هافينگتون پست: آيا تحريم ها تاثيرگذارند؟

به گزارش بولتن نیوز، هافینگتون پست در مطلبی به قلم دانیل واگنر، نوشت: مدت های طولانی است که تحریم های اقتصادی به عنوان ابزاری در سیاست خارجی استفاده می شود. گاهی اوقات برخی کشورها پس از شکست دیپلماتیک برای دست یابی به اهداف مورد نظر خود، اهرم تحریم های اقتصادی را انتخاب می کنند. با این که از این اهرم زیاد استفاده می شود و معمولا تحریم های اقتصادی سالهای طولانی پابرجا می مانند، معمولا این شیوه برای دست یابی کشورها به اهدافشان موثر نیست. یکی از کاملترین مطالعات درباره کارایی تحریم ها- که دوره زمانی 1915 تا 2006 را درباره موثر بودن تحریم ها مورد بررسی قرار می دهد- نشان داده است که تحریم های جامع در بهترین حالت سی درصد نتیجه داده است. با این وجود تحریم هنوز یکی از قابل قبول ترین ابزارهای اعمال سیاست های بین المللی برای تغییر رفتار رهبران کشورها است.
در واقع میزان تاثیرگذاری تحریم ها دارای نوسان است. به عنوان مثال زمانی که اعمال تحریم برای آفریقای جنوبی کاملا کارایی داشت، اما اعمال تحریم های اقتصادی بین المللی علیه ایران نتوانست برنامه هسته ای این کشور را متوقف کند. در روسیه نیز تحریم ها در نتیجه سقوط شدید بهای جهانی نفت، آسیب های جدی به اقتصاد این کشور وارد کرد، با این وجود نتوانست موضع رهبران مسکو را درباره اوکراین تغییر دهد. با وجود تحریم ها و در نتیجه کاهش بهای نفت، ارزش روبل- واحد پول روسیه- افزایش یافت.
گاهی اوقات تحریم ها به منظور تاثیر بر رهبران یا نخبگان یک کشور اعمال می شود، اما تاثیر معکوس دارد. به عنوان مثال در روسیه، اکنون میزان محبوبیت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور افزایش یافته است یا در ایران، نخبگان این کشور در نتیجه اجرای تحریم ها و نیز توانایی آنها برای مشارکت در تجارت غیرقانونی با وجود نظارت های بین المللی، از سودهای بسیاری بهره مند شده اند. به ندرت تحریم توانسته است جلوی صادرات یک کشور را بگیرد، زیرا در نتیجه ظهور بازار سیاه بهای کالاهای آن کشور افزایش می یابد. معمولا دلالان بیشترین سود را از اجرای تحریم ها علیه یک کشور می برند. در عوض اقشار بسیار آسیب پذیر و فقر کشورها هستند که بیشترین تاثیر و آسیب را از اجرای تحریم ها می بینند.
در دهه 1990 بیش از ده هزار نفر از مردم هایتی در نتیجه اجرای تحریم ها تلاش کردند کشور خود را به مقصد آمریکا ترک کنند و بر اساس برآوردها بیش از سیصد هزار کودک در عراق جان خود را در نتیجه تحریم ها علیه این کشور از دست دادند.
یکی دیگر از نتایج ناخواسته اجرای تحریم ها، تاثیر جانبی اجرای آن بر تجارت و سرمایه گذاری بین کشورهای تحریم شده و همسایگان و شرکای تجاری آنها است. ارزش تجارت اتحادیه اروپا با روسیه سیزده برابر روابط تجاری آمریکا با این کشور است و در نتیجه پس از اعمال تحریم علیه مسکو، واشنگتن کم تر آسیب دید. برخی کشورهای اروپایی که روابط تجاری گسترده ای با روسیه داشتند بسیار آسیب دیدند.
روزنامه در ادامه این سوال را مطرح می کند که آیا تحریم ها علیه روسیه تاثیرات مورد نظر را داشته است؟ مطمئنا نه. در عمل تحریم کردن کشوری که ذخایر ارزی بسیار زیادی دارد، تاثیر چندانی نخواهد داشت. نتایج یک مطالعه نشان می دهد که تحریم های مالی تاثیرات منفی بیشتری بر کشور هدف دارد تا اعمال تحریم های تجاری. زمانی که در نتیجه تحریم، تولید ناخالص ملی دو و نیم درصدکاهش یابد، کشور هدف تا حدودی از تحریم ها متاثر شده است، اما زمانی که تولید ناخالص ملی کشور هدف پنج درصد کاهش یابد تا نود درصد تحریم ها تاثیرگذار بوده اند. درباره روسیه بهای نفت یکی از عوامل تعیین کننده در میزان تاثیر تحریم ها است.
اگر امریکا می خواهد تحریم ها علیه روسیه تاثیرگذار باشد، باید سیستم ارتباطات بین بانکی(سویفت) روسیه را محدود کند.
البته در دنیای امروز، سیاست تغییر متحدان و توافق درباره جایگزین کردن واحدهای پولی، اهرم تحریم را با چالش های بزرگی مواجه کرده است. به عنوان مثال درباره روسیه، پوتین می تواند شرایط تجارت گاز خود را با اتحادیه اروپا تغییر دهد و بر فروش گاز بر اساس روبل پافشاری کند.