المانیتور طرح‌های موجود برای فلج کردن برنامه هستهای ایران را به بحث گذاشت
با این حال، طرف مقابل و بخصوص امریکا که غیر منطقی است و در مذاکرات نیز منطقی جز روش استکباری و قلدری ندارد، با در انداختن بحث‌های من‌درآوری مانند «زمان گریز هستهای ایران» هم به‌دنبال ایجاد توقف و عقبگردهای بیشتر در صنعت هستهای کشورمان است و هم از بحث مهم لغو همه تحریم‌های غیر قانونی علیه ایران (که دیروز نیز رئیس‌جمهور با صراحت این موضوع را در سخنرانی خود مورد تأکید قرار داد) طفره می‌رود.
گروه هستهای، با این حال، طرف مقابل و بخصوص امریکا که غیر منطقی است و در مذاکرات نیز منطقی جز روش استکباری و قلدری ندارد، با در انداختن بحث‌های من‌درآوری مانند «زمان گریز هستهای ایران» هم به‌دنبال ایجاد توقف و عقبگردهای بیشتر در صنعت هستهای کشورمان است و هم از بحث مهم لغو همه تحریم‌های غیر قانونی علیه ایران (که دیروز نیز رئیس‌جمهور با صراحت این موضوع را در سخنرانی خود مورد تأکید قرار داد) طفره می‌رود.
به گزارش بولتن نیوز، ظرف یک سال و نیم گذشته تیم مذاکره کننده ایران بر اساس راهبرد و منطق مذاکراتی، انعطاف‌های بی‌سابقه و بی‌نظیری در برنامه هستهای کشورمان را پذیرفت، به طوری که هم اکنون دستاورد ارزشمند غنی‌سازی 20 درصد تعطیل شده (که برای دانستن اهمیت آن کافی‌است بدانیم شهید شهریاری و شهید احمدی‌روشن مستقیماً با این پروژه درگیر بودند و به همین خاطر نیز هدف جوخه‌های تروریستی مرتبط با موساد، سیا و ام‌آی‌سیکس قرار گرفتند)، توسعه کمی سانتریفیوژها و همچنین افزایش تولید آنها و به‌کارگیری نسل جدید و همچنین تحقیقات در خصوص آنها متوقف شده، فعالیت دو تأسیسات بسیار مهم و اساسی فردو و اراک نیز متوقف شده است.
با این حال، طرف مقابل و بخصوص امریکا که غیر منطقی است و در مذاکرات نیز منطقی جز روش استکباری و قلدری ندارد، با در انداختن بحث‌های من‌درآوری مانند «زمان گریز هستهای ایران» هم به‌دنبال ایجاد توقف و عقبگردهای بیشتر در صنعت هستهای کشورمان است و هم از بحث مهم لغو همه تحریم‌های غیر قانونی علیه ایران (که دیروز نیز رئیس‌جمهور با صراحت این موضوع را در سخنرانی خود مورد تأکید قرار داد) طفره می‌رود.
همچنانکه گفته شد یکی از بحث‌های من‌درآوردی برای فلج کردن برنامه هستهای ایران که امریکا به‌دنبال گنجاندن روش‌هایی از آن برای توقف 10 تا 15 ساله در برنامه ایران (و سپس دائمی کردن این محدودیت‌هاست)، بحث «زمان گریز» است؛ به طوری که طرف مقابل با طرح ادعای موهوم و بی‌اساس احتمال حرکت ایران به سمت ساخت سلاح اتمی؛ می‌گوید باید کاری کنیم که ایران از زمان اراده برای این کار تا رسیدن به بمب، حداقل یک سال فاصله داشته باشد.
این ادعای بی‌اساس که با وقاحت از سوی طرف امریکایی - که خود دارنده سلاح هستهای است و با به‌کارگیری آن در ژاپن جان هزاران انسان را گرفته است- بیان می‌شودف اکنون به یکی از محورهای اساسی مذاکرات و بحث و نظرهای محافل و رسانه‌های امریکایی نیز تبدیل شده است و پایگاه اینترنتی المانیتور نیز که از نزدیک موضوع هستهای ایران و سایر موضوعات مرتبط با کشورمان را دنبال می‌کند، همین بحث زمان گریز را با افراد مختلف سیاسی به بحث گذاشته است.
بولتن نیوز متن این مقاله را که باربارا اسلاوین در المانیتور نوشته، جهت اطلاع خوانندگان از طرح‌های مختلفی که طرف امریکایی برای توقف و یا به تعبیر بهتر فلج کردن برنامه و صنعت هستهای ایران در سر می‌پروراند، منتشر می‌کند.
متن مقاله به این شرح است:
«در حالی که مذاکره کنندگان به توافق هسته ای احتمالی با ایران نزدیک می شوند، دیوید البرایت، یکی از مشهورترین کارشناسان این مسئله که در واشنگتن بیش از همه از وی نقل قول می شود، معتقد است فرمولی که به ایران اجازه دهد 6000 سانتریفوژ ابتدایی فعال داشته باشد اما ذخیره اورانیوم کم غنی شده آن از 500 کیلوگرم فراتر نرود این اطمینان خاطر را فراهم خواهد کرد که ایران نتواند برای ساخت یک بمب اتمی در عرض یک سال بی آنکه ردی از خود بر جا بگذارد اقدام به تولید سوخت بکند.
البرایت به عنوان یکی از معدود کارشناسان به اصطلاح «دروازه بان» که در جامعه کارشناسان و نیز کنگره فرد بانفوذی محسوب می شود و مرتب در کنگره شهادت می دهد، روز 23 فوریه به المانیتور گفت او در باره مذاکرات هسته ای با ایران نگرانی های دیگری دارد که یکی از آنها این است که ایران به اتهامات و ادعاها درباره تحقیقات هسته ای گذشته با ابعاد نظامی چگونه پاسخ خواهد داد. اما وقتی مسئله دوره گریز به میان می آید -- یکی از معیارهای اصلی که زمان مورد نیاز ایران را برای تولید اورانیوم درجه تسلیحاتی به اندازه کافی برای تولید یک بمب ، در صورت مصمم شدن تهران برای این کار ، برآورد می کند -- ظاهرا میان موضع البرایت و موضع دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و دیگر اعضای گروه پنج به اضافه یک اختلاف وجود دارد.
البرایت یک سال قبل در مصاحبه المانیتور با وی گفته بود ایران می تواند با چند فرمول ترکیبی مانند 4000 سانتریفوژ آی آر-1 و مقداری کمتر از 100 کیلوگرم اورانیوم 235 غنی شده 20 درصدی ، هدف گریز خود را محقق سازد. ایران حدود 19 هزار سانتریفوژ در دو تاسیسات خود دارد که حدود 9000 عدد از آنها اکنون فعال هستند.
بر اساس موافقت نامه هسته ای موقتی که نوامبر 2013 امضا و دو بار تمدید شده است ، ایران تولید گاز اورانیوم غنی شده 20 درصدی را متوقف و ذخیره آن را به پودر یا میله های سوخت تبدیل کرد. ایران به غنی سازی اورانیوم تا سطح حداکثر 5 درصد ادامه داده است و اکنون حدود 8000 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده به شکل گازی دارد که بر اساس گزارش 19 فوریه آژانس بین المللی انرژی اتمی به آسانی می توان بر سطح غنای آن افزود. ایران طبق گزارش ها موافقت کرده است در چارچوب یک موافقت نامه جامع هسته ای مقادیر زیادی از اورانیوم کم غنی شده خود را به خارج ، و احتمالا به روسیه ، ارسال است.
البرایت گفت: «وقتی ما ابتدا سال گذشته کار می کردیم ، تصور نمی کردیم ایران موافقت کند ... که مقادیر زیادی (از اورانیوم کم غنی شده) از این کشور خارج شود.» وی افزود این کار برای اینکه مقدار ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران زیر 1500 کیلوگرم بماند و کار برای ایران برای فرار به سوی غنی سازی اورانیوم تا سطح 90 درصد دشوار شود، بسیار ضروری بود.
البرایت و دیگر کارشناسان مستقل که المانیتور با آنها مصاحبه کرده است گفتند باید از کل توافق جامع اطلاع یابند تا بعد بتوانند بگویند آیا از آن حمایت می کنند یا خیر.
موافقت نامه جامع هسته ای که مذاکره درباره آن ادامه دارد دیگر تاسیسات هسته ای ایران ، تدابیر راست آزمایی و یک جدول زمانی برای لغو تحریم ها را نیز شامل خواهد بود. انتظار می رود مدت اجرای این موافقت نامه 15 سال باشد و برخی محدودیت ها که برای غنی سازی وضع می شود در سال های آینده به تدریج کاهش یابد و برخی محدودیت های دیگر -- مانند تعهد ایران برای تولید نکردن بمب اتمی و باقی ماندن در پیمان منع گسترش هسته ای، ان پی تی، -- تا ابد باقی بماند.
البرایت ، که رئیس و موسس موسسه علم و امنیت بین الملل است، این سوال را مطرح کرد که چه ساز و کاری می توان تعبیه کرد تا ایران به صورت مستمر اورانیوم کم غنی شده اضافی خود را به خارج بفرستد.
البرایت و کارکنان وی در یک تجزیه و تحلیل از جدیدترین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی متوجه شدند که ایران میانگین تولید ماهانه اورانیوم کم غنی شده 3.5 درصدی را از 233 کیلوگرم گاز به حدود 206 کیلوگرم کاهش داده است. ایران با کاهش میزان تولیدی سانتریفوژها این کار را کرده است -- تاکتیکی که به گفته البرایت ایران می تواند از آن به عنوان توجیهی برای حفظ تعداد بیشتری از سانتریفوژهای فعال خود استفاده کند.
تحلیل های دیگر تاکیدی را که روی مدت گریز می شود زیر سوال می برند و مدعی اند این تاکید در واقع دشواری ساخت بمب هسته ای را دست کم می گیرد و هیچ کشوری این ریسک را نمی پذیرد که خشم جامعه بین المللی را برانگیزد تا فقط ماده شکافت پذیر کافی برای تولید یک بمب را به دست آورد. ایلان گولدبرگ ، از مقامات سابق دولت اوباما که مدیریت برنامه خاورمیانه را در «مرکز امنیت آمریکای نوین» بر عهده دارد در مقاله ای نوشت: «هدف آمریکا نباید روی یک مولفه (مانند تعداد سانتریفوژها) ، بلکه روی دستیابی به موافقت نامه ای متمرکز باشد که شرایطی را به وجود بیاورد که ایران را از هرگونه گریز پنهان یا آشکار به سوی تولید سلاح هسته ای باز بدارد.»
با این حال، تعداد سانتریفوژها همچنان یکی از موضوعات اصلی برای جامعه کارشناسان و کنگره باقی مانده است.
داریل کیمبال ، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات به المانیتور گفت گروه پنج به اضافه یک پیشنهاد کرده است ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران به 300 کیلوگرم محدود شود و پیکربندی سانتریفوژهای ایران چنان تغییر کند که میزان تولید آنها کمتر شود.
کیمبال گفت: «همانطور که ما در پیشنهاد انجمن کنترل تسلیحات/گروه بین المللی بحران در ماه اوت اعلام کردیم ، با کاهش ظرفیت سانتریفوژهای فعال کنونی ایران به نصف، قطع اتصالات (سانتریفوژها) و برداشتن 9000 سانتریفوژ نصب شده که هنوز فعال نشده اند، در کنار کاهش چشمگیر مقدار ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران و تبدیل مقدار اضافی آن به شکل اکسیدی (یا انتقال آن به یک کشور ثالث)، مدت زمانی که ایران برای تولید گاز اورانیوم غنی شده درجه تسلیحاتی به میزان کافی برای یک بمب اتمی نیاز خواهد داشت به حدود 9 تا 12 ماه ، و احتمالا بیشتر ، افزایش خواهد یافت.»
رابرت آینهورن ، یکی از کارشناسان بانفوذ دیگر و مذاکره کننده هسته ای سابق آمریکا به المانیتور گفت: «یک گریز یک ساله حداقل نیاز سیاسی برای یک توافق هسته ای است.» وی گفت مولفه های دیگری که باید ارزیابی شوند شامل مدت اجرای توافق ، محدودیت هایی که در زمینه تحقیق و توسعه در ایران اعمال می کند، سرنوشت مرکز زیرزمینی فردو و رئاکتور آب سنگین اراک ، وضع سانتریفوژهای اضافی، جزئیات «بازرسی های سرزده» ، حل و فصل مسئله ابعاد نظامی احتمالی و لغو تحریم ها خواهد بود.
گری سامور ، دیگر مذاکره کننده هسته ای سابق آمریکا، با ابراز تعجب از محاسبات البرایت گفت یک کارشناس دیگر به نام اسکات کمپ ، استادیار علم و مهندسی هسته ای در ام آی تی، چنین برآورد کرده است که فرمول ترکیبی 6000 سانتریفوژ آی آر-1 و 500 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده مدت زمان گریز را به هفت ماه می رساند.
سامور که اکنون مدیر اجرایی تحقیقات در مرکز بلفر برای علم و امور بین الملل در دانشگاه هاروارد است به المانیتور گفت: «بر اساس ارزیابی فنی که من مشاهده کرده ام، با 6000 تا 7000 سانتریفوژ و یک مقدار بسیار اندک از اورانیوم کم غنی شده ممکن نیست که به زمان گریز یک ساله برسیم. برای همین، من فکر می کنم پیشنهاد آمریکا همچنین شامل محدودیت هایی در مورد عملکرد سانتریفوژها ، مثلا با اعمال تعدیلاتی روی آبشارها برای کاهش دادن محصول غنی سازی شده می شود. بنابراین، پرسش اساسی این است که ما چه پیشنهادی برای تنزل دادن عملکرد سانتریفوژها داریم و چگونه این تعدیلات را می توان راست آزمایی کرد و تحت نظارت قرار داد و با چه سرعتی می توان جهت این تدابیر را معکوس کرد.»
اولی هاینونن ، عضو ارشد مرکز بلفر و معاون مدیرکل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است 6000 سانتریفوژ برای ایران زیاد است.
وی گفت ایران برای تامین سوخت برای تنها رئاکتور نیروگاه فعال خود در بوشهر، که در حال حاضر روسیه سوخت آن را تامین می کند، اورانیوم طبیعی کافی ندارد. همچنین مقادیر فراوانی اورانیوم بسیار غنی شده در گوشه و کنار جهان وجود دارد -- که میراث جنگ سرد است -- و ایران می تواند برای استفاده در رئاکتورهایی که ایزوتوپ های پزشکی تولید می کنند، آنها را به دست آورد.
بر اساس موافقت نامه هسته ای موقت 2013 ، گروه پنج به اضافه یک اعلام کرد ایران می تواند برای رفع نیازهای عملی خود اورانیوم غنی شده کافی داشته باشد ، که از دید هاینونن این نیاز عملی با 1000 سانتریفوژ هم تامین می شود.
هاینونن گفت: «تعداد را کم و جمع و جور کنید.»
اما ایران که دهها میلیارد دلار به شکل هزینه های آشکار و فرصت های از دست رفته برای تجارت و سرمایه گذاری به پای برنامه هسته ای ریخته است احتمالا با چنین کاهش چشمگیری موافقت نخواهد کرد. ایران برای حفظ آبرو، در تلاش است حداکثر ممکن از سانتریفوژها را حفظ کند و در عین حال ابزارهای دیگری را در اختیار طرف مقابل قرار دهد تا این اعتماد و اطمینان به وجود آید که تهران دنبال تولید سلاح های هسته ای نیست.»
به گزارش بولتن نیوز، ظرف یک سال و نیم گذشته تیم مذاکره کننده ایران بر اساس راهبرد و منطق مذاکراتی، انعطاف‌های بی‌سابقه و بی‌نظیری در برنامه هستهای کشورمان را پذیرفت، به طوری که هم اکنون دستاورد ارزشمند غنی‌سازی 20 درصد تعطیل شده (که برای دانستن اهمیت آن کافی‌است بدانیم شهید شهریاری و شهید احمدی‌روشن مستقیماً با این پروژه درگیر بودند و به همین خاطر نیز هدف جوخه‌های تروریستی مرتبط با موساد، سیا و ام‌آی‌سیکس قرار گرفتند)، توسعه کمی سانتریفیوژها و همچنین افزایش تولید آنها و به‌کارگیری نسل جدید و همچنین تحقیقات در خصوص آنها متوقف شده، فعالیت دو تأسیسات بسیار مهم و اساسی فردو و اراک نیز متوقف شده است.
با این حال، طرف مقابل و بخصوص امریکا که غیر منطقی است و در مذاکرات نیز منطقی جز روش استکباری و قلدری ندارد، با در انداختن بحث‌های من‌درآوری مانند «زمان گریز هستهای ایران» هم به‌دنبال ایجاد توقف و عقبگردهای بیشتر در صنعت هستهای کشورمان است و هم از بحث مهم لغو همه تحریم‌های غیر قانونی علیه ایران (که دیروز نیز رئیس‌جمهور با صراحت این موضوع را در سخنرانی خود مورد تأکید قرار داد) طفره می‌رود.
همچنانکه گفته شد یکی از بحث‌های من‌درآوردی برای فلج کردن برنامه هستهای ایران که امریکا به‌دنبال گنجاندن روش‌هایی از آن برای توقف 10 تا 15 ساله در برنامه ایران (و سپس دائمی کردن این محدودیت‌هاست)، بحث «زمان گریز» است؛ به طوری که طرف مقابل با طرح ادعای موهوم و بی‌اساس احتمال حرکت ایران به سمت ساخت سلاح اتمی؛ می‌گوید باید کاری کنیم که ایران از زمان اراده برای این کار تا رسیدن به بمب، حداقل یک سال فاصله داشته باشد.
این ادعای بی‌اساس که با وقاحت از سوی طرف امریکایی - که خود دارنده سلاح هستهای است و با به‌کارگیری آن در ژاپن جان هزاران انسان را گرفته است- بیان می‌شودف اکنون به یکی از محورهای اساسی مذاکرات و بحث و نظرهای محافل و رسانه‌های امریکایی نیز تبدیل شده است و پایگاه اینترنتی المانیتور نیز که از نزدیک موضوع هستهای ایران و سایر موضوعات مرتبط با کشورمان را دنبال می‌کند، همین بحث زمان گریز را با افراد مختلف سیاسی به بحث گذاشته است.
بولتن نیوز متن این مقاله را که باربارا اسلاوین در المانیتور نوشته، جهت اطلاع خوانندگان از طرح‌های مختلفی که طرف امریکایی برای توقف و یا به تعبیر بهتر فلج کردن برنامه و صنعت هستهای ایران در سر می‌پروراند، منتشر می‌کند.
متن مقاله به این شرح است:
«در حالی که مذاکره کنندگان به توافق هسته ای احتمالی با ایران نزدیک می شوند، دیوید البرایت، یکی از مشهورترین کارشناسان این مسئله که در واشنگتن بیش از همه از وی نقل قول می شود، معتقد است فرمولی که به ایران اجازه دهد 6000 سانتریفوژ ابتدایی فعال داشته باشد اما ذخیره اورانیوم کم غنی شده آن از 500 کیلوگرم فراتر نرود این اطمینان خاطر را فراهم خواهد کرد که ایران نتواند برای ساخت یک بمب اتمی در عرض یک سال بی آنکه ردی از خود بر جا بگذارد اقدام به تولید سوخت بکند.
البرایت به عنوان یکی از معدود کارشناسان به اصطلاح «دروازه بان» که در جامعه کارشناسان و نیز کنگره فرد بانفوذی محسوب می شود و مرتب در کنگره شهادت می دهد، روز 23 فوریه به المانیتور گفت او در باره مذاکرات هسته ای با ایران نگرانی های دیگری دارد که یکی از آنها این است که ایران به اتهامات و ادعاها درباره تحقیقات هسته ای گذشته با ابعاد نظامی چگونه پاسخ خواهد داد. اما وقتی مسئله دوره گریز به میان می آید -- یکی از معیارهای اصلی که زمان مورد نیاز ایران را برای تولید اورانیوم درجه تسلیحاتی به اندازه کافی برای تولید یک بمب ، در صورت مصمم شدن تهران برای این کار ، برآورد می کند -- ظاهرا میان موضع البرایت و موضع دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و دیگر اعضای گروه پنج به اضافه یک اختلاف وجود دارد.
البرایت یک سال قبل در مصاحبه المانیتور با وی گفته بود ایران می تواند با چند فرمول ترکیبی مانند 4000 سانتریفوژ آی آر-1 و مقداری کمتر از 100 کیلوگرم اورانیوم 235 غنی شده 20 درصدی ، هدف گریز خود را محقق سازد. ایران حدود 19 هزار سانتریفوژ در دو تاسیسات خود دارد که حدود 9000 عدد از آنها اکنون فعال هستند.
بر اساس موافقت نامه هسته ای موقتی که نوامبر 2013 امضا و دو بار تمدید شده است ، ایران تولید گاز اورانیوم غنی شده 20 درصدی را متوقف و ذخیره آن را به پودر یا میله های سوخت تبدیل کرد. ایران به غنی سازی اورانیوم تا سطح حداکثر 5 درصد ادامه داده است و اکنون حدود 8000 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده به شکل گازی دارد که بر اساس گزارش 19 فوریه آژانس بین المللی انرژی اتمی به آسانی می توان بر سطح غنای آن افزود. ایران طبق گزارش ها موافقت کرده است در چارچوب یک موافقت نامه جامع هسته ای مقادیر زیادی از اورانیوم کم غنی شده خود را به خارج ، و احتمالا به روسیه ، ارسال است.
البرایت گفت: «وقتی ما ابتدا سال گذشته کار می کردیم ، تصور نمی کردیم ایران موافقت کند ... که مقادیر زیادی (از اورانیوم کم غنی شده) از این کشور خارج شود.» وی افزود این کار برای اینکه مقدار ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران زیر 1500 کیلوگرم بماند و کار برای ایران برای فرار به سوی غنی سازی اورانیوم تا سطح 90 درصد دشوار شود، بسیار ضروری بود.
البرایت و دیگر کارشناسان مستقل که المانیتور با آنها مصاحبه کرده است گفتند باید از کل توافق جامع اطلاع یابند تا بعد بتوانند بگویند آیا از آن حمایت می کنند یا خیر.
موافقت نامه جامع هسته ای که مذاکره درباره آن ادامه دارد دیگر تاسیسات هسته ای ایران ، تدابیر راست آزمایی و یک جدول زمانی برای لغو تحریم ها را نیز شامل خواهد بود. انتظار می رود مدت اجرای این موافقت نامه 15 سال باشد و برخی محدودیت ها که برای غنی سازی وضع می شود در سال های آینده به تدریج کاهش یابد و برخی محدودیت های دیگر -- مانند تعهد ایران برای تولید نکردن بمب اتمی و باقی ماندن در پیمان منع گسترش هسته ای، ان پی تی، -- تا ابد باقی بماند.
البرایت ، که رئیس و موسس موسسه علم و امنیت بین الملل است، این سوال را مطرح کرد که چه ساز و کاری می توان تعبیه کرد تا ایران به صورت مستمر اورانیوم کم غنی شده اضافی خود را به خارج بفرستد.
البرایت و کارکنان وی در یک تجزیه و تحلیل از جدیدترین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی متوجه شدند که ایران میانگین تولید ماهانه اورانیوم کم غنی شده 3.5 درصدی را از 233 کیلوگرم گاز به حدود 206 کیلوگرم کاهش داده است. ایران با کاهش میزان تولیدی سانتریفوژها این کار را کرده است -- تاکتیکی که به گفته البرایت ایران می تواند از آن به عنوان توجیهی برای حفظ تعداد بیشتری از سانتریفوژهای فعال خود استفاده کند.
تحلیل های دیگر تاکیدی را که روی مدت گریز می شود زیر سوال می برند و مدعی اند این تاکید در واقع دشواری ساخت بمب هسته ای را دست کم می گیرد و هیچ کشوری این ریسک را نمی پذیرد که خشم جامعه بین المللی را برانگیزد تا فقط ماده شکافت پذیر کافی برای تولید یک بمب را به دست آورد. ایلان گولدبرگ ، از مقامات سابق دولت اوباما که مدیریت برنامه خاورمیانه را در «مرکز امنیت آمریکای نوین» بر عهده دارد در مقاله ای نوشت: «هدف آمریکا نباید روی یک مولفه (مانند تعداد سانتریفوژها) ، بلکه روی دستیابی به موافقت نامه ای متمرکز باشد که شرایطی را به وجود بیاورد که ایران را از هرگونه گریز پنهان یا آشکار به سوی تولید سلاح هسته ای باز بدارد.»
با این حال، تعداد سانتریفوژها همچنان یکی از موضوعات اصلی برای جامعه کارشناسان و کنگره باقی مانده است.
داریل کیمبال ، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات به المانیتور گفت گروه پنج به اضافه یک پیشنهاد کرده است ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران به 300 کیلوگرم محدود شود و پیکربندی سانتریفوژهای ایران چنان تغییر کند که میزان تولید آنها کمتر شود.
کیمبال گفت: «همانطور که ما در پیشنهاد انجمن کنترل تسلیحات/گروه بین المللی بحران در ماه اوت اعلام کردیم ، با کاهش ظرفیت سانتریفوژهای فعال کنونی ایران به نصف، قطع اتصالات (سانتریفوژها) و برداشتن 9000 سانتریفوژ نصب شده که هنوز فعال نشده اند، در کنار کاهش چشمگیر مقدار ذخیره اورانیوم کم غنی شده ایران و تبدیل مقدار اضافی آن به شکل اکسیدی (یا انتقال آن به یک کشور ثالث)، مدت زمانی که ایران برای تولید گاز اورانیوم غنی شده درجه تسلیحاتی به میزان کافی برای یک بمب اتمی نیاز خواهد داشت به حدود 9 تا 12 ماه ، و احتمالا بیشتر ، افزایش خواهد یافت.»
رابرت آینهورن ، یکی از کارشناسان بانفوذ دیگر و مذاکره کننده هسته ای سابق آمریکا به المانیتور گفت: «یک گریز یک ساله حداقل نیاز سیاسی برای یک توافق هسته ای است.» وی گفت مولفه های دیگری که باید ارزیابی شوند شامل مدت اجرای توافق ، محدودیت هایی که در زمینه تحقیق و توسعه در ایران اعمال می کند، سرنوشت مرکز زیرزمینی فردو و رئاکتور آب سنگین اراک ، وضع سانتریفوژهای اضافی، جزئیات «بازرسی های سرزده» ، حل و فصل مسئله ابعاد نظامی احتمالی و لغو تحریم ها خواهد بود.
گری سامور ، دیگر مذاکره کننده هسته ای سابق آمریکا، با ابراز تعجب از محاسبات البرایت گفت یک کارشناس دیگر به نام اسکات کمپ ، استادیار علم و مهندسی هسته ای در ام آی تی، چنین برآورد کرده است که فرمول ترکیبی 6000 سانتریفوژ آی آر-1 و 500 کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده مدت زمان گریز را به هفت ماه می رساند.
سامور که اکنون مدیر اجرایی تحقیقات در مرکز بلفر برای علم و امور بین الملل در دانشگاه هاروارد است به المانیتور گفت: «بر اساس ارزیابی فنی که من مشاهده کرده ام، با 6000 تا 7000 سانتریفوژ و یک مقدار بسیار اندک از اورانیوم کم غنی شده ممکن نیست که به زمان گریز یک ساله برسیم. برای همین، من فکر می کنم پیشنهاد آمریکا همچنین شامل محدودیت هایی در مورد عملکرد سانتریفوژها ، مثلا با اعمال تعدیلاتی روی آبشارها برای کاهش دادن محصول غنی سازی شده می شود. بنابراین، پرسش اساسی این است که ما چه پیشنهادی برای تنزل دادن عملکرد سانتریفوژها داریم و چگونه این تعدیلات را می توان راست آزمایی کرد و تحت نظارت قرار داد و با چه سرعتی می توان جهت این تدابیر را معکوس کرد.»
اولی هاینونن ، عضو ارشد مرکز بلفر و معاون مدیرکل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است 6000 سانتریفوژ برای ایران زیاد است.
وی گفت ایران برای تامین سوخت برای تنها رئاکتور نیروگاه فعال خود در بوشهر، که در حال حاضر روسیه سوخت آن را تامین می کند، اورانیوم طبیعی کافی ندارد. همچنین مقادیر فراوانی اورانیوم بسیار غنی شده در گوشه و کنار جهان وجود دارد -- که میراث جنگ سرد است -- و ایران می تواند برای استفاده در رئاکتورهایی که ایزوتوپ های پزشکی تولید می کنند، آنها را به دست آورد.
بر اساس موافقت نامه هسته ای موقت 2013 ، گروه پنج به اضافه یک اعلام کرد ایران می تواند برای رفع نیازهای عملی خود اورانیوم غنی شده کافی داشته باشد ، که از دید هاینونن این نیاز عملی با 1000 سانتریفوژ هم تامین می شود.
هاینونن گفت: «تعداد را کم و جمع و جور کنید.»
اما ایران که دهها میلیارد دلار به شکل هزینه های آشکار و فرصت های از دست رفته برای تجارت و سرمایه گذاری به پای برنامه هسته ای ریخته است احتمالا با چنین کاهش چشمگیری موافقت نخواهد کرد. ایران برای حفظ آبرو، در تلاش است حداکثر ممکن از سانتریفوژها را حفظ کند و در عین حال ابزارهای دیگری را در اختیار طرف مقابل قرار دهد تا این اعتماد و اطمینان به وجود آید که تهران دنبال تولید سلاح های هسته ای نیست.»
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
