جهاد علمی تا پای جان

گروه مذهبی - سال‌روز شهادت امام صادق(ع) بهترین بهانه‌ است تا در اندازه خود شناختی هرچند اندک از این پیشوای نورانی که اسلام حقیقی تماما مدیون ایشان و تلاششان است کسب نماییم.

به گزارش بولتن نیوز، برای شناخت هرچه بیشتر این امام همام باید به زندگی ایشان پرداخت تا بتوان از این الگوی ناتمام در سیر رسیدن به رشد معنوی و فکری در زندگی خود نهایت استفاده را برد. ایشان در ۱۷ ربیع‌الاول سال ۸۳ هجری در مدینه چشم به جهان گشودند. پدر ایشان حضرت امام باقر(ع) و مادرشان ام فروه نوه جناب محمد ابن ابی بکر از یاران خاص امیرالمؤمنین می‌باشند.

تا سن ۱۲ سالگی محضر حضرت سجاد(ع) را درک کردند و از ایشان در کسب علوم از گنجینه علم الهی بهره بسیار گرفته‌اند. پس از شهادت امام سجاد(ع) تا ۳۱ سالگی و طی ۱۹ سال در محضر پدر کسب فیض کردند. این مورد از آن جهت اهمیت دارد که هر کدام از معصومین خود از دانش لایتناهی علم خداوندی برخوردارند اما زندگی در محضر پدربزرگ و پدری همچون این دو امام بزرگوار، ایشان را به گوهری بی‌بدیل در زمانه خود تبدیل کرد. امام صادق (ع) در دوره‌ای ۳۴ سال به انجام وظیفه خطیر امامت پرداختند که در دورانی پرآشوب و در زمان درگیری میان دو خاندان بنی‌امیه و بنی‌عباس شاهد حضور پنج خلیفه اموی و دو خلیفه عباسی هستیم.

همین آشوب هم فضا برای گسترده کردن علم و معرفت و جهان‌گستری اسلام حقیقی ا فراهم کرد، هم باعث شد که این خلفا چون امام(ع) را خطری بزرگ‌ برای خود تلقی می‌کردند، ایشان را مورد آزار و اذیت فراوان قرار دادند و علی‌الخصوص منصور دوانیقی این فشار را به اوج خود رساند.

دوره پرآشوب جا‌به‌‌جایی میان این دو خاندان یکی از آشفته‌ترین ادوار تاریخ اسلام است. علاوه بر این آشوب سیاسی، به وجود آمدن فرق التقاطی و الحادی و تفکرات مختلف و گسترده شدن اسلام در سرزمین‌های مختلف و برخورد افکار و فرهنگ‌های مختلف باعث آشفتگی در شئون مختلف جامعه اسلامی آن زمان شده بود. حال امام جعفر صادق(ع) در چنین دوره‌ای با برپا کردن نهضت علمی و فرهنگی در زمانی چنین پرآشوب با قلم و علم خود به جنگ این شرایط رفتند.

خلفای اموی و عباسی با رفتار‌های خلاف شرع مقدس و تغییر و ایجاد بدعت در اسلام و سیره رسول خدا(ص)، اسلام را با خطراتی جدی در آن دوره تاریخی مواجه کردند. تغییر ارزش‌ها، انحرافات گسترده در اسلام و ظهور گروه‌ها و فرق گوناگون با زمینه‌های فکری متفاوت، همگی دست ‌به ‌دست یک‌دیگر دادند تا جامعه اسلامی با چالش‌های بسیاری مواجه شود. از سوی دیگر شیعیان در چنان خفقانی به سر می‌بردند که توانایی ابراز وجود نداشتند تا بتوانند جان خود را حفظ نمایند و اسلام حقیقی را در اقصی نقاط جامعه اسلامی نشر دهند. حال در چنین شرایط دشوار و حساسی حضرت امام جعفر صادق(ع) با همتی بی‌نظیر اقدام به راه‌اندازی سیستم آموزشی خود نمودند تا در ابتدا اسلام حقیقی را بازنشانی کنند و به مردم نشان دهند.

دیگر هدف ایشان این بود که شیعیان را به بهترین شکل تربیت نمایند و بنیان‌های دقیق اهل تشیع را برقرار سازند که به همین دلیل نیز ایشان را «رئیس مذهب جعفری» یا «مذهب تشیع» و فقه شیعه را نیز «فقه جعفری» می‌نامند. دیگر هدف ایشان راه‌اندازی جلسات علمی و بحث و امکان ابراز عقاید مختلف در محضرشان بود تا بتوانند از این طریق گروه‌های التقاطی و الحادی و ناصحیح را در آن فضای غبارآلود، از ادامه فعالیت بازدارند و ماهیت آن‌ها را به مردم نشان دهند.

دشواری کار به همین‌جا ختم نمی‌شود. منصور دوانیقی به جهت حسادت خود به امام(ع) و جلوگیری از گسترش سیطره علمی و معرفتی ایشان، اقدام به راه‌اندازی مدرسه‌ای در منطقه کرخ بغداد نمود و از ابوحنیفه رئیس مذهب حنفی در مسائل فقهی بهره برد و مالک که رئیس مذهب مالکی است را بر مسند فقه نشاند. هم‌چنین دستور داد تا کتب فلسفی را از زبان‌های یونانی و هندی ترجمه کنند و اقدام به ترویج فلسفه یونانی و مادی‌گرایی نمود که با شکست رو‌به‌رو شد و امام صادق(ع) به زیبارین شکل تمام توطئه‌های منصور را بی‌اثر کردند.

همین امر باعث شد که منصور وجود نورانی ایشان و شخصیت علمی و معرفتی و آن میزان از گستردگی نفوذ در جای جای سرزمین‌های اسلامی را تاب نیاورد و دست به دسیسه علیه امام صادق(ع) بزند. تا زمانی‌که بالاخره منصور زهر خود را ریخت و در ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمری و پس از اذیت و آزار بسیار، ایشان را با زهر مسموم کرد و به شهادت رساند. ایشان به دلیل این‌که بیش از سایر ائمه معصومین عمر کرده‌اند و ۶۵ سال عمر پربرکت داشته‌اند، به «شیخ‌الائمه» شهره گشته‌اند. پس از شهادت ایشان فرزند بزرگوارشان حضرت امام موسی کاظم(ع) امامت مسلمانان و شیعیان را به اذن حضرت حق بر عهده گرفتند تا هم‌چنان انوار الهی هدایت‌گر و روشنی ‌بخش راه و مسیر سیر الی‌الله درمیان مردم باشد.