بازخوانی سفر «اولاند» به قطر و عربستان و مواضع متناقض الیزه

گروه بین الملل، رئیس جمهوری فرانسه، بامداد دیروز وارد امیرنشین قطر شد و طی اقامت کوتاه خود، در مراسم امضای قرارداد فروش 24 فروند هواپیمای جنگنده فرانسوی از نوع «رافال» شرکت کرد.

به گزارش بولتن نیوز، فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه در سفر به منطقه خلیج فارس، پس از دیدار از قطر و در ادامه سفر مرحله‌ای اش به منطقه، درحالی که توسط شخص ملک سلمان بن عبدالعزیز در فرودگاه ریاض مورد استقبال قرار گرفت، وارد این کشور شد تا در دو روز اقامت با میزبانان عرب خود درباره موضوعات موردعلاقه دو طرف، به ویژه توافق‌های اتمی ایران، بحران داخلی عراق و یمن گفت وگو کند.

فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه و ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی روز دوشنبه پس از دیدار در ریاض در بیانیه ای مشترک اعلام کردند دو کشور بر ضرورت دست یابی به توافق قوی، دائمی، قابل راستی آزمایی، غیرقابل بحث و الزام آور برای ایران تاکید کردند.

این درحالی است که آنچنان که پیش تر نیز اعلام شده بود، قرار است ریاض در روز سه شنبه (امروز) میزبان نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس باشد. فرانسوا اولاند نیز در این نشست به عنوان میهمان ویژه حضور خواهد داشت.


6 کشور جنوب خلیج فارس شامل کویت، بحرین، عربستان سعودی، قطر، امارات و عمان عضو شورای همکاری هستند و این درحالی است که اولاند در سفر به ریاض علاوه بر دیدار با پادشاه سعودی، با عبدربه منصور هادی رئیس جمهور فراری یمن که در ریاض مستقر است نیز ملاقات کرد.

با این همه به نظر می رسد، سفر رئیس جمهور فرانسه به منطقه (قطر و عربستان سعودی) و حضور وی به عنوان مهمان افتخاری در نشست سران کشورهای حوزه خلیج فارس در ریاض درست چند روز قبل از عزیمت شیوخ منطقه به «کمپ دیوید»، به روشنی نشان از رقابت پنهان و آشکار پاریس و واشنگتن در منطقه خلیج فارس دارد.

اولاند پس از کسب قدرت در سال 2012 تلاش کرد رویکرد خاورمیانه ای فرانسه را تقویت و فضای مناسب تری دراین منطقه  برای پاریس ایجاد نماید که فروش جنگنده های «رافائل» به ارزش 7 میلیارد دلار به قطر که در حاشیه همین سفر انجام گرفت نیز در جهت این رویکرد سیاسی فرانسوی هاست.

با این حال به نظر می رسد، سفر اولاند به منطقه و دیدار با سران کشورهای عربی و به ویژه حضور در نشست سران کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان میهمان ویژه که در ریاض درحال برگزاری است، از جهات دیگری نیز قابل بررسی و بازخوانی است که در ادامه این مهم را از ده منظر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

شاید یکی از مهمترین ویژگی های این اقدام سیاسی فرانسه در منطقه را باید با این پیش زمینه بازخوانی کرد که اولاند اولین رهبر غربی است که در نشست شورای همکاری خلیج فارس شرکت می کند. بر این اساس، تلاش فرانسه برای افزایش روابط خود با کشورهای عرب خلیج فارس در حالی انجام می شود که عربستان وارد نوعی تنش پنهان با آمریکا در پاره ای از مسائل و موضوعات مهم منطقه ای شده است.

علاوه بر این آمریکا از سال 2010 استراتژی نظامی خود را بر پایه تمرکز بر آسیا برنامه ریزی کرده است و در چنین شرایطی به نظر می رسد، فرانسه تلاش دارد تا جای آمریکا را در این منطقه تصرف نماید.
فارغ از این دو موضوع مهم، یکی از محورهای مهم مذاکرات رئیس جمهوری فرانسه با شیوخ عرب منطقه علاوه بر موضوعات اقتصادی و تجاری به ویژه فروش جنگ افزارهای نظامی، بحران های مهم منطقه ای ازجمله جنگ یمن، سوریه و مبارزه با داعش در عراق است که بی شک دلیل همراهی «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه این کشور و «ژان ایو لودریان» وزیر دفاع فرانسه نیز مسائل مهم اقتصادی و نظامی است.

این درحالی است که فرانسه همچنان برای پر کردن جای امریکا در منطقه سعی دارد خود را بی نیاز از مسائل اقتصادی و سود هنگفت همکاری اقتصادی با شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس نشان دهد. حال آن که حتی امریکا که سال ها با این ژست خود را به کشورهای منطقه نزدیک می کرد نیز حساب ویژه ای بر روی قدرت بالای مالی و اقتصادی صاحبان نفت منطقه باز کرده و می کند.

در این میان نکته چهارمی که باید به دقت به آن توجه کرد این است که فروش تسلیحات نظامی مدرن به کشورهایی با نظام های حکومتی توتالیتر، مستبد و دیکتاتوری خانوادگی-اشرافی، با اصل عدم حمایت پاریس از این نوع نظام های سیاسی همخوانی ندارد و نشانگر رویکرد دوگانه پاریس در برخورد با مقوله حقوق بشر می باشد.

بر این اساس، پاریس علاوه بر این که با پیگیری مسائل اقتصادی و گسترش همکاری های مالی با کشورهای دیکتاتوری منطقه آن هم با فروش تسلیحات نظامی به آن ها، علناً به شعارهای توخالی حقوق بشری خود پشت می کند، بلکه بدون هیچ گونه لاپوشانی و تعارفی به حمایت از زیرپاگذاشتن حقوق اقلیت ها و زنان عرب کشورهای شیخ نشین و توتالیتر منطقه ازیکسو و تایید رویکرد غیردموکراتیک و به دور از حقوق بشر این رژیم های دیکتاتوری از دیگرسو می پردازد.

با این تفاسیر وقتی رویکرد متناقض و پاردوکسیکال مردان الیزه بیشتر نمایان می شود که به موضوع جنگ و درگیری فرانسه با افراطیون افریقایی دقت کنیم. فرانسه ازسویی با افراطیون در آفریقا (مالی، نیجریه، سومالی و...) که از حمایت قطر و عربستان سعودی برخوردارند، در جنگ است و از طرفی دیگر عربستان را مهمترین متحد خود در خاورمیانه قلمداد می نماید.

نکته ششمی که عطف توجه به آن در بازخوانی سفر نامتعارف اولاند به منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، بحث تروریسم است؛ کشورهای میزبان اولاند در این تور خاورمیانه ای تولیدکننده و صادرکننده نفت، گاز و البته هسته مرکزی تغذیه افکار افراطی و حمایت از تروریسم به شمار می روند و ازقضا همین کشورها در نشست ژنو 2 درمورد سوریه، فرانسه را وادار کردند تا جمهوری اسلامی ایران  و نقش تعیین کننده آن در دستیابی به صلح و آرامش و امنیت پایدار در دمشق را نادیده بگیرد و این در حالی است که سازمان ملل و برخی از طرف های اصلی این منازعه از این دعوت دفاع کرده بودند.

با این همه، تنها هنگامی به مواضع و اهداف پلید و منفعت طلبانه اولاند از این سفر پی می بریم که به نسبت و روابط دو میزبان اصلی اولاند در این سفر چندروزه دقت کنیم.

سفر رسمی رئیس جمهور فرانسه به دو کشور قطر و عربستان که رقبای شناخته شده در مسائل منطقه ای و حوزه شورای همکاری خلیج فارس به شمار می روند، نشان می هد فرانسه تمایل دارد با هر دو کشور رقیب بازی موازی و همسانی را شروع نماید. از سوی دیگر با توجه به نقش این دو کشور در تامین مالی و لجستیکی گروه های تروریستی ازجمله داعش و جبهه النصره و موضع یکسویه پاریس در قبال تحولات خاورمیانه، کمکی به تقویت صلح و ثبات و امنیت منطقه نخواهد کرد و به معنای چشم پوشی از واقعیت های منطقه می باشد.

نکته هشتمی که توجه به آن در بازخوانی اهداف سفر اولاند از اهمیت ویژه برخوردار است، بحث مبارزه ائتلاف امریکایی با همکاری عمیق فرانسه علیه تروریست های داعش است.

این در حالی است که گفت و گو درخصوص چگونگی اجرای قطعنامه های ضدتروریسم شورای امنیت سازمان ملل متحد در مبارزه با داعش، جبهه النصره، القاعده و ...  در دستور کار فرانسوآ اولاند در دیدار با رهبران قطر و عربستان سعودی قرار نخواهد داشت و استمرار حمایت از این گروه ها و باز بودن مرزها و تردد تروریست به خاک سوریه، عراق و ... موجب نگرانی افکار عمومی است.

لازم به ذکر است، «مانوئل والس»، نخست وزیر فرانسه هفته گذشته در دفاع از برنامه دولت این کشور برای جلوگیری از پیوستن اتباع فرانسوی به نیروهای داعش اعلام کرده بود: "ما باید به این پدیده جدید توجه خاص کنیم چون خطرات آن در خاک فرانسه وجود دارد."


از دیگر سو، پرهیز مقامات کاخ الیزه از محکومیت کشتار مردم در یمن توسط جنگنده های سعودی نقض صریح ادعای مقامات فرانسوی در ا حترام به اصول انسانی است و نشانگر واهی بودن چنین ادعاهایی می باشد و از سوی دیگر اینکه اشتباه فرانسه در اتخاذ موضع گیری مبتنی برحمایت از حملات نظامی عربستان به یمن باعث افزایش خطر گروه های افراطی و تروریستی در منطقه و جهان را در پی خواهد داشت.

با این تفاسیر اما دهمین و آخرین نکته ای که در این بحث می بایست موردتوجه جدی قرار گیرد، بحث مقابله با عادی سازی روابط کشورهای منطقه براساس اصول همزیستی مسالمت آمیز و حسن همجواری است که به عنوان سیاستی دیرینه ازسوی فرانسه و برخی دیگر از بازیگران بین المللی پیگیری می شود، تا بتوانند جای پای خود را برای ادامه حضور منطقه ای حفظ کنند.

در این میان، سنگ اندازی فرانسه به نیابت از عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در جریان مذاکرات هسته ای برآمده از این سیاست است.

این درحالی است که آنچنان که در ابتدای این یادداشت نیز مورد تاکید قرار گرفت، فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه و ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی روز گذشته، پس از دیدار در ریاض در بیانیه ای مشترک اعلام کردند، دو کشور بر ضرورت دست یابی به توافق قوی، دائمی، قابل راستی آزمایی، غیرقابل بحث و الزام آور برای ایران تاکید دارند.

در این بیانیه آمده است که این توافق (توافق هسته ای با ایران) نباید امنیت و ثبات منطقه را به هم بزند یا امنیت و ثبات در کشورهای همسایه ایران را تهدید کند.

با این همه به نظر می رسد، فرانسه اهداف چندگانه ای را از انجام این سفر به قطر و عربستان پیگیری می کند که همگی اولاً در تضاد تام و تمام با شعارهای حقوق بشری و انسان دوستانه پاریس قرار دارند، ثانیاً به رشد تروریسم و ناآرامی و ناامنی منطقه یاری می رساند و ثالثاً عمیقاً در تضاد با خواسته ها و دیپلماسی عمومی کشورمان در منطقه است؛ دیپلماسی روشنی که به دنبال ارتقای سطح امنیت و آرمش کشورهای منطقه، جلوگیری از زیاده خواهی کشورهای قدرتمند منطقه و همزمان تحت فشار قرارگرفتن کشورهای ضعیف تر و تحت سلطه منطقه و مهمتر از همه، پاک شدن منطقه از خشونت و تروریسم ساخته دست غرب بوده و هست!