کد خبر: ۳۴۹۸۶۴
تاریخ انتشار:
حداقل یک آیه در روز/ 14 اردیبهشت 95/

خدا دست از سر آدم سخاوتمند و خوش‌خلق برنمی‌دارند

آدم سخاوتمند و خوش‌خلق در تحت حمایت خداوند است و خدا دست از سر او برنمی‌دارند تا او را به بهشت وارد کند؛ و خدا هیچ پیامبری را نفرستاد مگر اینکه سخاوتمند بود؛ و پدرم تا زمانی که از دنیا رفت همواره مرا به سخاوتمندی و حسن خلق سفارش می‌کرد.
و خداوند مانع به نتیجه رسیدن اعمال کافران شدگروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید، هر روز یک آیه قران را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر خواهد کرد.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب روز 14 اردیبهشت به آیه 134 سوره آل عمران پرداخته شده و در آن آمده است:

الَّذينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْكاظِمينَ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنين‏

آل‏ عمران (3) آیه134

ترجمه:
[متقین] کسانی[اند] که در راحتی و سختی [خوشی و ناخوشی، گشایش و تنگدستی] انفاق می‌کنند و مهارکننده [یا فروبرنده] خشم، و بخشاینده [تقصیرات] مردم‌اند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

خدا دست از سر آدم سخاوتمند و خوش‌خلق برنمی‌دارند

توضیح کلمات از علامه طباطبایی (ره):
«سراء» و «ضراء» یعنی آنچه مايه مسرت و مايه بدحالى انسان شود، یا به معنای آسانى و دشوارى است.
«كظم» در اصل به معناى بستن سر مشك بعد از پركردن آن بوده که به صورت استعاره در مورد انسان وقتی كه پر از اندوه یا خشم باشد، به کار می‌رود.
«غيظ» به معناى برانگیخته شدن طبیعت آدمی براى انتقام در اثر مشاهده فراوان مواردی است که او را ناراضی می‌کند؛ برخلاف غضب كه به معناى اراده انتقام يا مجازات است، و به همين جهت، گفته مى‏شود که خدا غضب کرد، ولى گفته نمى‏شود که خدا غيظ ورزید.
(المیزان4 /20) (ترجمه المیزان 4/ 28)

امروز سالروز شهادت امام موسی کاظم ع است. به همین مناسبت امروز چهار حدیث مرتبط با آیه از کلام ایشان نقل می‌شود:
1) اصْبِرْ عَلَى أَعْدَاءِ النِّعَمِ فَإِنَّكَ لَنْ تُكَافِئَ مَنْ عَصَى اللَّهَ فِيكَ- بِأَفْضَلَ مِنْ أَنْ تُطِيعَ اللَّهَ فِيهِ.
اصول كافي، ج‏2، ص109
بر [آزار و اذيّت] دشمنانِ نعمت‏ها صبر کن؛ زيرا كه تو در مورد كسى كه در حقِّ تو خدا را نافرمانى كرده است، سزایی نمی‌توانی بدهی بالاتر از آنكه در حقّ او دستور خدا را اطاعت كنى‏.

2)... يَا هِشَامُ مَكْتُوبٌ فِي الْإِنْجِيلِ طُوبَى لِلْمُتَرَاحِمِينَ أُولَئِكَ هُمُ الْمَرْحُومُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ أُولَئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِلْمُطَهَّرَةِ قُلُوبُهُمْ أُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِلْمُتَوَاضِعِينَ فِي الدُّنْيَا أُولَئِكَ يَرْتَقُونَ مَنَابِرَ الْمُلْكِ يَوْمَ الْقِيَامَة ...
يَا هِشَامُ الْغَضَبُ مِفْتَاحُ الشَّرِّ وَ أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً ‏
تحف العقول، ص394-395

ای هشام! در انجیل نوشته شده است:
خوشا به آنان که به هم رحم می‌کنند، آنهایند که در قیامت مورد رحمت واقع می‌شوند؛
خوشا به آنان که بین مردم آَتی می‌دهند؛ آنهایند که در قیامت در زمره مقربین‌اند؛
خوشا به آنان که قلبشان را پاک نگه می‌دارند، آنهایند که در قیامت در زمره متقین‌اند؛
خوشا به متواضعان در دنیا، آنهایند که در قیامت بر اریکه‌های سلطنت بالا می‌روند ...
ای هشام! غضب کلید بدی‌هاست؛ و ایمان مومنی کاملتر است که حسن خلق بیشتری داشته باشد ...

خدا دست از سر آدم سخاوتمند و خوش‌خلق برنمی‌دارند

3) لَا تَتِمُّ صَنِيعَةً عِنْدَ الْمُؤْمِنِ لِصَاحِبِهَا إِلَّا بِثَلَاثَةِ أَشْيَاءَ تَصْغِيرِهَا وَ سَتْرِهَا وَ تَعْجِيلِهَا فَمَنْ صَغَّرَ الصَّنِيعَةَ عِنْدَ الْمُؤْمِنِ فَقَدْ عَظَّمَ أَخَاهُ وَ مَنْ عَظَّمَ الصَّنِيعَةَ عِنْدَهُ فَقَدْ صَغَّرَ أَخَاهُ وَ مَنْ كَتَمَ مَا أَوْلَاهُ مِنْ صَنِيعَةٍ فَقَدْ كَرُمَ فَعَالُهُ وَ مَنْ عَجَّلَ مَا وَعَدَ فَقَدْ هَنِئَ الْعَطِيَّةَ.

تحف العقول، ص403

نیکوکاری انسان مومن به همنشین خود به حد تمام و کمال نمی‌رسد مگر به سه چیز: کوچک شمردنش، پوشاندنش، و تعجیل در انجامش؛ پس آن که کار خود برای یک مومن را کوچک بداند، برادر ایمانی‌اش را بزرگ داشته است؛ و آن که کار خود را بزرگ بداند، بردار ایمانی‌اش را کوچک شمرده است؛ و آن كه احسانش را بپوشاند كردارش ارجمند شود، و آن كه در انجام وعده‌اش تعجیل وفا كند، عطا را گواراتر سازد.

4) السَّخِيُّ الْحَسَنُ الْخُلُقِ فِي كَنَفِ اللَّهِ لَا يَتَخَلَّى اللَّهُ عَنْهُ حَتَّى يُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا سَخِيّاً وَ مَا زَالَ أَبِي يُوصِينِي بِالسَّخَاءِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ حَتَّى مَضَى.
تحف العقول، ص412

آدم سخاوتمند و خوش‌خلق در تحت حمایت خداوند است و خدا دست از سر او برنمی‌دارند تا او را به بهشت وارد کند؛ و خدا هیچ پیامبری را نفرستاد مگر اینکه سخاوتمند بود؛ و پدرم تا زمانی که از دنیا رفت همواره مرا به سخاوتمندی و حسن خلق سفارش می‌کرد.


نکته مقدماتی برای تدبر: در آیه قبل وعده بهشت را برای متقین می‌دهد و در این آیه متقین را توضیح می‌دهد. در جلسه 3 (آیه 2 سوره بقره) توضیح داده شد که معنای دقیق تقوی «خودنگهداری» است.

تدبر

می‌دانیم معیار دینداری و برتری در اسلام تقوی است (حجرات/13). در قرآن همان‌گونه که گاه متقین (دینداران واقعی) گاه بر اساس ایمان و اعمال عبادی معرفی می‌شوند (بقره/2-4)، گاه (مانند آیه محل بحث) بر اساس حسن روابط اجتماعی معرفی می‌شوند. پس متقین (دینداران واقعی) نه افرادی منزوی و عبوس، بلکه بشدت مردم‌دار هستند.

پیش‌آمدن مشکلات و نابسامانی‌های اجتماعی که «غیظ» آدم را درآورد و حتی انسان متقی هم ممکن است «غیظ»ش به جوش آید، اما مهم این است که می تواند خود را کنترل کند و غیظش را مهار کند.

انسان متقی (دیندار واقعی) نه فقط در خوشی و گشایش، بلکه در سختی و تنگنا نیز انفاق می‌کند زیرا می‌داند که انفاق کردن ضرر نیست، بلکه حتی روزی را نازل می‌کند (اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَة. کافی، ج4، ص3)

انسان متقی (دیندار واقعی) وقتی می‌خواهد ببخشد برایش مهم نیست آن شخص، مسلمان است، مسیحی است، راست است، چپ است، ... همین که جزء مردم (ناس) باشد می‌بخشد (العافین عن الناس).

اگرچه عدل یک دستورالعمل کلی برای تنظیم روابط اجتماعی است اما متقین و بهشتیان در افقی بالاتر از عدل با دیگران رفتار می‌کنند؛ در مسائل شخصی، مبنا را بر این نمی‌گذارند که حتما «حق»شان را بگیرند، بلکه مبنا را بر «عفو» می‌گذارند.

هر انسانی در سطح غرایزش دو قوه جذب و دفع (شهوت و غضب) وجود دارد که باید تحت عقل کنترل شود.
انسان خودنگهدار (= متقی، دیندار) و بهشتی هم بر جذب غریزی (= منفعت‌طلبی) غلبه می‌کند (اهل انفاق است) و هم بر دفع غریزی (غیظ و غضب) غلبه می‌کند (اهل کظم غیظ و عفو مردم است). شاید به همین جهت است که حدیث 4 دو خصلت سخاوتمندی (اهل انفاق بودن) و حسن خلق (اهل کظم غیظ بودن) را عامل بهشتی شدن معرفی کرد.

انسان خودنگهدار (= دیندار = نیکوکار) در عرصه غضب، از طرفی خشم خود را کنترل می‌کند (الکاظمین الغیظ) و از طرف دیگر، انتظار ندارد که دیگران هم حتما بتوانند خشم خود را کنترل کنند و به وی ضرر نزنند؛ لذا وقتی به او ضرر می‌رسانند، آنها را می‌بخشد (العافین عن الناس).

انسان خودنگهدار (= دیندار = نیکوکار) در عرصه غلبه بر منفعت‌طلبی، از طرفی منفعت‌طلبی خود را کنترل می‌کند (در خوشی و راحتی (فی السراء) انفاق می‌کند؛ وقتی دارد، همه چیز را فقط برای خود نمی‌خواهد)؛ و از طرف دیگر، انتظار ندارد که دیگران هم مانند او باشند، بنابراین در سختی (فی الضراء) هم که علی‌القاعده دیگران باید به او کمک کنند، باز او انفاق می‌کند؛ حتی انتظار ندارد که دیگران هم حتما بتوانند منفعت‌طلبی خود را کنترل کنند، لذا علاوه بر این، آنها را می‌بخشد.

اگر مواظب خودمان باشیم (= خودنگهدار = متقی)، حتما نیکوکار (محسنین) خواهیم بود (این نشان می‌دهد باطن ما جز خوبی نیست که اگر از «خود» مراقبت کنیم و نگذاریم شیطان در ما تصرف کند و خود را نگه‌داریم، فقط خوبی از ما سر می‌زند) و آنگاه محبوب خدا خواهیم بود؛ و اگر خدا کسی را دوست داشته باشد، ...


منبع: بولتن نیوز
مطالب مرتبط

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین