كاشفان ستاره‌ها
بازیگران مشهورایرانی چطوری کشف شدند؟
ایرج قادری كه سابقه زیادی در ساخت فیلم‌های تجاری دارد، چند ستاره با خودش به سینما آورده است. «محمدرضا گلزار» و «جمشید هاشم‌پور» از ستارگانی هستند كه از مسیر فیلم‌های این كارگردان در معرض دید قرار گرفتند.
در این گزارش با آوردن نام كارگردان‌های بازیگرساز و برخی از بازیگرانی كه ثمره تلاش آنها هستند به این سوالات پاسخ داده‌ایم كه «هر ستاره‌ای توسط كدام كارگردان متولد شده» و...
كاشفان ستاره‌ها
احتمالا سینما دوستان تاكنون كلمه «بازیگرساز» را زیاد شنیده‌اند. این صفت كه نمی‌تواند به راحتی به هر كارگردانی اطلاق شود بیانگر آن است كه برخی فیلمسازان با تبحر خاص‌شان می‌توانند ظرفیت‌ها و استعدادهای بازیگری را در فردی «كشف» و او را به دنیای حرفه‌ای سینما وارد كنند.
این قضیه را از دریچه بازیگران مهم می‌توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. بیشتر بازیگران «مشهور» و «چهره» سینمای ایران، كشف چند نفر از همین كارگردان‌های بازیگرساز هستند؛ یعنی در كارنامه هنری آنها نقطه عطفی وجود دارد كه پس از آن تبدیل به ستاره شده و نامشان بر سر زبان‌ها افتاده است. این نقطه عطف برای برخی در همان نقش‌آفرینی‌های اول و برای برخی در میانه كار اتفاق افتاده است، ولی در هر صورت نمی‌توان منكر نقش پررنگ كارگردان در این قضیه شد. در این گزارش با آوردن نام كارگردان‌های بازیگرساز و برخی از بازیگرانی كه ثمره تلاش آنها هستند به این سوالات پاسخ داده‌ایم كه «هر ستاره‌ای توسط كدام كارگردان متولد شده» و هر كارگردانی كدام بازیگران را به بلوغ ستاره شدن رسانده است؟
بازی‌های خاطره انگیز برای نقش‌های پیچیده
داریوش مهرجویی از سال 1349 تاكنون با معرفی چهره‌هایی منحصر به فرد، حق زیادی بر گردن سینمای ایران دارد. نكته جالب درباره بازیگران او این است كه از عزت‌الله انتظامی گرفته تا لیلا حاتمی و گلشیفته فراهانی، همگی در فیلم‌های او نخستین تجربه جدی سینمایی‌شان را سپری كرده‌اند و جالب‌تر آن كه برای همه آنها این «نخستین تجربه» به بهترین و چشمگیرترین نقش‌آفرینی هم بدل شده است.
بازیگران و شخصیت‌های فیلم‌های او آنچنان به هم پیوند خورده‌اند كه تجسم و تصور حضور بازیگری غیر از آنچه او انتخاب كرده، غیرممكن می‌نماید. بازیگران نقش‌های پیچیده و ماندگار «مش حسن»، «هامون»، «مهشید»، «لیلا« »میم»، «بمانی»، «مریم بانو»، «پری» و «سارا» دقیقا همان‌هایی هستند كه باید باشند. ضمن این كه در كنار عامل «دقت در انتخاب»، درك شهودی و شگردهای حسی خود آن بازیگران هم كه یقینا در روند بازی از طرف مهرجویی به آنها منتقل شده به كمك باورپذیر شدن نقش‌هایشان آمده است. از بین بازیگرانی كه مهرجویی كشف كرده، عزت‌الله انتظامی از همه پیشكسوت‌تر و قدرتر است. او با فیلم «گاو» مهرجویی وارد سینما شد و همه نگاه‌ها را به سمت خودش جلب كرد.
می‌گویند مهرجویی در زمان نوشتن فیلمنامه، نقش را برای انتظامی می‌نوشته است. همچنین هنگام فیلمبرداری به او توصیه كرده كه برای حس گرفتن، زیاد با بقیه گروه قاطی نشود تا تنهایی «مش حسن» را به خوبی درك كند. انتظامی هم به این توصیه عمل كرده و برای نزدیك شدن به نقش، چندین ساعت در طویله می‌مانده و به حركت‌های گاوها خیره می‌شده است.
نوبرانه‌های مهرجویی
پس از انتظامی، علی نصیریان، اكبر عبدی، خسرو شكیبایی، بیتا فرهی، لیلا حاتمی، علی مصفا، گلشیفته فراهانی، نسرین مقانلو و محمدرضا شریفی‌نیا دیگر بازیگرانی هستند كه یكی پس از دیگری در سینمای مهرجویی به بالندگی رسیده‌اند. جنس سینمای متفكرانه و اندیشمندانه مهرجویی منجر به انتخاب بازیگرانی شده كه با این فضا همخوانی داشته‌اند: لباس پرشكوه لیلا انگار فقط بر قامت لیلا حاتمی دوخته شده است. او توانست نمایشگر زنی رنج كشیده باشد كه با بازی دلپذیرش، مجموعه‌ای از احساسات مختلف از صبر گرفته تا ایمان، توكل، استقامت، عشق، نفرت، تنهایی، حسرت، امید و... را به مخاطب منتقل كند.
زنده یاد «خسرو شكیبایی» هم اگر چه تا پیش از آن در چند فیلم متوسط بازی كرده بود، ولی نخستین بار با «هامون» مهرجویی مطرح شد و توانست همان سال سیمرغ بازیگری هم بگیرد. او در این فیلم آنچنان در قالب روشنفكری نیمه‌سنتی فرو رفت كه پس از گذشت سال‌ها نتوانست از آن تیپ بیرون بیاید.
اما كم‌سن و سال‌ترین بازیگری كه «مهرجویی» او را كشف كرد، گلشیفته فراهانی بود، آن هم برای بازی در فیلم «درخت گلابی» كه یكی از محبوب‌ترین فیلم‌های منتقدان است.
بد نیست به این نكته هم اشاره كنیم كه محمدرضا شریفی‌نیا اولین بازی سینمایی‌اش را در «پری» ارائه كرد. نیكی كریمی در «پری» و «سارا» به بلوغ بازیگری‌اش رسید. امین حیایی پس از بازی در كمدی «مهمان مامان» بازیگر ثابت فیلم‌های كمدی شد و نكته آخر این كه همه بازیگرانی كه توسط مهرجویی كشف شده‌اند، پس از نخستین تجربه‌شان یا جایزه بازیگری گرفته‌اند یا نامزد دریافت آن شده‌اند.
زمانی برای دیده شدن بازیگران جوان
مسعود كیمیایی هم در عرصه بازیگرسازی مهارت ویژه‌ای دارد. در فهرست بازیگرانی كه با فیلم‌های او ستاره شده‌اند، اسامی مشهوری به چشم می‌خورد. هدیه تهرانی، فرامرز قریبیان، احمد نجفی، گلچهره سجادیه، اندیشه فولادوند، فریماه فرجامی، محمد رضا فروتن، میترا حجار، حسن جوهرچی، فریبرز عرب‌نیا و... .
مسلما سینمایی كه مایه پیش برنده داستان‌هایش رفاقت و ناموس و انتقام است، بازیگرانی از همین جنس را هم طلب می‌كند. توجه ویژه كیمیایی در فیلم‌های چند سال اخیرش به مسائل جوانان، سبب شد تعداد زیادی از بازیگران جوان جذب فیلم‌هایش شوند.
او بازیگران فیلم «ضیافت» را از میان جوانانی انتخاب كرد كه در یك سریال تلویزیونی گل كرده بودند. از بین بازیگرانی كه در این فیلم حضور داشتند (حسن جوهرچی، رامین پرچمی، بهزاد خداویسی، فریبرز عرب‌نیا و پارسا پیروزفر) تنها عرب‌نیا و پیروزفر بودند كه توانستند حضورشان را در فیلم‌های بعد كیمیایی حفظ كنند. فریبرز عرب‌نیا و همبازی‌اش هدیه تهرانی پس از بازی در فیلم «سلطان» به دو بازیگر «درجه یك» بدل شدند. هدیه تهرانی در «سلطان» در قالب شخصیتی فرو رفت كه بعد از آن بارها و بارها توسط خودش تكرار شد: زنی سرد و مغرور با اعتماد به نفس بالا.
هدیه تهرانی اول قرار بود در فیلم روز واقعه (شهرام اسدی) بازی كند، اما این اتفاق نیفتاد. بعدها برای نقش دختر ارمنی فیلم بودن یا نبودن (كیانوش عیاری) پذیرفته شد كه به علت ایجاد وقفه در تولید فیلم این نقش به فرد دیگری (عسل بدیعی) سپرده شد. این گونه بود كه تهرانی سر از فیلم «سلطان» در آورد و بازی تاثیر‌گذاری را در این فیلم ارائه داد.
میترا حجار (فریاد)، محمدرضا فروتن (مرسدس) و اندیشه فولادوند (سربازهای جمعه) از دیگر بازیگران جوانی هستند كه توسط كیمیایی به سینمای ایران معرفی شدند. در بین قدیمی‌ترها هم باید یادی كنیم از فرامرز قریبیان كه در 4 فیلم اولش بازیگر ثابت فیلم‌های كیمیایی بود، احمد نجفی با درخشش در دو فیلم دندان مار و گروهبان، گلچهره سجادیه كه توسط «كلاغ» بهرام بیضایی كشف شد، ولی بهترین بازی‌اش را در «دندان مار» ارائه كرد و فریماه فرجامی كه با «خط‌قرمز» كیمیایی به سینما آمد و با «سرب» نخستین جایزه‌اش را گرفت.
كاشف پدیده‌ای به نام سوسن تسلیمی
در كارنامه بازیگران معرفی شده بهرام بیضایی، سوسن تسلیمی حضور دارد كه زمانی نقش‌آفرینی‌هایش اعتبار و آبرویی برای سینمای ایران بود.
چند نفر دیگر هم با كمك بهرام بیضایی قله‌های بلند بازیگری را فتح كرده‌اند: از جمله جمیله شیخی، مجید مظفری و فاطمه معتمدآریا (مسافران)، پروانه معصومی (رگبار)، مهدی هاشمی و علیرضا خمسه (مرگ یزدگرد) و داریوش فرهنگ (شاید وقتی دیگر.)
نوجوانان خوش‌آتیه
صدرعاملی اگرچه قدمت و سابقه كارگردان‌های پیشین را ندارد، ولی باید پذیرفت كه «بازیگر ساز» قابلی است.
بیشتر بازیگران دختر نوجوان سه‌گانه‌اش، آینده درخشانی داشته‌اند. پگاه آهنگرانی و ترانه علیدوستی تاكنون جوایز معتبری را در جشنواره‌های داخلی و خارجی دریافت كرده‌اند.
صدر عاملی بازیگر نقش ترانه را از میان هنرجویان كارگاه بازیگری امین تارخ انتخاب كرد. بعدها ترانه علیدوستی انتخاب شدنش را خطرپذیری بزرگی از طرف كارگردان خواند و گفت: «اگر خودم كارگردان بودم نمی‌توانستم به یك چهره ناشناخته اعتماد كنم.»
صوفی كیانی و خاطره اسدی دیگر بازیگران معرفی شده توسط صدرعاملی نیز پس از بازی در فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا» پیشنهادهای خوبی داشتند.
صدرعاملی نخستین بار صوفی كیانی را در جشن مجله دنیای تصویر دید و به او پیشنهاد داد كه پیش «هانیه توسلی» تست بازیگری بدهد. او در فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا» بازیگر نقش اول بود و بعدها نیز در فیلم «رویای خیس» پوران درخشنده ایفای نقش كرد. اما چون بیشتر به كارگردانی علاقه داشت، بازیگری را خیلی جدی نگرفت.
خاطره اسدی نیز پس از این فیلم، در فیلم‌های «شبانه‌روز» و «تقاطع» بازی‌های قابل قبولی از خود ارائه داد.
فراموش نكنیم كه بیژن امكانیان نیز با فیلم «گل‌های داوودی» صدرعاملی به اوج رسید. ضمن این كه كتایون ریاحی هم با فیلم «پاییزان» وارد سینما شد.
ستاره‌های برخاسته از تابوشكنی
بهروز افخمی زمانی كه «ستاره‌سازی» از كارهای ممنوعه بود، با ساخت فیلم تجاری «عروس»، مسیر سینمای ایران را عوض كرد. زوج نیكی كریمی و ابوالفضل پورعرب، تا سال‌ها یكه‌تاز پرده‌های نقره‌ای بودند. این 2 دو نفر شهرتشان را بیش از هر چیز مدیون موقعیت‌شناسی و تیزبینی بهروز افخمی هستند.
ستاره‌هایی كه طی مسیر كرده‌اند
اگرچه بازیگران «حاتمی‌كیا» با فیلم‌های او بارها مزه سیمرغ را چشیده‌اند، اما كارنامه او در زمینه بازیگرسازی محدود به چند نام می‌شود. به جز علی دهكردی و هما روستا در كرخه تا راین، حبیب رضایی در آژانس شیشه‌ای و آتیلا پسیانی با خاكستر سبز، دیگر بازیگرانی كه در فیلم‌هایش حضور داشتند پیش از آن مسیر حرفه‌ای شدن را با فیلمسازان دیگر پیموده‌اند.
معرفی آقای سوپر استار
ایرج قادری كه سابقه زیادی در ساخت فیلم‌های تجاری دارد، چند ستاره با خودش به سینما آورده است. «محمدرضا گلزار» و «جمشید هاشم‌پور» از ستارگانی هستند كه از مسیر فیلم‌های این كارگردان در معرض دید قرار گرفتند.
گلزار زمانی كه به دنیای سینما پا گذاشت فقط یك نوازنده گیتار در گروه آریان بود و هیچ گونه سابقه بازیگری نداشت. ماجرای بازیگر شدنش به یكی از كنسرت‌های گروه آریان برمی‌گردد، كنسرتی كه «ایرج قادری» یكی از مهمانان آن بود.
قادری در آن كنسرت چهره «گلزار» را پسندید و از او دعوت كرد برای بازی در فیلم «سام و نرگس» حضور یابد.
جمشید هاشم‌پور نیز از سال 1346 پراكنده در فیلم‌های قبل از انقلاب بازی می‌كرد. او در بعد از انقلاب در اولین حضور سینمایی خود در فیلمی از مسعود كیمیایی با عنوان «خط قرمز» بازی كرد. اما به خاطر توقیف فیلم این بازیگر نیز فرصت دیده شدن را از دست داد. 3 سال بعد یعنی در سال 1364 با فیلم «تاراج» ایرج قادری بود كه به اوج محبوبیت رسید. هنوز هم خیلی‌ها فیلم «تاراج» را با نقش «زینال بندری» و آن سر تراشیده معروفش به یاد می‌آورند. نقشی كه در فیلم‌های بعدی این بازیگر بارها و بارها تكرار شد.
زرشك زرینی كه خوش یمن بود
نادر مقدس در سینمای ما كارگردان پركاری نیست. بیشتر شهرتش برمی‌گردد به فیلم «شور عشق» كه به خاطر پرفروش شدنش خبرساز شد. همچنین به خاطر نقدهای تند و تیزی كه منتقدان بر این فیلم نوشتند و تمشك زرینی كه به كارگردانش تقدیم كردند، اما مهم‌ترین اتفاق فیلم معرفی 2ستاره جدید به سینمای ایران بود. «بهرام رادان» و «مهناز افشار» كه هر دو اولین فیلم سینمایی‌شان را بازی می‌كردند با «شور عشق» راه چندین ساله را یك شبه طی كردند و به ستارگانی محبوب برای مخاطبان عام بدل شدند.
بهرام رادان مشغول گذراندن دوره كلاس‌های بازیگری بود كه نادر مقدس او را برای بازی در نقش اول فیلمش انتخاب كرد. آن هم در زمانی كه فقط 2 هفته از كلاس رفتنش می‌گذشت.
مهناز افشار هم در آن زمان فقط سریال تلویزیونی «گمشده» را بازی كرده بود. مریم كاویانی دیگر بازیگری است كه اولین بار «نادر مقدس» برای بازی در فیلم «رویای جوانی» از او دعوت به كار كرد.
حكایت همچنان باقی است
این گزارش از آن دست مطالبی است كه هم باید در حین نوشتنش خیلی خست به خرج دهیم و هم باید پایانش را با عجله جمع و جور كنیم. خست از آن رو كه در این مجال اندك نمی‌توانیم روی بسیاری از فیلم‌ها، نقش‌ها و بازیگرها توقف كنیم و از آنها بیشتر سخن بگوییم. از طرف دیگر، باید از كنار نام خیلی از بازیگرها با شتاب بگذریم. در پایان فقط به آوردن نام تعدادی از بازیگران و فیلم‌هایی كه با آن «چهره» شده‌اند اكتفا می‌كنیم.
ماهایا پطروسیان («پرده آخر» واروژ كریم مسیحی)، حمید فرخ‌نژاد («عروس آتش» خسرو سینایی)، گلاب آدینه «(زرد قناری» رخشان بنی‌اعتماد)، گوهر خیراندیش «(روز باشكوه» كیانوش عیاری)، رضا كیانیان «(كیمیا» احمدرضا درویش)، داریوش ارجمند و سعید پورصمیمی «(ناخدا خورشید» ناصر تقوایی)، امین حیایی («هتل كارتن» سیروس الوند)، مریلا زارعی («دو زن» تهمینه میلانی)، افسانه بایگان («گمشده» مهدی صباغ‌زاده) و... .
كاشفان ستاره‌ها
احتمالا سینما دوستان تاكنون كلمه «بازیگرساز» را زیاد شنیده‌اند. این صفت كه نمی‌تواند به راحتی به هر كارگردانی اطلاق شود بیانگر آن است كه برخی فیلمسازان با تبحر خاص‌شان می‌توانند ظرفیت‌ها و استعدادهای بازیگری را در فردی «كشف» و او را به دنیای حرفه‌ای سینما وارد كنند.
این قضیه را از دریچه بازیگران مهم می‌توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. بیشتر بازیگران «مشهور» و «چهره» سینمای ایران، كشف چند نفر از همین كارگردان‌های بازیگرساز هستند؛ یعنی در كارنامه هنری آنها نقطه عطفی وجود دارد كه پس از آن تبدیل به ستاره شده و نامشان بر سر زبان‌ها افتاده است. این نقطه عطف برای برخی در همان نقش‌آفرینی‌های اول و برای برخی در میانه كار اتفاق افتاده است، ولی در هر صورت نمی‌توان منكر نقش پررنگ كارگردان در این قضیه شد. در این گزارش با آوردن نام كارگردان‌های بازیگرساز و برخی از بازیگرانی كه ثمره تلاش آنها هستند به این سوالات پاسخ داده‌ایم كه «هر ستاره‌ای توسط كدام كارگردان متولد شده» و هر كارگردانی كدام بازیگران را به بلوغ ستاره شدن رسانده است؟
بازی‌های خاطره انگیز برای نقش‌های پیچیده
داریوش مهرجویی از سال 1349 تاكنون با معرفی چهره‌هایی منحصر به فرد، حق زیادی بر گردن سینمای ایران دارد. نكته جالب درباره بازیگران او این است كه از عزت‌الله انتظامی گرفته تا لیلا حاتمی و گلشیفته فراهانی، همگی در فیلم‌های او نخستین تجربه جدی سینمایی‌شان را سپری كرده‌اند و جالب‌تر آن كه برای همه آنها این «نخستین تجربه» به بهترین و چشمگیرترین نقش‌آفرینی هم بدل شده است.
بازیگران و شخصیت‌های فیلم‌های او آنچنان به هم پیوند خورده‌اند كه تجسم و تصور حضور بازیگری غیر از آنچه او انتخاب كرده، غیرممكن می‌نماید. بازیگران نقش‌های پیچیده و ماندگار «مش حسن»، «هامون»، «مهشید»، «لیلا« »میم»، «بمانی»، «مریم بانو»، «پری» و «سارا» دقیقا همان‌هایی هستند كه باید باشند. ضمن این كه در كنار عامل «دقت در انتخاب»، درك شهودی و شگردهای حسی خود آن بازیگران هم كه یقینا در روند بازی از طرف مهرجویی به آنها منتقل شده به كمك باورپذیر شدن نقش‌هایشان آمده است. از بین بازیگرانی كه مهرجویی كشف كرده، عزت‌الله انتظامی از همه پیشكسوت‌تر و قدرتر است. او با فیلم «گاو» مهرجویی وارد سینما شد و همه نگاه‌ها را به سمت خودش جلب كرد.
می‌گویند مهرجویی در زمان نوشتن فیلمنامه، نقش را برای انتظامی می‌نوشته است. همچنین هنگام فیلمبرداری به او توصیه كرده كه برای حس گرفتن، زیاد با بقیه گروه قاطی نشود تا تنهایی «مش حسن» را به خوبی درك كند. انتظامی هم به این توصیه عمل كرده و برای نزدیك شدن به نقش، چندین ساعت در طویله می‌مانده و به حركت‌های گاوها خیره می‌شده است.
نوبرانه‌های مهرجویی
پس از انتظامی، علی نصیریان، اكبر عبدی، خسرو شكیبایی، بیتا فرهی، لیلا حاتمی، علی مصفا، گلشیفته فراهانی، نسرین مقانلو و محمدرضا شریفی‌نیا دیگر بازیگرانی هستند كه یكی پس از دیگری در سینمای مهرجویی به بالندگی رسیده‌اند. جنس سینمای متفكرانه و اندیشمندانه مهرجویی منجر به انتخاب بازیگرانی شده كه با این فضا همخوانی داشته‌اند: لباس پرشكوه لیلا انگار فقط بر قامت لیلا حاتمی دوخته شده است. او توانست نمایشگر زنی رنج كشیده باشد كه با بازی دلپذیرش، مجموعه‌ای از احساسات مختلف از صبر گرفته تا ایمان، توكل، استقامت، عشق، نفرت، تنهایی، حسرت، امید و... را به مخاطب منتقل كند.
زنده یاد «خسرو شكیبایی» هم اگر چه تا پیش از آن در چند فیلم متوسط بازی كرده بود، ولی نخستین بار با «هامون» مهرجویی مطرح شد و توانست همان سال سیمرغ بازیگری هم بگیرد. او در این فیلم آنچنان در قالب روشنفكری نیمه‌سنتی فرو رفت كه پس از گذشت سال‌ها نتوانست از آن تیپ بیرون بیاید.
اما كم‌سن و سال‌ترین بازیگری كه «مهرجویی» او را كشف كرد، گلشیفته فراهانی بود، آن هم برای بازی در فیلم «درخت گلابی» كه یكی از محبوب‌ترین فیلم‌های منتقدان است.
بد نیست به این نكته هم اشاره كنیم كه محمدرضا شریفی‌نیا اولین بازی سینمایی‌اش را در «پری» ارائه كرد. نیكی كریمی در «پری» و «سارا» به بلوغ بازیگری‌اش رسید. امین حیایی پس از بازی در كمدی «مهمان مامان» بازیگر ثابت فیلم‌های كمدی شد و نكته آخر این كه همه بازیگرانی كه توسط مهرجویی كشف شده‌اند، پس از نخستین تجربه‌شان یا جایزه بازیگری گرفته‌اند یا نامزد دریافت آن شده‌اند.
زمانی برای دیده شدن بازیگران جوان
مسعود كیمیایی هم در عرصه بازیگرسازی مهارت ویژه‌ای دارد. در فهرست بازیگرانی كه با فیلم‌های او ستاره شده‌اند، اسامی مشهوری به چشم می‌خورد. هدیه تهرانی، فرامرز قریبیان، احمد نجفی، گلچهره سجادیه، اندیشه فولادوند، فریماه فرجامی، محمد رضا فروتن، میترا حجار، حسن جوهرچی، فریبرز عرب‌نیا و... .
مسلما سینمایی كه مایه پیش برنده داستان‌هایش رفاقت و ناموس و انتقام است، بازیگرانی از همین جنس را هم طلب می‌كند. توجه ویژه كیمیایی در فیلم‌های چند سال اخیرش به مسائل جوانان، سبب شد تعداد زیادی از بازیگران جوان جذب فیلم‌هایش شوند.
او بازیگران فیلم «ضیافت» را از میان جوانانی انتخاب كرد كه در یك سریال تلویزیونی گل كرده بودند. از بین بازیگرانی كه در این فیلم حضور داشتند (حسن جوهرچی، رامین پرچمی، بهزاد خداویسی، فریبرز عرب‌نیا و پارسا پیروزفر) تنها عرب‌نیا و پیروزفر بودند كه توانستند حضورشان را در فیلم‌های بعد كیمیایی حفظ كنند. فریبرز عرب‌نیا و همبازی‌اش هدیه تهرانی پس از بازی در فیلم «سلطان» به دو بازیگر «درجه یك» بدل شدند. هدیه تهرانی در «سلطان» در قالب شخصیتی فرو رفت كه بعد از آن بارها و بارها توسط خودش تكرار شد: زنی سرد و مغرور با اعتماد به نفس بالا.
هدیه تهرانی اول قرار بود در فیلم روز واقعه (شهرام اسدی) بازی كند، اما این اتفاق نیفتاد. بعدها برای نقش دختر ارمنی فیلم بودن یا نبودن (كیانوش عیاری) پذیرفته شد كه به علت ایجاد وقفه در تولید فیلم این نقش به فرد دیگری (عسل بدیعی) سپرده شد. این گونه بود كه تهرانی سر از فیلم «سلطان» در آورد و بازی تاثیر‌گذاری را در این فیلم ارائه داد.
میترا حجار (فریاد)، محمدرضا فروتن (مرسدس) و اندیشه فولادوند (سربازهای جمعه) از دیگر بازیگران جوانی هستند كه توسط كیمیایی به سینمای ایران معرفی شدند. در بین قدیمی‌ترها هم باید یادی كنیم از فرامرز قریبیان كه در 4 فیلم اولش بازیگر ثابت فیلم‌های كیمیایی بود، احمد نجفی با درخشش در دو فیلم دندان مار و گروهبان، گلچهره سجادیه كه توسط «كلاغ» بهرام بیضایی كشف شد، ولی بهترین بازی‌اش را در «دندان مار» ارائه كرد و فریماه فرجامی كه با «خط‌قرمز» كیمیایی به سینما آمد و با «سرب» نخستین جایزه‌اش را گرفت.
كاشف پدیده‌ای به نام سوسن تسلیمی
در كارنامه بازیگران معرفی شده بهرام بیضایی، سوسن تسلیمی حضور دارد كه زمانی نقش‌آفرینی‌هایش اعتبار و آبرویی برای سینمای ایران بود.
چند نفر دیگر هم با كمك بهرام بیضایی قله‌های بلند بازیگری را فتح كرده‌اند: از جمله جمیله شیخی، مجید مظفری و فاطمه معتمدآریا (مسافران)، پروانه معصومی (رگبار)، مهدی هاشمی و علیرضا خمسه (مرگ یزدگرد) و داریوش فرهنگ (شاید وقتی دیگر.)
نوجوانان خوش‌آتیه
صدرعاملی اگرچه قدمت و سابقه كارگردان‌های پیشین را ندارد، ولی باید پذیرفت كه «بازیگر ساز» قابلی است.
بیشتر بازیگران دختر نوجوان سه‌گانه‌اش، آینده درخشانی داشته‌اند. پگاه آهنگرانی و ترانه علیدوستی تاكنون جوایز معتبری را در جشنواره‌های داخلی و خارجی دریافت كرده‌اند.
صدر عاملی بازیگر نقش ترانه را از میان هنرجویان كارگاه بازیگری امین تارخ انتخاب كرد. بعدها ترانه علیدوستی انتخاب شدنش را خطرپذیری بزرگی از طرف كارگردان خواند و گفت: «اگر خودم كارگردان بودم نمی‌توانستم به یك چهره ناشناخته اعتماد كنم.»
صوفی كیانی و خاطره اسدی دیگر بازیگران معرفی شده توسط صدرعاملی نیز پس از بازی در فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا» پیشنهادهای خوبی داشتند.
صدرعاملی نخستین بار صوفی كیانی را در جشن مجله دنیای تصویر دید و به او پیشنهاد داد كه پیش «هانیه توسلی» تست بازیگری بدهد. او در فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا» بازیگر نقش اول بود و بعدها نیز در فیلم «رویای خیس» پوران درخشنده ایفای نقش كرد. اما چون بیشتر به كارگردانی علاقه داشت، بازیگری را خیلی جدی نگرفت.
خاطره اسدی نیز پس از این فیلم، در فیلم‌های «شبانه‌روز» و «تقاطع» بازی‌های قابل قبولی از خود ارائه داد.
فراموش نكنیم كه بیژن امكانیان نیز با فیلم «گل‌های داوودی» صدرعاملی به اوج رسید. ضمن این كه كتایون ریاحی هم با فیلم «پاییزان» وارد سینما شد.
ستاره‌های برخاسته از تابوشكنی
بهروز افخمی زمانی كه «ستاره‌سازی» از كارهای ممنوعه بود، با ساخت فیلم تجاری «عروس»، مسیر سینمای ایران را عوض كرد. زوج نیكی كریمی و ابوالفضل پورعرب، تا سال‌ها یكه‌تاز پرده‌های نقره‌ای بودند. این 2 دو نفر شهرتشان را بیش از هر چیز مدیون موقعیت‌شناسی و تیزبینی بهروز افخمی هستند.
ستاره‌هایی كه طی مسیر كرده‌اند
اگرچه بازیگران «حاتمی‌كیا» با فیلم‌های او بارها مزه سیمرغ را چشیده‌اند، اما كارنامه او در زمینه بازیگرسازی محدود به چند نام می‌شود. به جز علی دهكردی و هما روستا در كرخه تا راین، حبیب رضایی در آژانس شیشه‌ای و آتیلا پسیانی با خاكستر سبز، دیگر بازیگرانی كه در فیلم‌هایش حضور داشتند پیش از آن مسیر حرفه‌ای شدن را با فیلمسازان دیگر پیموده‌اند.
معرفی آقای سوپر استار
ایرج قادری كه سابقه زیادی در ساخت فیلم‌های تجاری دارد، چند ستاره با خودش به سینما آورده است. «محمدرضا گلزار» و «جمشید هاشم‌پور» از ستارگانی هستند كه از مسیر فیلم‌های این كارگردان در معرض دید قرار گرفتند.
گلزار زمانی كه به دنیای سینما پا گذاشت فقط یك نوازنده گیتار در گروه آریان بود و هیچ گونه سابقه بازیگری نداشت. ماجرای بازیگر شدنش به یكی از كنسرت‌های گروه آریان برمی‌گردد، كنسرتی كه «ایرج قادری» یكی از مهمانان آن بود.
قادری در آن كنسرت چهره «گلزار» را پسندید و از او دعوت كرد برای بازی در فیلم «سام و نرگس» حضور یابد.
جمشید هاشم‌پور نیز از سال 1346 پراكنده در فیلم‌های قبل از انقلاب بازی می‌كرد. او در بعد از انقلاب در اولین حضور سینمایی خود در فیلمی از مسعود كیمیایی با عنوان «خط قرمز» بازی كرد. اما به خاطر توقیف فیلم این بازیگر نیز فرصت دیده شدن را از دست داد. 3 سال بعد یعنی در سال 1364 با فیلم «تاراج» ایرج قادری بود كه به اوج محبوبیت رسید. هنوز هم خیلی‌ها فیلم «تاراج» را با نقش «زینال بندری» و آن سر تراشیده معروفش به یاد می‌آورند. نقشی كه در فیلم‌های بعدی این بازیگر بارها و بارها تكرار شد.
زرشك زرینی كه خوش یمن بود
نادر مقدس در سینمای ما كارگردان پركاری نیست. بیشتر شهرتش برمی‌گردد به فیلم «شور عشق» كه به خاطر پرفروش شدنش خبرساز شد. همچنین به خاطر نقدهای تند و تیزی كه منتقدان بر این فیلم نوشتند و تمشك زرینی كه به كارگردانش تقدیم كردند، اما مهم‌ترین اتفاق فیلم معرفی 2ستاره جدید به سینمای ایران بود. «بهرام رادان» و «مهناز افشار» كه هر دو اولین فیلم سینمایی‌شان را بازی می‌كردند با «شور عشق» راه چندین ساله را یك شبه طی كردند و به ستارگانی محبوب برای مخاطبان عام بدل شدند.
بهرام رادان مشغول گذراندن دوره كلاس‌های بازیگری بود كه نادر مقدس او را برای بازی در نقش اول فیلمش انتخاب كرد. آن هم در زمانی كه فقط 2 هفته از كلاس رفتنش می‌گذشت.
مهناز افشار هم در آن زمان فقط سریال تلویزیونی «گمشده» را بازی كرده بود. مریم كاویانی دیگر بازیگری است كه اولین بار «نادر مقدس» برای بازی در فیلم «رویای جوانی» از او دعوت به كار كرد.
حكایت همچنان باقی است
این گزارش از آن دست مطالبی است كه هم باید در حین نوشتنش خیلی خست به خرج دهیم و هم باید پایانش را با عجله جمع و جور كنیم. خست از آن رو كه در این مجال اندك نمی‌توانیم روی بسیاری از فیلم‌ها، نقش‌ها و بازیگرها توقف كنیم و از آنها بیشتر سخن بگوییم. از طرف دیگر، باید از كنار نام خیلی از بازیگرها با شتاب بگذریم. در پایان فقط به آوردن نام تعدادی از بازیگران و فیلم‌هایی كه با آن «چهره» شده‌اند اكتفا می‌كنیم.
ماهایا پطروسیان («پرده آخر» واروژ كریم مسیحی)، حمید فرخ‌نژاد («عروس آتش» خسرو سینایی)، گلاب آدینه «(زرد قناری» رخشان بنی‌اعتماد)، گوهر خیراندیش «(روز باشكوه» كیانوش عیاری)، رضا كیانیان «(كیمیا» احمدرضا درویش)، داریوش ارجمند و سعید پورصمیمی «(ناخدا خورشید» ناصر تقوایی)، امین حیایی («هتل كارتن» سیروس الوند)، مریلا زارعی («دو زن» تهمینه میلانی)، افسانه بایگان («گمشده» مهدی صباغ‌زاده) و... .
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
