تايم: آن‌چه بايد درباره توافق هسته‌ای ايران بدانيم

گروه بین‌الملل‌ـ پایگاه اینترنتی تایم در گزارشی به قلم نوآ ریمن نوشت: ما در نهایت چارچوبی برای یک توافق هسته‌ای با ایران در اختیار داریم. این به چه معناست؟ پس از 18 ماه مذاکرات طولانی مدت، آمریکا و شرکای این کشور روز پنجشنبه به یک توافق بر سر چارچوبی برای محدود کردن قابلیت‌های هسته‌ای ایران دست یافتند.

به گزارش بولتن نیوز در این گزارش آمده است: اگر این، موقتی به نظر می‌آید، به علت این است که این‌گونه است دو طرف تا سی‌ام ماه ژوئن فرصت دارند جزئیات یک توافقنامه نهایی را تدوین کنند. همانطور که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در پی اعلام خبر تازه ترین پیشرفت هشدار داد، اگر ایران از حرف خود برگردد، "هیچ توافقی وجود نخواهد داشت." با این حال، این توافق، زمینه را برای دستیابی به یک توافقنامه جامع هموار می‌کند که آمریکا و متحدان این کشور معتقد هستند می‌تواند جلوی ساخت تسلیحات هسته‌ای را توسط ایران در آینده نزدیک بگیرد و مایه آرامش اقتصاد بیمار این کشور باشد. این، آن چیزی است که شما باید درباره گفتگوهای جاری بدانید:

*آمریکا و شرکای این کشور چه می‌خواهند؟

طرف آمریکایی متشکل از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل یعنی انگلیس، چین، فرانسه و روسیه به علاوه آلمان (گروه 1+5) است. آنها خواهان محدودیت‌هایی هستند که به اصطلاح «زمان گریز» از دو تا سه ماه فعلی به یک سال افزایش خواهد داد. برای انجام این کار، گروه 1+5 تلاش می‌کند تعداد سانتریفوژهایی که ایران می‌تواند از آنها برای تبدیل اورانیوم به سوخت مورد نیاز استفاده کند، همچنین ذخایر اورانیوم غنی شده این کشور را کاهش دهد. در این میان، آمریکا و شرکای این کشور خواهان نظارت پیوسته بازرسان بر برنامه هسته‌ای ایران هستند.

ایران علاقه‌مند است شاهد لغو تحریم ها به منظور کاهش فشار بر اقتصاد بحران زده این کشور و دسترسی به بازار بین المللی باشد ولی تهران تاکید دارد از حق استفاده از قابلیت‌های هسته‌ای برای اهداف پزشکی و انرژی برخوردار است و تمایلی ندارد منابع هسته‌ای خود را به کلی برچیند.

*پس توافق چارچوبی چه می‌گوید؟

براساس کلیات توافق، ایران پذیرفت تعداد سانتریفوژهای خود را به میزان دو سوم کاهش دهد و آنها را از تقریبا 19 هزار دستگاه به حدود 6 هزار دستگاه کاهش دهد و فقط سانتریفوژهای نسل قدیمی خود را حفظ کند. ایران اعلام کرد به غنی سازی اورانیوم بسیار کمتر از سطوح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای ادامه خواهد داد. این کشور همچنین قبول کرد ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به میزان 97 درصد کاهش دهد.

با این حال، این که ایران قصد دارد دقیقا چگونه اورانیوم غنی شده و سانتریفوژهای اضافی خود را برچیند، پرسشی است که مذاکره کنندگان در سه ماه آینده به آن پاسخ خواهند داد. در نهایت، تهران وعده داد امکان دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را به همه تاسیسات هسته‌ای و زنجیره تامین هسته‌ای خود فراهم کند. اوباما اعلام کرد: «اگر ایران تقلب کند، جهان خواهد فهمید.»

زمانی که مشخص شود ایران به توافق عمل کرده است، آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا تحریم های مربوط به هسته‌ای را لغو خواهند کرد؛ تحریم های آمریکا مربوط به تروریسم، نقض حقوق بشر و تسلیحات غیرهسته‌ای پابرجا خواهد ماند. در این میان، اگر ایران زیر وعده خود بزند، آمریکا آماده خواهد بود تحریم های هسته‌ای را مجددا برقرار کند.

*مخالفان توافق چه می گویند؟

بنیامین نتانیاهو که از منتقدان سرسخت مذاکرات بوده است، و ماه گذشته مجددا به این سمت انتخاب شد، پس از حصول توافق چارچوبی اعلام کرد: «توافق پیشنهادی به معنای یک خطر واقعی برای منطقه و جهان خواهد بود و موجودیت اسرائیل را تهدید خواهد کرد». یک مقام نزدیک به دفتر نتانیاهو حتی از این نیز فراتر رفت و گفت توافق چارچوبی، «سر فرود آوردن در برابر دستورات ایران است.»

مخالفان تا حدی می گویند که زمان گریز هسته‌ای یک ساله، ناکافی است و این، زمان بسیار کمی در اختیار آمریکا و متحدان این کشور قرار می دهد تا واکنش نشان دهند. آنها همچنین ابراز نگرانی می کنند فرقی نمی کند چه دسترسی ایران در اختیار بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد، آنها همچنان می توانند بدون این که بازرسان یا دستگاه اطلاعاتی آمریکا بفهمند، برای ساخت سلاح هسته‌ای تلاش کنند. یائیر لاپید سیاستمدار اسرائیلی، یکی از مخالفان برجسته نتانیاهو که همچنان می گوید این توافق برای همه اسرائیلی ها نگران کننده است، اعلام کرد: «ما همه نگران هستیم که ایرانی ها، توافق را دور بزنند.«

در آمریکا، جمهوریخواهان، با مقداری حمایت از جانب دموکرات ها، طرحی را تهیه کرده اند که با دادن قدرت به نمایندگان برای رد لغو تحریم ها علیه ایران، در عمل تایید توافق هسته‌ای را به موافقت کنگره منوط می کند.کاخ سفید مخالف مداخله کنگره است و اعلام کرده است چنین طرحی را وتو خواهد کرد. اوباما اعلام کرد: «اگر کنگره، نه براساس تحلیل کارشناسی و بدون ارائه هیچ راه حل جایگزین منطقی، این توافق را تخریب کند، این آمریکا است که به علت شکست دیپلماسی مقصر قلمداد خواهد شد، اتحاد بین المللی فرود خواهد پاشید و مسیر به سمت جنگ، عریض خواهد شد.»

زمانی که مذاکره کنندگان سیزدهم ماه آوریل مجددا تشکیل جلسه می دهند، به نظر می‌آید دیگر نمایندگان مایل باشند حرف دولت را، هر چند با مقدار زیادی بدبینی، بشنوند.

*ایرانی ها چه می گویند؟

در ایران، مردم به خیابان ها ریختند تا خبر توافق را جشن بگیرند. در نشانه ای دال بر این که این توافق مورد حمایت آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم است، امامان جماعت در مراسم نماز جمعه در سراسر کشور از مذاکرات تمجید کردند و این گفتگوها را یک موفقیت خواندند. حسن روحانی رئیس جمهور ایران، که از زمان به قدرت رسیدن در سال 2013 این گفتگوها را هدایت کرده است، بعد از ظهر روز جمعه در این خصوص سخنرانی کرد.

*هم اکنون چه اتفاق می افتد؟

در حالی که دو طرف جزئیات و تدارکات یک توافق را تعیین می کنند، هم اکنون کار سخت آغاز می شود. کاخ سفید باید با کنگره ای بدبین که خواهان قدرت تصمیم گیری بیشتری در جزئیات توافقنامه نهایی است، همچنین با شرکای مذاکره کننده خود که شامل روسیه، رقیبش است، به علت اختلافات احتمالی دست و پنجه نرم کند. در این میان، گفتگوها حتی در شرایطی که ایران درگیر جنگ های نیابتی و بیش از پیش علنی با متحدان سنی آمریکا در منطقه است، ادامه خواهد داشت.همواره این احتمال وجود دارد که ضرب الاجل سی ام ماه ژوئن تمدید شود ولی همانطور که ماسیمو کالابرسی نویسنده تایم خاطر نشان می شود، «پس از ضرب الاجل بعدی، حفظ حمایت کنگره، سرپا نگه داشتن ائتلاف تحریم ها و نگه داشتن ایرانی ها در میز مذاکره می تواند غیرممکن باشد.»

انتهای پیام/