ماه اتفاقات مبارک دنیای اسلام به ما سلام می‌کند

گروه مذهبی_ ماه ربیع الاول بهار ماه‌ها است. با حلول این ماه، ماه پر از حزن و اندوه صفر که ماه مصیبت‌های بزرگ اهل بیت رسول خدا(ص) بود به پایان رسیده است. اوج مصیبت ماه صفر در دهه سوم آن است. با اربعین شروع می‌شود و به ایام رحلت حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و شهادت سبط اکبرش، حضرت امام حسن مجتبی (ع) و غروب خورشید طوس، حضرت علی بن موسی الرضا (ع) ختم می‌شود.

به گزارش بولتن، از طرف دیگر در این ماه، میلاد رسول خدا (ص) که رحمة للعالمین است، واقع شده است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است. زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است. اول ربیع الاول به نقل منابع تاریخی روز هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه است هم از این جهت و هم از جهت این که مولودهای با برکتی در آن واقع شده است بسیار مبارک و میمون است.

سید بن طاووس در کتاب الاقبال در فضیلت این ماه جملاتی آورده است و از اتفاقات مبارک این ماه، هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه و سلامت ایشان از نیرنگ دشمنان برای قتل ایشان در شب لیلة المبیت را بر شمرده است و نماز شکر را به نشانه شکر گذاری از خدا در این روز مناسب می داند و از قول شیخ مفید نقل کرده است که روزه این روز به دلیل موفقیت پیامبر(ص) و نجات ایشان از دست دشمنان مستحب است و در نهایت دعایی برای این روز نقل کرده‌اند.

مرحوم جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات نوشته است: "این ماه همانگونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‏ها است، بجهت این که آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه ذخایر برکات خداوند و نورهاى زیبای او بر زمین فرود آمده است؛ زیرا میلاد رسول خدا (ص) و سلّم در این ماه است و مى‏توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین رحمتى مانند آن بر زمین فرود نیامده است ... بر مسلمان مراقب واجب است با تمام تلاش خود در شکرگزارى این نعمت بزرگ کوشش و سعى کند...".

شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح در اعمال ماه ربیع الاول آورده است: "روز اول علما گفته‏اند مستحب است که براى تشکر نعمت سلامتى رسول خدا (ص) و أمیر المؤمنین (ع) روزه بدارند و زیارت آن دو بزرگوار در این روز مناسب است".‏ در کتب ادعیه و روایات چیز دیگری در اعمال شب و روز اول ماه ربیع الاول، غیر از آنچه که بیان گردید، یافت نشد. اما عدم وجود روایت در باره اعمال خیر و مستحبات در منابع دینی، دلیل بر بدعت بودن انجام آنها نیست؛ زیرا انجام همه کارهای خیر از جمله حضور در مسجد، عبادت، دعا و مناجات با خدا در هر زمان مستحب و پسندیده است و انجام آنها با قصد قربت و به امید ثواب هیچ اشکالی ندارد، اما در صورتی که به دروغ عمل خاصی (هر چند پسندیده را) به دین نسبت دهند بدعت و حرام خواهد بود؛ زیرا بدعت در دین و شرع به معنای " نسبت دادن چیزی به دین در حالی که در واقع جزء دین و شریعت نیست".

همچنین از مرحوم علامه مجلسی در بحارالأنوار ج : 95 صفحه 352 باب «فضل الیوم التاسع من شهر ربیع الأول و أعماله» روایت جالب و تقریبا طولانی را متذكر می شوند كه در بخشی از آن چنین آمده است : ... روزی با جمعی از برادران خود به حضور مولای خود امام حسن عسکری علیه السلام مشرف شدیم در سامرا در مثل این روز (نهم ربیع) که شما به نزد من آمده‌اید. چون اجازه گرفتیم و به خدمت آن حضرت رسیدیم.

وَ كَانَ بَینَ یدَیهِ مِجْمَرَةٌ یحْرِقُ الْعُودَ فِیهَا بِنَفْسِه: دیدیم آن حضرت مجلس خود را آراسته و مجمره در پیش خود گذاشته است. و به دست مبارک خود عود در آن مجمره می اندازد و مجلس خود را مزین گردانیده است و بر غلامان و خدمتگزاران خود جامه‌های فاخر پوشانیده... تا آخر روایت.

اما در مورد مژده بهشت دادن پیامبر به کسی که بشارت ماه ربیع را بدهد، در منابع شیعی حدیثی در این باره پیدا نشده است. البته صاحب تفسیر روح البیان حدیثی نقل می‌کند که: "کسی که مرا به اتمام ماه صفر بشارت دهد او را به بهشت بشارت می‌دهم" و شاید این حدیث همان معنای مورد نظر را می رساند. اما روایتی كه مشهور شده است كه « هرکس پایان ماه صفر را به من بشارت بدهد بهشت بر او واجب هست.» مستندات این روایت چنین است که مرحوم شیخ صدوق در كتاب علل الشرایع این حدیث را به صورت حدیثی مسند از ابن عباس آورده است كه:

پیامبر اکرم روزی در مسجد قبا در جمع عده زیادی از اصحابش فرموند: «اول من یدخل علیکم الساعة رجل من اهل الجنه» یعنی اولین کسی که هم اکنون بر شما وارد می شود، مردی از اهل بهشت است. پس چند نفر که این مطلب را شنیدند از یک در مسجد قبا خارج شدند تا از در دیگر مسجد وارد شوند و خود اول کسی باشند که مستحق بهشت گردند!. پیامبر که متوجه این موضوع شدند، به عده ای که در مسجد باقی مانده بودند، فرمودند: «إنه سیدخل علیکم جماعه یستبقون فمن بشرنی بخروج آذار فله الجنه» یعنی هم اکنون عده زیادی از در مسجد وارد می شوند، تنها کسی که مرا به پایان ماه آذار خبر دهد، او اهل بهشت است. پس آن عده برگشته و وارد مسجد شدند در حالی که ابوذر در بین آنها بود.

پیامبر از آنان پرسید: «فی أی شهرٍ نحن من شهور الرومیه؟ یعنی در کدام ماه از ماه‌های رومی قرارداریم؟ تنها ابوذر گفت: یا رسول الله از ماه آذار خارج شده‌ایم. پیامبر فرمود: ابوذر، این را می دانستم ولیکن دوست داشتم اصحاب من مردی را که اهل بهشت است بشناسند.{علل الشرایع،ج1ص176} می‌بینیم كه حضرت در این روایت فقط پرسیدند در کدام ماه از ماه‌های رومی قرارداریم؟ و از طرفی بنا به فرموده حضرت، آذار از ماه‌های رومی است در حالی كه صفر از ماه‌های قمری است.

شاید اینان « آذار » را به «صفر» تعبیر ببرند كه در این‌صورت باید گفت این امر غیر محتمل است زیرا همان‌گونه كه بیان شد آذار در كلام پیامبر از ماههای رومی است. علاوه بر اینكه همانطور كه از متن روایت پیداست خطاب پیامبر برای شناخت اهل بهشت(ابوذر) در میان جمع مسلمین است نه اینكه اصل بشارت را مورد توجه قرار داده باشند.

اما روایتی نیز در تفسیر روح البیان نقل شده است كه البته در جوامع روایی دیگر یافت نشده است و مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی نیز در المراقبات آنرا بیان نموده است ولی سندی بر این قول نیاورده و به همین دلیل نمی‌توان مورد استناد قطعی قرار گیرد مگر اینكه در بین علمای حدیث مورد توجه قرار گیرد. متن آن روایت استناد شده این است : «من بشرنى بخروج الصفر بشرته بالجنة».( تفسیر روح البیان، حقى بروسوى، اسماعیل، ج ‏4، ص 325، دار الفكر، بیروت.)

علی ایحال، ربیع الاول ماه نشاط مومنین است و لازم است تا بساط شادی و فرح در جامعه گسترش پیدا کند. در نتیجه به نظر می‌رسد باید که رسانه‌ها خصوصا رسانه‌ی ملی، در این زمینه پیشگام بوده و با تولید و پخش برنامه‌های مفرح، شادی را به جامعه تزریق کند. همچنین باید مراقب بود تا در این چند وقت، بساط عزاداری‌های ساختگی برپا نشود و مردم را نسبت به این مراسم، دل‌زده نکینم. ان‌شالله...