هنرمند تمام عیار تاریخ موسیقی ایران

به گزارش بولتن نیوز، صبا 14 فروردین سال 1282 شمسی در تهران و در خانواده ای سطح بالا از لحاظ اجتماعی و آشنا با هنر و ادبیات متولد شد.ابوالقاسم کمال السلطنه پدر ابوالحسن به عنوان نخستین استاد او داشته های موسیقی را به وی آموخت.

آشنایی ابوالحسن صبا با موسیقی با ساز سه تار آغاز شد. وی پیش پدر خود سه تار می نواخت و چندی نگذشت که به کلاس بزرگان موسیقی آن زمان همچون میرزا عبدالله، درویش خان و علی نقی وزیری راه یافت.

وی تحصیلات خود را در هنرستان کمال الملک در رشته نقاشی ادامه داد و در آنجا با مقوله های گوناگون دیگر هنرهای دستی همچون ریخته گری، معرق کاری و خاتم کاری آشنا شد.

ابوالحسن صبا در سال 1302 شمسی وارد مدرسه عالی موسیقی به عنوان تنها مرکز آکادمیک آن زمان شد؛ تلاش این هنرمند جوان در فراگیری اصول موسیقی او را به دانشجویی ممتاز بدل کرد که تشویق همگان را به همراه داشت.

با ورود به کلاس های استاد حسین هنگ آفرین، ابوالحسن صبا به یادگیری ساز ویلن نزد این استاد برجسته مشغول شد. چندی نگذشت که وی به عنوان نوازنده ای با قابلیت های بالا در سطح موسیقی سنتی ایران شناخته شد.

قطعه فولکلور 'زرد ملیجه' نخستین اثری بود که صبا در آن ویلن نواخت. این اثر با تنظیمی جدید بر روی صفحه ضبط، و بعدها در زمان انتشار با استقبال قابل توجه مخاطبان همراه شد.

پس از فارق التجصیلی، در مدرسه عالی موسیقی از طرف 'علینقی وزیری' مامور شد تا در شهر رشت، مدرسه موسیقی تاسیس کند.

صبا با سفر به شمال کشور به مدت دو سال در آنجا به سر برد و در کنار تدریس موسیقی با تحقیق در حوزه موسیقی مقامی آن منطقه، قطعاتی قدیمی را که در معرض نابودی بودند جمع آوری کرد.

وی بر تمامی سازهای موسیقی ایرانی تسلط یافت، بطوریکه هرکدام را عالی می نواخت، اما بعدها انرژی خود را بر روی سازهای سه تار و ویلن معطوف و در ادامه این روند آثاری را نیز برای این سازها تدوین کرد.

با تاسیس رادیوی ملی ایران، صبا نیز به عنوان نوازنده ساز ویلن در ارکسترهای این مرکز فعالیت کرد، اما وی بیشتر توان خود را در آموزش به کار گرفت و در هنرستان موسیقی آن زمان شاگردان بسیاری را تربیت کرد.مقوله ای که او را از هم نسل خود مستثنی می کرد، نگاه ویژه او به داشته های اصیل موسیقی ایرانی بود.

وی نزد اساتیدی موسیقی را آموخت که به آن اشراف کامل داشتند و توانستند اندوخته های خود را بگونه ای مطلوب به ابوالحسن صبا منتقل کنند.

ویلن نوازی صبا در زمان خود منحصر به فرد بود. وی با تکیه بر آموزه های موسیقی ردیف دستگاهی و ادغام آن با تکنیک های نوازندگی ویلن، رویکرد تازه ای را از جمله بندی های موسیقی ایرانی ارائه می کرد.یکی دیگر از شاخصه های این استاد موسیقی تسلط به انواع سازهای موسیقی ایرانی و سبک های نوازندگی آن بود ،آثاری که از آن دوره به جای مانده نشان می دهد صبا تا چه اندازه درک متفاوتی از سازهای موسیقی ایرانی داشته است.

علاقه صبا به امر آموزش، تدوین کتاب های دوره های هنرستان ساز ویلن، سه تار و سنتور را توسط وی به همراه داشت که همچنان بعد گذشت سال ها در مراکز آکادمیک موسیقی سنتی ایران مورد توجه است.

موسیقیدانان بزرگی از جمله حسین تهرانی، حسن کسایی، داریوش صفوت، فرامرز پایور، غلامحسین بنان، لطف الله مفخم پایان، علی تجویدی، همایون خرم، اسدالله ملک و رحمت الله بدیعی نزد ابوالحسن صبا شاگردی کردند که این مهم، حکایت از توانایی بالای این استاد دارد.

'دیلمان'، 'امیری یا مازندرانی'، 'زرد ملیجه'، 'به زندان'، 'در قفس'، 'رقص چوپی' و 'کوهستانی' از جمله آثار وی در عرصه آهنگسازی به شمار می رود.

ابوالحسن صبا نقش بسزایی در نگهداری اندوخته های موسیقی ایران و انتقال آن به نسل های بعد خود داشت.

وی به علت سکته قلبی 29 آذر سال 1336 در 55 سالگی در گذشت و پیکر وی در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد؛ خانه این استاد نامی موسیقی ایران اکنون به موزه ای تبدیل شده که از علاقه مندان به ابوالحسن صبا و آثار او، میزبانی می کند.