روشن کنند و بخشي از راه تحريم هاي شديد و يا حمله نظامي محدود را عليه تهران طي کند و در صورت پيروزي دمکراتها در انتخابات هزينه سنگيني را روي دست دولت اوباما بگذارند که خروج از آن بسيار دشوار خواهد بود.
اما ديدگاه دوم مي گويد که اکنون دولت بوش در شرايط بسيار دشواري قرار گرفته از يک سو مخالفان داخلي کاخ سفيد و حزب رقيب مانع از تصميمات جنگ طلبانه آمريکا است و از سوي ديگر روسيه نيز براي مخالفت با آمريکا در شوراي امنيت مصمم تر به نظر مي رسد.
بيانيه هاي تند آمريکا عليه روسيه در بحران گرجستان و پاسخ هاي آتشين مسکو به اين بيانيه ها نشان داد که اختلافات دو کشور در سياست هاي منطقه اي بهشدت روبه افزايش گذاشته است و روسيه که درصدد گسترش نفوذ و گرفتن نقش رهبري منطقه اي است ، نمي تواند دربرابر دخالت هاي آمريکا سکوت کند و کوتاه بيايد.
خبرها حاکي از اين است که روسيه در واکنش به درخواست آمريکا براي گسترش ناتو به سوي شرق و حضور کشتي هاي نيروي دريايي آمريکا در درياي سياه براي ارايه کمک به گرجستان، در حال بررسي کمک به برنامه هسته اي ايران مي باشد.
مسکو از اين که واشنگتن به گرجستان قول داده است که 564 ميليون پوند کمک ارسال دارد به خشم آمده است و يک منبع روسي به هفته نامه ساندي تايمز چاپ لندن گفت: "از زمان جنگ گرجستان تا کنون، همه چيز عوض شده است، کشتي هاي آمريکايي در سواحل ما چه کار مي کنند؟ آيا کشتي هاي جنگي روسيه را در ساحل آمريکا مي بينيد؟ روسيه واکنش نشان خواهد داد. چند امکان تحت بررسي مي باشد از جمله ضربه زدن به آمريکا در جايي که بيش از هر جاي ديگري آن را به درد مي آورد يعني ايران."
لذا روسيه با توجه به دخالت و دست داشتن آمريکا در بحران گرجستان ، به نظر مي رسد که از برگ ايران به عنوان گروکشي عليه واشنگتن استفاده خواهد کرد و در اين راستا با تشديد تحريمهاي غرب عليه تهران راه مخالفت را درپيش بگيرد.
از سوي ديگر جمهوري اسلامي نيز مي تواند از اين موقعيت استفاده کند و با روسيه در اين زمينه مذاکراتي را داشته باشد تا بتواند نظر دولت مدودف را براي همسويي بيشتر با خود جلب کند اما آنچه که دولتمردان ايران را نگران مي کند اين است که پيشينه روسيه در مقاطع مختلف نشان ميدهد که تهران نمي تواند تمام مهره هاي خود را در سبد مسکو بچيند و انتظار داشته باشد که اين همسايه شمالي منافع و منويات کشور را تامين کند لذا بايد در اين مقطع هوشيارانه عمل کند و از تمام برگ هاي موجود استفاده نمايد.
به عبارت ديگر ، در شرايط کنوني ايران در ارتباط با سياست هسته اي خود بايد سه هدف مشخص را دنبال کند يکي پشت سر گذاشتن دو ماه آينده ( تا زمان برگزاري انتخابات رياست جمهوري آمريکا) بدون تنش و بحران هاي جدي ، دوم بازنگاه داشتن باب گفت و گو با کشورهاي 1+5 بدون قبول تعهد تازه در جهت منافع و خواسته آمريکا و سوم استفاده از شکاف بين غرب و روسيه .
درپايان آن چه که مسلم است ، ارايه گزارش روز دوشنبه البرادعي براساس سياست هاي راهبردي آمريکا و هم پيمانانش در جهت تشديد فشار به ايران است اما اجرايي شدن فشار به تهران با توجه به تيرگي مناسبات روسيه و غرب و پايان دوران رياست جمهوري جورج بوش دشوار ميباشد و هرگونه تصميمات را در محاق نتيجه انتخابات آمريکا قرار مي دهد.