اجلاس امنیتی مونیخ درباره سوریه!

این یادداشت در ادامه آورده است: این پیچیدگی و مشکلات آن، هم در ساحت سیاسی برای پایان بخشیدن به جنگ و آغاز دستیابی به صلح و هم در ادامه جنگ خود را نشان می دهد.
با تصویب طرحی برای پایان جنگ در شورای امنیت سازمان ملل، این سازمان بین المللی ماموریت یافت تا 3 اقدام را مدیریت کند. اول: برقراری نشست برای طراحی آتش بس و مذاکره دو طرف درگیر در سوریه (دولت سوریه و مخالفان او)، دوم: تبیین قانون اساسی جدید برای سوریه و از پی آن، سوم: انجام انتخابات عمومی در کشور برای انتخاب نمایندگان مجلس ملی سوریه و در نهایت انتخاب رئیس جمهور است.
تا اینجای کار نماینده سازمان ملل بعد از سه نشست در ژنو، موفق به حداقل توافق طرفین نشده است. در آخرین نشست، دو طرف حتی حاضر به گفتگوی مستقیم در جلسه ای مشترک نشدند.
در حالی که نماینده سازمان ملل با هر یک جلسه جداگانه برقرار کرد و مواضع دوطرف را انتقال می داد، نشست بدون نتیجه پایان گرفت. آمریکا و روسیه پیام دبیر کل سازمان ملل را که اجرای مصوبه شورای امنیت درباره پایان جنگ در سوریه به بن بست رسیده است، دریافتند.
مسکو و واشنگتن برای بازسازی ماموریت سازمان ملل، اجلاس امنیتی مونیخ درباره سوریه را کلید زدند. در این اجلاس نزدیک به 80 کشور در سطح وزرای خارجه یا رؤسای کشورها شرکت کردند. اگر چه از نشست مونیخ نتایج فوق العاده ای حاصل نشد اما سه توافق فوری مورد تصویب قرار گرفت.
اول، ظرف یک هفته کمک های انسانی از غذا و دارو و کمک های پزشکی تا چادر و اسکان آوارگان و... به صورت اورژانسی انجام پذیرد.
این اقدام در بخش هایی که مردم در محاصره درگیری ها قرار دارند صورت می گیرد. دوم، توقف درگیری ها ظرف یک هفته برای ادامه ارسال فوری کمک های بشردوستانه به مناطق محاصره شده. سوم، تأکید بر تروریستی بودن داعش و النصره که در مذاکره صلح جایی ندارند.
خلاصه خبری در پایان اجلاس امنیتی مونیخ درباره سوریه چنین گزارش شده است: «حمایت از سوریه.نشستی با هدف بررسی راه های حل و فصل بحران این کشور در مونیخ برگزار شد که شرکت کنندگان در این نشست با طرحی برای حل این بحران توافق کردند. این طرح شامل توقف درگیری ها در سوریه ظرف یک هفته و ارسال فوری کمک های بشردوستانه به تمامی مناطق محاصره شده از طریق زمین و هوا است. شرکت کنندگان همچنین بر لزوم از سرگیری هر چه سریعتر مذاکرات صلح سوریه در ژنو تأکید و باردیگر پایبندی خود را به روند سیاسی برای حل بحران آن اعلام کردند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با جان کری، وزیر خارجه آمریکا و استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه گفت: توافقنامه توقف درگیری ها در سوریه، داعش و جبهه النصره را شامل نمی شود. وزیرخارجه روسیه بر لزوم از سرگیری مذاکرات میان هیات دولت و مخالفان سوریه بدون هیچ پیش شرطی و با هدف اجرای قطعنامه شورای امنیت تأکید کرد و گفت: باید تمامی گروه های مخالف به این مذاکرات دعوت شوند.
لاوروف تأکید کرد: روسیه و آمریکا بر مقدمات اجرای آتش بس در سوریه نظارت خواهند داشت و روسیه همچنان به حملات هوایی خود علیه داعش و النصره ادامه خواهد داد. وی گفت: توقف عملیات نظامی در سوریه مأموریت دشواری خواهد بود. لاوروف تصریح کرد: مردم سوریه سرنوشت کشور خود را تعیین می کنند و روند سیاسی باید براساس توافق مشترک میان دولت و مخالفان باشد.»
مشکلات مسیر برای اجرای مصوبه شورای امنیت سازمان ملل را می توان چنین شمارش کرد.
1ـ دورنمای هر جنگی از جمله جنگ در سوریه را باید در چگونگی میدان درونی جنگ جستجو کرد. همه تحلیلگران سیاسی و نظامی جنگ سوریه به این نتیجه رسیده اند که اکنون ارتش سوریه و نیروهای مردمی نه تنها دست برتر را دارند که با خارج کردن «حلب» دومین شهر بزرگ سوریه از محاصره در عمل سراسر کشور را از دست معارضان مسلح خارج خواهند کرد. نزدیک به چهار ماه است که گروه های مسلح و تشکل های تروریستی مشهور نه تنها کمترین موفقیت نظامی میدانی را به دست نیاورده اند بلکه به صورت دائمی در حال عقب نشینی و فرار از صحنه جنگ هستند.
بشار اسد، دیروز در مصاحبه تلویزیونی با شبکه خبری آمریکایی گفت: «جنگ تا پاک سازی کامل کشور از دست نیروهای مسلح ادامه خواهد داشت.» با پخش این مصاحبه، چند نفر از معارضین گفتند که شرط برکناری بشار اسد همچنان باقی است و تا او برکنار نشود، آتش بس و صلحی در کار نخواهد بود! آمریکا به دنبال آتش بس فوری در سوریه است در حالی که مسکو بار دیگر تأکید کرده است که همچنان مواضع و محل استقرار گروه های تروریستی داعش و النصره در سوریه را بمباران خواهد کرد. عربستان و ترکیه دخالت نظامی مستقیم به همراه گروه ائتلافی خود را مطرح کرده اند که همه کشورها در پی آن، خطر جنگ فراگیر در منطقه و کلید خوردن «جنگی جهانی» را هشدار داده اند. اگرچه در ظاهر مسکو و واشنگتن به دنبال آتش بس فوری در سوریه هستند، اما اجرای آن با مواضع ترکیه، عربستان و گروه های مسلح آنها در سوریه هنوز در بن بست قرار دارد.
2ـ آمریکا به همراه ترکیه و عربستان، مسکو را متهم می کنند که در سوریه زمان می خرد و برای اجرای آتش بس و حل سیاسی بحران جدی نیست. مسکو نیز واشنگتن و به خصوص دولت اردوغان را تشدید کننده بحران جنگ در سوریه با ارسال تسلیحات و کمک های مستشاری و مالی به نیروهای مسلح مخالف می خواند و متهم می کند که سد مسیر عملی رسیدن به صلح در سوریه هستند.
3ـ تا چند هفته آینده دورنمای جنگ و بحران در سوریه آشکارتر خواهد شد. به نظر می رسد با برتری میدانی ارتش سوریه و نیروهای مردمی اش، آنها مواضع سیاسی خود را به طرف های درگیر تحمیل خواهند کرد تا مخالفین که در میدان جنگ دست برتر ندارند، در نشست برای صلح با مأموریت سازمان ملل نیز ناچار به تمکین شوند. مسکو و واشنگتن اشتراک نظر دارند که بعد از پنج سال جنگ و کشته شدن بیش از 22.000 نفر و آوارگی میلیون ها نفر از شهروندان سوریه، سقف بحران در این کشور به انتها رسیده است و باید هر چه زودتر راه حلی سیاسی برای پایان بحران سوریه پیدا شود و با نظارت سازمان ملل به اجرا درآید. سوریه همچنان در دایره جنگ و صلح می چرخد.
*منبع: روزنامه اطلاعات، 25 بهمن 1394