رسانه متعهد و شعار سال «دولت و ملت ، هم دلی و هم زبانی»

رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) در پیام نوروزی خود خطاب به ملت ایران ، سال 1394 را سال «دولت و ملّت، همدلی و هم‌زبانی» نامگذاری کردند. در راستای واکاوی این پیام تاریخی و بر پایه‌ی بیانات رهبر انقلاب به بررسی نقش رسانه در پیشرفت ملی و بین المللی ایران که ثمره همدلی و اعتماد متقابل بین ملت و دولت خواهد بود پرداخته می شود.
با بررسی تاریخ انقلاب اسلامی در می یابیم که رهبر حکیم انقلاب در طی چندین سال گذشته با بهره گیری از بینش و اندیشه خاص خود در نام گذاری شعار سالها ، به مقوله فرهنگ و اقتصاد توجه ویژه ای داشتند و عناوینی چون ؛ «حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف»، «همت مضاعف و کار مضاعف»، «جهاد اقتصادی» و «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی» را به عنوان جهت و مسیر ملت تعیین کردند ، اما در سال جاری موضوع ایجاد همدلی و هم زمانی بین دولت و ملت را مطرح کرده اند، چرا که در ساختار دینی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران ، مشارکت و تعامل قلبی و عملی مردم در تعیین سرنوشت خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا بدون مشارکت خود خواسته و برخواسته از همدلی مردم با فعالیتهای دولت نمی توان برای پویایی اقدامات سیاسی و اجتماعی دولت به عنوان قوه مجریه حاکمیت تضمینی در نظر گرفت.
بر پایه همین امر، مشارکت مردم در تصمیم گیری های فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی و نظارت بر آنها با توجه به اصل یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شده است، لذا انتخاب شعار "دولت و ملت ، هم دلی و هم زبانی" از سوی رهبر مدبر انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظ الله) ریشه در اصول بنیادی انقلاب و شرایط خطیر کنونی ایران و جهان دارد ، از این رو فهم صحیح از دو مفهوم "همدلی" و "هم زبانی" می تواند زمینه حضور و مشارکت سیاسی و اجتماعی عموم ملت شریف ایران را در عرصه های مورد نیاز کشور به دنبال داشته باشد.
مطمئنا در شرایط کنونی کشور و خاورمیانه انتخاب واژه "همدلی" یا "empathy" از سوی رهبر انقلاب دارای پیامی ویژه برای نخبگان و متفکرین عرصه های اجتماعی و سیاسی است .
در تعریف مفهوم همدلی باید گفت همدلي توانایی ورود و قرار گرفتن در جایگاه فکری و احساسی افراد دیگر است بطوری که به وضوح بتوانیم احساسات آنها در آن لحظه خاص احساس کرده و معنی آن احساسات را نیز درک کنیم و در ارتباطاتمان با آن افراد فضایی را ایجاد کنیم که حاکی از درک احساسات ایشان باشد .
در حقیقت ما زمانی همدلی کرده ایم که بتوانیم شرایطی را مهیا کنیم که فرد را در یک فضای سالم و غیر تهدید کننده ، بدون هیچ پیش داوری یا غرض ورزی شخصی و جناحی قرار دهیم تا او بتواند احساسات و افکارش را که برایش اهمیت دارد را ابراز کند.
البته باید توجه داشت همد‌لی به هیچ وجه به معنای تأیید‌ کرد‌ن طرف مقابل و هم عقید‌ه بود‌ن با او نیست زیرا در وضعیت همد‌لی این امکان ایجاد می شود تا خود‌مان را در موقعیت دیگران در نظر بگیریم و از منظر ایشان مسئله را مشاهده و بررسی نماییم پس در حقیقت همد‌لی به ما کمک می‌کند‌ تا بتوانیم دیگران را حتی زمانی که با ما متفاوت اند بپذیریم و به آن‌ها احترام بگذاریم که نتیجه ان هم افزایی افراد و حل بهتر و سریعتر مشکلات و چالشها خواهد بود .

باید پذیرفت همد‌لی بین دولت و ملت موجب شکل گیری رفتارهای حمایتی متقابل برای حل مشکلات و چالشهای موجود در عرصه های ملی و بین المللی خواهد شد زیرا همدلی متقابل دولت و ملت موجب تحقق مفهوم "هم زبانی" می شود که تنها یکی از موهبات آن افزایش روحیه امید و نشاط در جامعه است .
اما رسانه ها در تحقق شعار "دولت و ملت ، همدلی و هم زبانی" چه کارکردهایی دارند؟
در عصر کنونی قدرت رسانه ها بر سراسر جهان احاطه پیدا کرده است و نقش بی بدیل آنها در تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و اقتصادی بر کسی پوشیده نیست. امروز رسانه ها از توان بسیار بالایی برای جهت دهی و قالب سازی اندیشه ها و تصورات انسان ها برخوردارند.
از این رو رسانه ها در راستای هماهنگی و همسویی با نظام سیاسی، با هدایت افکار عمومی در جهت اهداف کلان نظام و با توجه به فرهنگ عمومی جامعه می توانند سبب انگیزش، تحرک و بسیج توده مردم شوند. بسترسازی برای حضور در عرصه های مورد نیاز و ایستادگی و مقاومت در موقعیت های خاص و دشوار از تکالیف مهم رسانه ها است. رسانه ها باید ضمن فرهنگ سازی و تبیین حساسیت های زمانی خاص برای مردم، نشان دهند که حضور حماسی در حقیقت تابع شرایط است و خلق یک حماسه باید در بستری مبتنی بر باورهای دینی و انقلابی و به دور از هرگونه حرکت احساسی انجام گیرد و در یک جمله باید گفت که بسترسازی برای خلق حماسه های بزرگ در گام اول نیازمند ایجاد باور و اراده است که رسانه ها به ویژه رسانه های متعهد می توانند در تحقق این مهم نقش بسزایی ایفا کنند.
متاسفانه در طول دهه های پس از انقلاب گروهها و جریانات سیاسی کشور برای تقویت پایگاههای اجتماعی خود اقدام به ایجاد رسانه های خبری متعدد نموده اند که در نتیجه آن بخش عمده ای از رسالت بصیرت افزایی رسانه به فراموشی سپرده است بطوری که رسانه ها تبدیل به تریبون " خود گوییم و خود خندیم " گردیده اند ، پس در شرایط حساسی که وحدت ملی و همدلی و هم زبانی بین ملت و دولت مورد تاکید ولی فقیه است بایستی توجه داشت که رسانه دارای پررنگ ترین وظیفه در تحقق اعتماد متقابل بین ملت و دولت است .
لذا از رسانه و اصحاب متعهد و دلسوز آن انتظار می رود به عنوان حلقه های صدیق وصل ملت و دولت ، بیش از گذشته با انتقال دیدگاهها و انتظارات متقابل دو گروه زمینه شکل گیری همدلی در تصمیم گیری های کلان و حساس کشور را مهیا نمایند .
مطمئنا اگر دولت برای ایجاد فضای همدلی تلاش کند در اوج مشکلات از پشتوانه مردمی برخوردار خواهد بود و ملت نیز به اقدامات قوه مجریه به دید اقداماتی هدفمند و قابل اعتماد برای ساختن آینده ای بهتر و پویاتر خواهند نگریست .
پس در پایان از رسانه ها و اصحاب خدوم آن و همچنین مدیران قوه مجریه تقاضا می شود بیش از پیش صادقانه و منصفانه به دنبال تحقق رسالت خود در تحقق منویات ولی امر مسلمین جهان حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در سال جدید که همانا ایجاد "همدلی و هم زبانی" بین "دولت و ملت" است باشند.

*محقق و پژوهشگر حوزه فضای مجازی و رسانه