جزئیاتی از توافق هسته ای احتمالی میان ایران و 1+5

گروه هسته‌ای،‌ در حالی که نمایندگان ایران و قدرتهای بزرگ گروه پنج به علاوه یک در سوئیس پشت درهای بسته برای دستیابی به یک توافق نامه احتمالی درباره برنامه هسته ای ایران مذاکره می کنند، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی جنجال برانگیز خود در کنگره آمریکا پیشاپیش انعقاد چنین توافق نامه ای را محکوم کرد.

به گزارش بولتن نیوز، جزئیات بسیار کمی درباره مذاکرات غیرعلنی مسئولان ایران و قدرتهای بزرگ که روز دوشنبه در مونترو سوئیس از سر گرفته شد، به بیرون درز کرده است. مقامات ایران و گروه پنج به علاوه یک شامل آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس، چین و آلمان اصل توداری را درباره مذاکرات هسته ای خود در پیش گرفته اند، تا به این ترتیب از لطمه خوردن روند پیچیده و بحث برانگیز مذاکرات خود جلوگیری کنند.
دولت آمریکا در حرکتی پیشگیرانه بنیامین نتانیاهو را ملزم کرده بود به اعتماد آمریکا خیانت نکند و در سخنرانی خود از گزارشهای محرمانه ای که در اختیار مسئولان رسمی اسرائیل قرار داده شده است، استفاده نکند. با این وجود نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی جنجال برانگیز خود در کنگره آمریکا توافق نامه ای آتی با ایران را " بسیار بد " توصیف کرد.
اما حدود احتمالی توافق نامه ای که احتمالا قدرت های بزرگ با ایران بر سر برنامه هسته ای این کشور امضا خواهند کرد، به این ترتیب خواهد بود:
 
- هدف
 
دستیابی به یک توافق نامه کامل و قابل راستی آزمایی که بتواند توان و ظرفیت ایران را در جمع آوری اورانیوم غنی شده به مقدار کافی برای تولید سلاح هسته ای، محدود کند. در ازای این کار، جامعه بین المللی نیز متعهد می شود که به طور تدریجی تحریمهایی را که بر ضد ایران وضع شده و نفس اقتصاد این کشور را گرفته است ، بردارد.
 
" - بریک اوت تایم " Breakout time
بریک اوت تایم در ادبیات کارشناسان و تحلیلگران زمانی است که ایران برای ساخت یک بمب هسته ای نیاز دارد، و این زمان احتمالا یک سال است. به لحاظ نظری، ایران 12 ماه زمان نیاز دارد تا بتواند به اندازه کافی اورانیوم غنی شده تولید کند و از آن در ساخت یک بمب اتمی استفاده کند. به این ترتیب قدرتهای بزرگ زمان کافی (در مدت یک سال) در اختیار خواهند داشت تا به این مسئله پی ببرند و در اقدامی نظامی زیرساختهای هسته ای ایران را از بین ببرند. این تدبیر در طول اجرای توافق نامه نهایی میان ایران و قدرتهای بزرگ که زمان آن احتمالا دست کم ده سال خواهد بود، به اجرا گذاشته خواهد شد با این وجود منابع رسمی در واشنگتن از تائید این که آیا این کار به یک دوره ده ساله محدود خواهد شد یا خیر، خودداری کرده اند.
 
- غنی سازی
غنی سازی اورانیوم یکی از نکات بسیار حساس مذاکرات ایران و قدرتهای بزرگ است. ایران حدود 19 هزار سانتریفوژ در اختیار دارد که حدود ده هزار و دویست عدد از آنها فعال است. طبق اسناد و گزارشهای محرمانه ای که توسط اسرائیل منتشر شده و کارشناسان آمریکایی نیز اعتبار آنها را تائید کرده اند، دولت آمریکا تلاش می کند شمار سانتریفوژهایی را که ایران در اختیار دارد به 6500 تا 7000 کاهش دهد. مطابق با توافق نامه موقتی که در سال 2013 امضا شد، ایران نیمی از ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصدی خود را در اورانیوم غنی شده پنج درصدی مخلوط کرده است. روند غنی سازی اورانیوم تا 20 درصد به لحاظ فنی به غنی سازی اورانیوم در سطح 90 درصد که از آن می توان در ساخت بمب اتمی استفاده کرد، بسیار نزدیک است. مذاکره کنندگان اکنون تلاش می کنند سطح پائین غنی سازی اورانیوم در ایران را دایمی کنند.
 
- نیروگاههای هسته ای
ایران احتمالا نباید از کارخانه خود در فردو که پس از مرکز نطنز دومین مرکز غنی سازی بزرگ اورانیوم این کشور است، استفاده کند. با این حال مرکز نطنز همچنان فعال باقی می ماند. یک مسئول دولت آمریکا اعلام کرد ایران اجازه نخواهد داشت برای رئاکتور هسته ای در دست ساخت در اراک پلوتونیوم در سطح نظامی تولید
کند. از این ماده نیز همانند اورانیوم غنی شده می توان در اهداف نظامی و تولید سلاح هسته ای استفاده کرد.
 
- کنترل
تشدید کنترل فعالیت های هسته ای ایران توسط آژانس بین المللی انرژی نیز یکی دیگر از موارد بسیار مهم در مذاکرات مربوط به برنامه هسته ای ایران است. طرفهای مذاکره کننده با ایران بر ضرورت رعایت الزامات تصریح شده در پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاحهای اتمی تاکید می کنند. در این پروتکل بازرسی های سرزده و اعلام نشده کارشناسان آژانس از تمام مراکز و تاسیسات هسته ای پیش بینی شده است.
احتمالا مطابق با توافق نامه احتمالی با ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی کنترل خود را بر ذخایر سوخت هسته ای ایران تشدید خواهد کرد. در این راستا بازرسان این آژانس باید اجازه دسترسی به تمام تاسیسات هسته ای ایران را داشته باشند.
 
- تحریم ها
روند لغو تحریم های اعمال شده توسط کشورهای غربی بر ضد ایران یکی دیگر از مسایل اساسی مطرح در مذاکرات بوده است. ایرانی ها خواستار آن هستند که تمام تحریم های وضع شده بر ضد کشورشان بلافاصله پس از امضای توافق نامه نهایی با کشورهای بزرگ برداشته شود اما طرفهای غربی چنین خواسته ای را غیرواقع گرایانه می دانند چرا که به گفته آنان تحقق چنین خواسته ای به علت وجود سازوکار پیچیده قانونی چه در شورای امنیت سازمان ملل متحد و چه در پارلمان کشورهای تحریم کننده ایران، واقع بینانه نیست. ایران پیوسته بر این خواسته خود تاکید می کند که پس از انعقاد توافق نامه تمام تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و همچنین سازمان ملل متحد بر ضد تهران یکجا لغو شوند اما قدرتهای بزرگ در پی آن هستند که راه حلی برای تعدیل تدریجی این تحریمها پیدا کنند. به گفته تحلیلگران، لغو تحریمهای تحمیل شده بر ضد ایران یکی از موضوعات حساس مذاکرات هسته ای میان ایران و قدرتهای بزرگ است.
 
برنامه هسته ای غیرنظامی
مقامات ایران پیوسته ادعای برخی کشورهای غربی و اسرائیل را مبنی بر این که تهران برای ساخت سلاح هسته ای تلاش می کند، تکذیب می کنند و بر این مسئله اصرار می ورزند که برنامه هسته ای کشورشان صرفا اهداف صلح آمیز در زمینه انرژی را دنبال می کند. قدرت های بزرگ با توافق نامه ای که احتمالا با ایران امضا خواهند کرد، " مطابق با پیمان منع تکثیر سلاح های هسته ای، حق کامل ایران را برای برخورداری از انرژی هسته ای با اهداف صلح آمیز " تضمین خواهند کرد.