ارتش جمهوری اسلامی ایران، اوج اقتدار نظام

گروه سیاسی - پس از پیروزی شکوه مند انقلاب اسلامی ایران به رهبریامام خمینی(ره)تغییر و تحولات اساسی در بخش‌های مختلف كشور، از جملهارتشبه وجود آمد، با توجه به وضعیت كشور و بروز هرج و مرج در نقاط مرزی بخصوص در زمان شروع جنگ تحمیلی نیروهایارتشاز انسجام و هماهنگی لازم برخوردار نبودند، اما به وجود غیرت و مردانگی که همیشه در وجود ایرانیان بوده و هست ارتش دلیر ایران به مقابله با دشمن متجاوز شتافتند.

به گزارش بولتن، می توان گفت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس، 45 عملیات موفق انجام داد كه بیشتر آنها منجر به آزادسازی قسمت زیادی از خاك اشغال شده كشورمان شد . همزمان با عملیات‌های نظامی پرسنل جهاد خود كفایی ضمن تعمیر قطعات آسیب دیده، اقدام به ساخت قطعات مورد نیاز نیز كردند. اكنون با گذشت بیست و یک سال از پایان جنگ تحمیلی،نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایرانبا استفاده از نیروهای متخصص و مهندسان توانسته است كه تسلیحات و تجهیزات نظامی متعددی را طراحی و تولید كند و به مرحله خودكفایی برسد. وآماده‌ دفاع از كشور و نظام جمهوری اسلامی ایران در هر زمانی می باشد.

نیروی دریایی ایران پس از انقلاب اسلامی

با پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357، تحول عظیمی در نیروی دریایی ایجاد و در راستای خود کفایی آموزشی، اعزام دانشجو به صورت همگانی به خارج از کشور متوقف و دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) با چهار دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی، مهندسی برق و الکترونیک و مخابرات دریایی، مهندسی مکانیک دریایی و رشته مدیرت و کمیسر دریایی تاسیس گردید.مراکز آموزش‌های تخصصی در انزلی و رشت توسعه یافتند و دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی دریای پا گرفت. با شروع جنگ تحمیلی،‌ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هرگز در مقابل تهاجم نیروهای عراق غافلگیر نگردید بلکه در هفتم آذر ماه 1359 با عملیات بزرگ شناور رزمی عراق و انهدام سکوهای نفتی البکر و الامیه و محاصره کامل دریایی بنادر بصره، فاو و ام القصر و محروم نمودن کامل و تا پایان جنگ به نبرد با هواپیما و بالگردهای دشمن در دریا پرداخت و در مدت هشت سال جنگ تحمیلی، نیروی دریایی ده هزار فروند کشتی تجاری را به بنادر ایران اسکورت نمود که در این بین تنها چند صد فروند آن‌ها مورد اصابت موشک‌های هواپیمای دشمن قرار گرفتند که کارنامه بسیار درخشانی در جنگ‌های دریایی قلمداد می‌گردد و از سویی امنیت خطوط مواصلات دریایی خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را همواره برقرار نمود.

در 29 فروردین 1367، ناوگان نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در نبردی نابرابر با نیروهای دریایی و هوایی آمریکا در خلیج فارس شرکت نمود که هر چند به غرق شدن ناوشکن سهند و ناوچه جوشن انجامید ولی ضرباتی که نیروی دریایی آمریکا متحمل گردید(از جمله اصابت مین به ناوشکن ساموئل بی رابرتز، غرق شدن یک فروند کشتی لجستیکی و سرنگونی یک فروند بالگرد آمریکایی) در نبردهای منطقه‌ای کم سابقه بوده است.

آشنایی با تاریخچه نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران

در دوره حکومت رضاخان پهلوی توجه زیادی به امر نظام و اصلاحات وسیع در ارتش می‌شد. در ضمن این اصلاحات، ایران به پنج حوزه نظامی بزرگ تقسیم شد که باید آن را مبدأ تشکیل نیروی زمینی ارتش به صورت اصولی و تقریباً به شکل امروزی آن دانست. این پنج حوزه شامل لشگر مرکز، لشگر شمال غرب، لشگر شرق یا خراسان، لشگر جنوب و لشگر غرب می‌شد. سپس طی سال‌های 1314 تا 1320، تحولات اساسی دیگری در سازمان نیروی زمینی ارتش به وجود آمد و این سازمان شامل پنج لشگر، 4 تیپ مستقل، 2 واحد توپخانه 105 بلند و ضد هوایی شد. در سال 1314 شمسی، درجات نظامی نیز تعیین و اعلام گردید. در این زمان، مدارس مختلف نظامی مانند مدرسه دیویزیون(برای دیویزیون قزاق)، مدرسه نظام مشیر‌الدوله(برای بریگاد مرکزی)، مدارس افسیه و سوزافسیه(برای ژاندارمری و کلاسهای بیطاری) که قبلاً در زمان قاجاریه تشکیل شده بودند، درهم آمیخته شدند و برای اولین بار مؤسسه‌ای به نام مدارس نظام کل قشون ایجاد گردید، در ادامه، این مدارس به سه مدرسه جداگانه: مدرسه ابتدایی نظام، مدرسه متوسطه نظام، مدرسه عالی نظام تبدیل شدند، که نام این سه مدرسه نیز در سال 1314 به ترتیب به دبستان نظام، دبیرستان نظام و دانشکده افسری تغییر یافت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و پیدایش تغییر و تحولات اساسی در بخش‌های مختلف کشور، از جمله ارتش، نیروهای انقلابی موجود در ارتش که بیشتر آنان طی سال‌های گذشته نیز هدایت افراد انقلابی و مذهبی ارتش را بر عهده داشتند، با توجه به وضعیت کشور و بروز هرج و مرج در نقاط مرزی، در زمان شروع تهاجم رژیم عراق به کشورمان، نیروهای ارتش از انسجام و هماهنگی لازم برخوردار نبودند، اما در عین حال، اولین بخش از مردم کشورمان نیز که به مقابله با دشمن متجاوز شتافتند، نیروهای زمینی و هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بودند.

نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس، 45 عملیات گسترده و مؤثر بر علیه نیروهای متجاوز انجام داد که بیشتر آنها منجر به آزادسازی بخش عمده‌ای از خاک اشغال شده کشورمان شد و ضربات جبران ناپذیری بر پیکره ماشین جنگی عراق وارد گردید. همزمان با عملیات‌های نظامی این نیرو، پرسنل فداکار و متعهد جهاد خود کفایی آن، دوشادوش سایر پرسنل درگیر جنگ، ضمن بازسازی و تعمیر و تدارک وسایل، قطعات آسیب دیده منشأ خدمات بسیار ارزشمندی برای نیروهای نظامی کشور شدند و اقدام به ساخت قطعات مورد نیاز نیز کردند.

با گذشت سال‌ها از پایان جنگ تحمیلی، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با گذر از دوران سازندگی و تعمیر تجهیزات و امکانات مورد استفاده خود در جنگ، با استفاده از نیروهای متخصص و مهندسان توانسته است که تسلیحات و تجهیزات نظامی متعددی را طراحی و تولید کند و به مرحله خودکفایی برسد. از نظر نیروی انسانی نیز، با گزینش و استخدام نیروهای متعهد، مومن و تحصیلکرده، نیروهای آماده‌ای را جهت دفاع از کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران تربیت کرده است.

نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران

با پیدایش نشانه‌های فروپاشی رژیم پهلوی در سال 1357، به دلیل گسل‌هایی که در نیروی هوایی در آن زمان پدید آمده بود،از جمله‌ نارضایتی‌های‌ درون‌سازمانی‌ آن، باعث شد که نیروی هوایی در جریان رویدادهای انقلاب، زودتر از نیروهای دیگر از رژیم پهلوی گسسته و به امواج انقلاب بپیوندد. بخصوص هما فران این نیرو ،در هدایت افراد نیروی هوایی به سمت انقلاب نقش مهمی داشتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران،در ابتدا انتصابات شتابزده ای که در سطح فرماندهی نیروی هوایی صورت گرفت، موج اعتراض ها و اعتصابات را به دنبال داشت، تا آن که در پی شروع جنگ عراق علیه ایران ،این امر از ثبات نسبی بر خوردار شد. با شروع جنگ، ضروری ترین مساله‌ای که به ذهن خطور میکرد، مساله مقابله به مثل و جلوگیری از پرواز هر چه بیشتر هواپیماهای عراقی به ایران بود. در همان روز نخست شروع جنگ، با همت فرماندهان دلیر نیروی هوایی امثال شهید محمد جواد فکوری، نیروی هوای توانست با به پرواز در آوردن 200 هواپیما و عبور دادن 140 فروند از آنها به داخل مرزهای عراق ، پاسخ شایسته ای به تجاوزات نیروی های عراقی داده و مانع از پروازهای بعدی آنان به داخل فضای هوایی ایران شود.

از طرف دیگر ،در آن دوران آماده کردن نیروهای پروازی ،تعمیر و نگهداری هواپیما ها و تامین قطعات یدکی نیز از جمله مسائلی بود که نیروی هوایی با آن مواجه بود و پشتیبانی ابر قدرت ها از عراق و تحریم علیه کشورمان نیز،دو چالش عمده ای دیگر محسوب می شد. پژوهشگران غربی به این نکته اشاره کرده اند که نیروی هوایی ایران در دوران بعد از انقلاب موفق شده است بسیاری از هواپیما های خود را که بر اثر کمبود قطعات یدکی زمینگیر شده اند ،با استفاده ازقطعات یدکی تعداد دیگری از همان جنگده ها فعال سازند. نیروی هوایی در قبل از انقلاب دارای بیش از 450 هواپیمای جنگی پیشرفته ،شامل پیشرفته ترین هواپیماهای شکاری آن زمان یعنی(تامکتF-14 )بود و حدود پنج هزار خلبان ورزیده در اختیار داشت ودر سال 1357،در مقایسه با نیروی زمینی ودریایی، بسیار پیشرفته تر بود و در بین نیروهای هوایی جهان سوم، بی مانند بود در حدود 76 فروند بالگرد و 15 اسکادران موشک زمین به هوا نیز این توانایی را تکمیل میکرد و 166 فروند (F-5)،190فروند فانتوم و77 فروند تامکت بخشی از هواپیماهای مذکور بودند.

به هر حال نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با داشتن سربازان زبده و کارآمد (از خلبانان تا سربازان وظیفه) توانست از همان لحظات اولیه شروع جنگ ،با طرح ریزی و اجرای عملیات های متعدد، این اصل مهم را مورد توجه قرار دهد که با زمینگیر کردن هواپیماهای عراقی و کسب برتری هوایی،فرصت زمان کافی جهت حصول به اهداف زیر را به دست آورد:

فرصت لازم جهت سازماندهی نیروهای پراکنده سطحی و انجام طرح ریزی های اولیه پدافندی را فراهم کند.

نیروهای سطحی از پشت جبهه به مناطق عملیاتی انتقال یابند.

کاهش توان رزمی دشمن باعث کاهش پوشش های هوایی آن شود.

ظرفیت جنگی دشمن در دست زدن به حملات احتمالی هوایی به نقاط حساس وحیاتی کشور کاهش یابد. جهت دستیابی به اهداف مورد نظر ،نیروی هوایی با کسب برتری هوایی و به دست گرفتن ابتکار عملیات،موج حملات جنگده بمب افکن های خود را متوجه یگانهای زرهی ،پیاده ،مکانیزه و توپخانه و قرارگاه‌های تاکتیکی ،نقاط آمادی ،ستون های نظامی و همچنین محورهای مواصلاتی نیروهای دشمن کرد. در نتیجه ارتش عراق که برای خروج از بن بست به دنبال راه مفری میگشت،به جنگ شهر ها و حمله به مناطق مسکونی روی آورد و آنها را با با موشکهای اسکاد مورد حمله قرار داد. اما یکی از زمینه های بسیار مهم وقابل بررسی اقدامات نیروی هوایی در دوران دفاع مقدس ،نقش نیروی هوایی در عملیات های دریایی است که بخصوص پیروزی و افتخار آفرینی آن در روز هفتم آذر ماه 1359به همراه نیروی دریایی ارتش و انهدام هفت فروند از هواپیماها ی شکاری ،هفت فروند ازناوچه های موشک انداز و یک فروند ناو نیرو بر هزار تنی عراق و فرستادن آنها به قعر آبهای خلیج فارس، در تاریخ دفاع مقدس ماندگار شد.

در ادامه جنگ،نیروی هوایی در عملیات شکست حصر آبادان با به کار گرفتن هواپیماهای شکاری و عکس برداری هوایی و شناسایی تاکتیکی قبل از اجرای عملیات بر فراز منا‌طق اشغالی و عقبه جبهه ها و به دست آوردن اطلاعات جامعی از توانایی‌ومحدودیت‌ها،تجمع وتمرکز نیروها،ترکیب و ترتیب قوا، جابه جایی و تحرکات عراقی ها و در اختیار فرماندهان جنگ قرار دادن جهت اجرای این عملیات شرکت کرد که این عملیات با پیروزی کامل در مهر ماه 1360انجام شد.

سپس درعملیات طریق القدس که به منظور آزادسازی بستان وتامین تنگه چزابه در محور بستان -سوسنگرد انجام شد ،در ابتدا خلبانان نیروی هوایی ،روزانه با انجام ده ها سورتی پرواز به بمباران خطوط مقدم جبهه ها پرداختند و سپس ماموریت های تامین اطلاعات تاکتیکی،طرح ریزی برای تهیه آتش پشتیبانی از هوا ،قطع خطوط مواصلاتی و جدا سازی نیروها و پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای سطحی و انهدام مراکز تجمع دشمن برای ایجاد شکاف در خطوط مستحکم تماس و همچنین تامین دفاع هوایی از عقبه و عمق مناطق عملیاتی وتامین پوشش هوایی ارتفاع کم،متوسط و بالا جهت عملیات بعدی را عهده دار شد. در عملیات معروف فتح المبین نیز نیروی هوایی ، نقش پدافند هوایی را بر عهده داشت و سایت های 4و5 موشکی و ایستگاه رادار دهلوان که در اختیار ارتش عراق قرار گرفته بود آزاد شد و نیروی هوایی ایران توانست 27 فروند از انواع هواپیماهای عراقی را مورد هدف قرار داده و سرنگون کند. در ادامه آن، در عملیات بیت المقدس که با توجه به استعداد و ترکیب جدید نیروی زمینی عراق، ضرورت بکارگیری حجم وسیع تری از امکانات آفندی و پدافندی هوایی از سوی ایران به خوبی احساس می شد ،با اتخاذ تدابیر مناسب عملیاتی و تغییر تاکتیک نیروی هوایی ایران ،تمهیدات ارتش عراق خنثی شد و با انجام عملیات پشتیبانی نزدیک خلبانان ایرانی، خرمشهر آزاد شد.

به طور کلی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با رشادت، دلاوری و پایمردی سربازانش در طی دوران دفاع مقدس و اهداء شهیدان ،جانبازان واسیران بسیاری در راه پاسداری از وطن و دین اسلام ،توانست خدمات ارزنده ای را به نیرو های جمهوری اسلامی ایران ارائه دهد.