حرکت در عین غربت برای انجام تکلیف

گروه تربیت اسلامی: عاشورا تابلوی بی نظیری است که همه خوبی ها و رذالت های بشر را در عین واحد و در یک نقطه به نمایش گذاشته است. نمایشی برای فهم و درس گرفتن و البته انتخاب. انتخابی بین خوبی و بدی، زیبایی و زشتی و انتخاب جایگاه ایستادن ما بین اردوگاه امام حسین (علیه السلام) و اردوگاه یزید.

به گزارش بولتن نیوز، در کنار این انتخاب های مستمر، عاشورا فرصتی را فراهم می کند تا با دقت واندیشیدن پیرامون حوادث آن، درس های فراوانی را درک کرده و در زندگی به کار گیریم.

زندگی امام حسین (علیه السلام) در برهه های گوناگونش، چه در دوران همراهی با امیرالمومنین علی (علیه السلام)، چه در دوران امامت امام حسن (علیه السلام)، چه در دوران امامت ده ساله ایشان در زمان معاویه و چه پس از مرگ معاویه تا وقوع حادثه عاشورا، برای جویندگان راه حق و حقیقت، سراسر آکنده از نکته ها و درس های فراوانی است. اما عاشورا و حوادث مرتبط با این قیام بزرگ، اوج و قله زندگی سراسر شور امام حسین (علیه السلام) در طول 57 سال عمر شریف شان است. قله ای که لحظه لحظه اش نکته های نابی است که درک و آموختنش زندگی هر انسانی را دگرگون کرده و آن را در مسیر رشد و تعالی رهنمون می سازد.

این درس ها علاوه بر آنکه زندگی فردی را تحت الشعاع خود قرار می دهد، حرکت های اجتماعی و نوع زندگی عمومی جامعه را نیز دچار تحول و دگرگونی کرده و آن را در مسیری صحیح که موجب بلوغ و بالندگی عمومی جامعه می شود، قرار می دهد.

حادثه عاشورا در کنار همه مصائب و فجایع دردناکی که دارد، آکنده از حرکت های آموزنده و رفتارهای تربیتی از سوی امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفایشان است که این واقعه تلخ را از منظری دیگر به دانشگاهی تبدیل نموده که همگان در هر سن و سال و رتبه اجتماعی نیاز به تحصیل در آن را دارند.

یکی از درس هایی که در دانشگاه بزرگ عاشورا تدریس می شود، حرکت در عین غربت و تلاش برای انجام تکلیف در عین تنهایی است.

تنهایی و مظلومیت یکی از وجوه قیام امام حسین (علیه السلام) است، اما این تنهایی نه تنها عاملی برای بازدارندگی از ادامه قیام و انقلاب نیست؛ بلکه خود، دلیلی برای حرکت مصمم تر در این مسیر است، حرکتی که در عین مظلومیت با عزت و سربلندی همراه می شود.

فرزند پیامبر در مسیر اصلاح امت پیامبر، حرکتی را آغاز می کند، اما نه تنها خواص و بزرگان جامعه با او همراه نمی شوند، بلکه او را به ترک این قیام و منصرف شدن از ادامه حرکت به سوی کوفه می خوانند. عوام جامعه نیز سرگرم زندگی روزمره، از همراهی با او خودداری می کنند. هیجده هزار دعوت کننده کوفی که نامه های دعوت شان تا همیشه تاریخ، سند بی آبرویی این جماعت عهدشکن خواهد بود نیز، به یکباره دعوت های گرم و آتشین شان از پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را به فراموشی سپرده و در بازار آهن گران به تیز کردن شمشیرها و ساختن نیزه ها پرداختند.

اما همه این حوادث و همه این تنهایی و عدم همراهی عمومی، نه تنها امام (علیه السلام) را از پیمودن مسیر و انجام وظیفه ای که بر دوش داشت، باز نمی دارد، بلکه شاهدیم که ایشان مصمم تر به ادامه راهی که در پیش گرفته بودند، پرداختند.

وجه تنهایی و مظلومیت در حرکت امام حسین (علیه السلام) در تحلیل های بسیاری از اندیشمندان اسلامی و غیر اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) نیز در تحلیل های گوناگونی که بر قیام عاشورا داشته اند، این وجه بارز حرکت انقلابی امام حسین (علیه السلام) را مورد توجه ویژه ای قرار داده اند: «یکی دیگر از خصوصیات این حادثه غریبانه بودن آن است. (1) حسین بن علی در شرایطی به شهادت رسید که غربت بر آن حضرت و یارانش و بر تمام فضای مومن جامعه ی آن روز حاکم بود. (2) دشوارترین مبارزه، مبارزه‌ی غریبانه است. (3) در هیچ حادثه‌ای از حوادث خونبار صدر اسلام، به اندازه‌ی حادثه کربلا، غربت و بی‌کسی و تنهایی وجود نداشته است. این، تاریخ اسلام است. هر کس می‌خواهد نگاه کند. بنده دقّت کردم: هیچ حادثه‌ای مثل حادثه‌ی کربلا نیست؛ چه در جنگهای صدر اسلام و جنگهای پیغمبر و چه در جنگهای امیرالمؤمنین. (4) در حادثه‌ی عاشورای امام حسین علیه‌السّلام، حتی کسانی مانند «عبداللَّه‌بن‌عباس» و «عبداللَّه‌بن‌جعفر» که خودشان جزو خاندان بنی‌هاشم و از همین شجره‌ی طیّبه‌اند، جرأت نمی‌کنند در مکه یا مدینه بایستند، فریاد بزنند و به نامِ امام حسین علیه‌السّلام، شعار بدهند. چنین مبارزه‌ای، غریبانه است و مبارزه‌ی غریبانه، سخت‌ترینِ مبارزه‌هاست. همه با انسان، دشمن. همه از انسان، رویگردان. در مبارزه‌ی امام حسین علیه‌السّلام، حتّی برخی از دوستان هم معرضند. چنان‌که به یکی از آنها فرمود: «بیا به من کمک کن.» و او به جای کمک، اسبش را برای حضرت فرستاد و گفت: «از اسب من استفاده کن!» غربت از این بالاتر و مبارزه از این غریبانه‌تر؟!(5) از مدینه که حرکت کرد، با غربت بود؛ از مکه حرکت کرد، با غربت بود؛ به کربلا وارد شد، با غربت بود؛ غریبانه محاصره شد، غریبانه جنگید، غریبانه و لب تشنه جان داد، غریبانه دفن شد، غریبانه در طول سالیان متمادی یاد شد.(6)»

این نوعِ حرکت امام حسین (علیه السلام) در عین تنهایی و بی یاوری، خود نکته بسیار مهمی است که این روزها، بیش از هر وقتی به کار ما می آید. آنجا که مردِ خدا از روی شناخت و بصیرتش خطر را تشخیص می دهد، آنجا که اصل دین را در خطر نابودی می بیند، آنجا که ارزش های ناب را در مسلخ فراموشی و نسیان می بیند، حرکت خود را آغاز می کند، بی دلهره از کمی یاران و همراهان به خط می زند و همین حرکت در عین تنهایی، اگر چه به خون مقدسش مزین می شود، اما چنان شوری می آفریند که پویایی و زنده بودن امروز اسلام، مرهون آن است.

حرکت در عین تنهایی برای انجام وظیفه، درس مهمی است که باید از عاشورا و قیام سید الشهداء (علیه السلام) بیاموزیم و آن را در زندگی فردی و حرکت های اجتماعی خود به کار گیریم.

سجاد ستوده

1ـ ۱۳۷۲/۱۰/۲۶.

2ـ زمینه های قیام، جستاری در موضوع زمینه های قیام در کلام رهبر انقلاب، ص 89.

3ـ ۱۳۷۳/۰۳/۱۷.

4ـ ۱۳۷۲/۱۰/۲۶.

5ـ ۱۳۷۳/۰۳/۱۷.

6ـ زمینه های قیام، جستاری در موضوع زمینه های قیام در کلام رهبر انقلاب، ص 90.