چرا ظریف گفت، قول اوباما را می پذیریم؟
طی یک مصاحبه مطبوعاتی با شبکه پی.بی.اس، آقای دکتر ظریف اخیراً گفته اند «اگر پرزیدنت اوباما به ما قول بدهد کاری را انجام خواهد داد، ما قول او را می پذیریم و به آن احترام می گذاریم».
به گزارش بولتن نیوز، این جمله دکتر ظریف - که در بستر یک گفتوگوی مفصل در مورد
مبحث تحریم ها بیان شده - موجب واکنش های تند و احساسی زیادی از جانب برخی
مخالفان مذاکرات هسته ای در داخل کشور شده است. اغلب آنها، با ارائه طوماری
از رفتارهای خصمانه و عهدشکنی های آمریکا در طول تاریخ، و یا با این
استدلال که «آمریکا به ما اعتماد ندارد و ما نیز متقابلاً نباید به آمریکا
اعتماد کنیم»، نسبت به این اظهارات وزیر محترم امور خارجه اعتراض کرده اند.
اما این معترضین، متاسفانه هم بستر گفتوگو را نادیده گرفته اند و هم به درستی متوجه ظرافت سیاسی و زبان حقوقی دکتر ظریف نشده اند.
از این رو، ذکر این توضیح لازم به نظر می آید:
تحریم هایی که توسط آمریکا علیه ایران وضع شده، عمدتاً به چهار دسته تقسیم می شود:
اول - تحریم هایی که کنگره وضع کرده است و فقط کنگره می تواند بردارد.
دو - تحریم هایی که ابتدا قوه مجریه وضع کرده، اما سپس کنگره آنها را به صورت «قانون» درآورده و برچیدن آنها را نیز در حوزه اختیارات خود قرار داده است.
سه - تحریم هایی که قوه مجریه وضع کرده است و رئیس جمهور می تواند بردارد.
چهار - قانون تحریمِ بسیار مهمی تحت عنوان Iran Sanctions Act (یا ISA) که کنگره وضع کرده اما در ماه دسامبر 2016 منقضی می شود و رئیس جمهور می تواند با توسل به اختیارات خود از تمدید آن جلوگیری کند.
در این میان، رئیس جمهور معمولاً اختیار «تعلیق» (و نه برچیدن) برخی از تحریم های کنگره را دارد، ضمن اینکه می تواند با ارائه گزارش به کمیته مربوطه کنگره و ادعای اینکه پیش شرط های این نهاد برای برچیدن تحریم ها علیه ایران برآورده شده است، نسبت به رفع کامل آنها اقدام نماید. طبعاً، همانطور که ذکر شد، رئیس جمهور آمریکا می تواند از تمدید قانون ISA نیز جلوگیری کند و حتی از «حق وتو»ی خود در برابر کنگره در زمان تمدید آن استفاده نماید.
اما نکته مهم اینجاست که در فرهنگ سیاسی آمریکا - و نزد افکار عمومی این کشور - توسل رئیس جمهور به «مفّرهای قانونی» و اقدام علیه خواست باطنی و اراده کنگره - هرچند قانونی باشد - چندان اقدام پسندیده و مناسبی محسوب نمی شود. به ویژه در حوزه سیاست خارجه، مردم آمریکا قویاً انتظار دارند که تمام نهادهای سیاسی شان به صورت هماهنگ و در اجماع کامل با یکدیگر اقدام به تصمیم گیری نمایند و طبعاً، تک روی های «قانونی» رئیس جمهور را در پرونده های حساسی مانند پرونده هسته ای ایران با اصل حفظ حرمت کنگره - که قاعدتاً بازتاب دهنده اراده ملی است - مغایر می دانند.
در واقع، به چنین اقداماتی از جانب رئیس جمهور در لغتنامه سیاسی آمریکا End-run around congress می گویند که شاید بشود آن را به اصلاح عامیانه «دور زدن کنگره» ترجمه کرد که معمولاً از آن با یک بار بسیار منفی و به عنوان یک ترفند ناپسند سیاسی یاد می کنند.
حال در چنین فضایی، در مصاحبه مطبوعاتی مذکور، خانم مارگارت وارنر - خبرنگار شبکه پی.بی.سی - به آقای دکتر ظریف یادآوری می کند که برخی از تحریم هایی که ایران خواهان برچیدن آنهاست صرفاً در حوزه اختیارات کنگره قرار دارد و از جانب این نهاد نیز مخالفت های زیادی برای لغو آنها شنیده می شود. (در این سوال این نکته مستتر است که وعده ای که اوباما - به عنوان رئیس قوه مجریه - بر سر میز مذاکرات به ایران می دهد الزاماً به معنای رضایت کنگره و برچیدن تحریم های این قوه نخواهد بود.)
سپس از آقای ظریف می پرسد آیا ایران صرفاً راضی به «تعلیق» این تحریم ها توسط رئیس جمهور خواهد بود یا خیر و اگر اوباما درصدد «دور زدن» کنگره برآید و علیرغم میل باطنی و گرایش کنگره گام بردارد - آیا اقدام او برای ایران به اندازه کافی اطمینان ساز خواهد بود یا نه؟
در طرح این پرسش، خانم مارگارت وارنر، در اشاره به گزینه های پیش روی آقای اوباما، با زیرکی تمام دقیقاً از اصطلاح فنی و مذموم End run around Congress استفاده می کند تا واکنش دکتر ظریف را برانگیزد.
در مقام پاسخ، آقای ظریف، با هشیاری تمام، ابتدا ضمن اینکه تصریح می کنند که ما پیچیدگی ها و واقعیت های سیاست داخلی آمریکا را درک می کنیم، توضیح می دهند که ایران به عنوان یک کشور دارای حاکمیت، در امور داخلی یک کشور دیگر دخالت نمی کند و - در چارچوب روابط بین المللی - اگر رئیس جمهور آمریکا تعهدی به ما بدهد، ما آن تعهد را به مثابه تعهد کلیت آن کشور (که تلویحاً شامل کنگره نیز می شود) محترم می شماریم. در اینجاست که دکتر ظریف می گوید «اگر پرزیدنت اوباما به ما قول بدهد اقدامی را انجام خواهد داد، ما قول او را می پذیریم و به آن احترام می گذاریم»!
در واقع، پاسخ دکتر ظریف یک پاسخ بسیار سنجیده، حقوقی و حساب شده ایست که تنها نشان از تسلط کامل وزیر امور خارجه کشورمان بر دینامیسم سیاسی آمریکا و آگاهی ایشان از تاثیر کلام خود بر افکار عمومی این کشور و طبعاً آینده مذاکرات هسته ای دارد. در واقع، پاسخ وزیر امور خارجه، عملاً دست اوباما را برای اقدام علیه عزم و اراده کنگره باز می گذارد (چرا که مستقیم از چنین اقدامی حمایت نمی کند تا افکار عمومی را برنجاند و بهانه تبلیغاتی بدست مخالفان ایران در کنگره بدهد)، ضمن اینکه با یک رویکرد کاملاً حقوقی و با یک زبان دیپلماتیک، به یک اصل بنیادین حقوق بین الملل نیز به نام «اصل وفاداری به عهد» اشاره می کند. اصلی که مطابق آن، کشورها باید تعهداتی را که در عرصه بین المللی پذیرفته اند با حسن نیت انجام داده و از ذکر قوانین و سازوکارهای داخلی خود برای عدم اجرای تعهدشان پرهیز نمایند.
کسانی که با دینامیسم داخلی آمریکا، جدال جریان های مخالف و موافق در پرونده هسته ای ایران، فرهنگ سیاسی و حساسیت های افکار عمومی این کشور آشنایی دارند، به خوبی می دانند که چنانچه دکتر ظریف در پاسخ به خبرنگار آمریکایی می گفتند که ما (ایران) انتظار داریم رئیس جمهو آمریکا با توسل به مفّرهای قانونی و اختیارات خود، عملاً موضع کنگره شما را نادیده بگیرد و در صدد «دور زدن» این نهاد مهم برآید، قطعاً لطمات سنگینی بر روند مذاکرات، مشروعیت توافق نامه احتمالی و جریان مدافع حل مسالمت آمیز پرونده هسته ای در دستگاه سیاسی آمریکا وارد می ساخت.
در واقع، موضع اصولی، غیرشعاری و بسیار سنجیده دکتر ظریف بیش از هر چیز جای تقدیر دارد، نه اعتراض.
اما این معترضین، متاسفانه هم بستر گفتوگو را نادیده گرفته اند و هم به درستی متوجه ظرافت سیاسی و زبان حقوقی دکتر ظریف نشده اند.
از این رو، ذکر این توضیح لازم به نظر می آید:
تحریم هایی که توسط آمریکا علیه ایران وضع شده، عمدتاً به چهار دسته تقسیم می شود:
اول - تحریم هایی که کنگره وضع کرده است و فقط کنگره می تواند بردارد.
دو - تحریم هایی که ابتدا قوه مجریه وضع کرده، اما سپس کنگره آنها را به صورت «قانون» درآورده و برچیدن آنها را نیز در حوزه اختیارات خود قرار داده است.
سه - تحریم هایی که قوه مجریه وضع کرده است و رئیس جمهور می تواند بردارد.
چهار - قانون تحریمِ بسیار مهمی تحت عنوان Iran Sanctions Act (یا ISA) که کنگره وضع کرده اما در ماه دسامبر 2016 منقضی می شود و رئیس جمهور می تواند با توسل به اختیارات خود از تمدید آن جلوگیری کند.
در این میان، رئیس جمهور معمولاً اختیار «تعلیق» (و نه برچیدن) برخی از تحریم های کنگره را دارد، ضمن اینکه می تواند با ارائه گزارش به کمیته مربوطه کنگره و ادعای اینکه پیش شرط های این نهاد برای برچیدن تحریم ها علیه ایران برآورده شده است، نسبت به رفع کامل آنها اقدام نماید. طبعاً، همانطور که ذکر شد، رئیس جمهور آمریکا می تواند از تمدید قانون ISA نیز جلوگیری کند و حتی از «حق وتو»ی خود در برابر کنگره در زمان تمدید آن استفاده نماید.
اما نکته مهم اینجاست که در فرهنگ سیاسی آمریکا - و نزد افکار عمومی این کشور - توسل رئیس جمهور به «مفّرهای قانونی» و اقدام علیه خواست باطنی و اراده کنگره - هرچند قانونی باشد - چندان اقدام پسندیده و مناسبی محسوب نمی شود. به ویژه در حوزه سیاست خارجه، مردم آمریکا قویاً انتظار دارند که تمام نهادهای سیاسی شان به صورت هماهنگ و در اجماع کامل با یکدیگر اقدام به تصمیم گیری نمایند و طبعاً، تک روی های «قانونی» رئیس جمهور را در پرونده های حساسی مانند پرونده هسته ای ایران با اصل حفظ حرمت کنگره - که قاعدتاً بازتاب دهنده اراده ملی است - مغایر می دانند.
در واقع، به چنین اقداماتی از جانب رئیس جمهور در لغتنامه سیاسی آمریکا End-run around congress می گویند که شاید بشود آن را به اصلاح عامیانه «دور زدن کنگره» ترجمه کرد که معمولاً از آن با یک بار بسیار منفی و به عنوان یک ترفند ناپسند سیاسی یاد می کنند.
حال در چنین فضایی، در مصاحبه مطبوعاتی مذکور، خانم مارگارت وارنر - خبرنگار شبکه پی.بی.سی - به آقای دکتر ظریف یادآوری می کند که برخی از تحریم هایی که ایران خواهان برچیدن آنهاست صرفاً در حوزه اختیارات کنگره قرار دارد و از جانب این نهاد نیز مخالفت های زیادی برای لغو آنها شنیده می شود. (در این سوال این نکته مستتر است که وعده ای که اوباما - به عنوان رئیس قوه مجریه - بر سر میز مذاکرات به ایران می دهد الزاماً به معنای رضایت کنگره و برچیدن تحریم های این قوه نخواهد بود.)
سپس از آقای ظریف می پرسد آیا ایران صرفاً راضی به «تعلیق» این تحریم ها توسط رئیس جمهور خواهد بود یا خیر و اگر اوباما درصدد «دور زدن» کنگره برآید و علیرغم میل باطنی و گرایش کنگره گام بردارد - آیا اقدام او برای ایران به اندازه کافی اطمینان ساز خواهد بود یا نه؟
در طرح این پرسش، خانم مارگارت وارنر، در اشاره به گزینه های پیش روی آقای اوباما، با زیرکی تمام دقیقاً از اصطلاح فنی و مذموم End run around Congress استفاده می کند تا واکنش دکتر ظریف را برانگیزد.
در مقام پاسخ، آقای ظریف، با هشیاری تمام، ابتدا ضمن اینکه تصریح می کنند که ما پیچیدگی ها و واقعیت های سیاست داخلی آمریکا را درک می کنیم، توضیح می دهند که ایران به عنوان یک کشور دارای حاکمیت، در امور داخلی یک کشور دیگر دخالت نمی کند و - در چارچوب روابط بین المللی - اگر رئیس جمهور آمریکا تعهدی به ما بدهد، ما آن تعهد را به مثابه تعهد کلیت آن کشور (که تلویحاً شامل کنگره نیز می شود) محترم می شماریم. در اینجاست که دکتر ظریف می گوید «اگر پرزیدنت اوباما به ما قول بدهد اقدامی را انجام خواهد داد، ما قول او را می پذیریم و به آن احترام می گذاریم»!
در واقع، پاسخ دکتر ظریف یک پاسخ بسیار سنجیده، حقوقی و حساب شده ایست که تنها نشان از تسلط کامل وزیر امور خارجه کشورمان بر دینامیسم سیاسی آمریکا و آگاهی ایشان از تاثیر کلام خود بر افکار عمومی این کشور و طبعاً آینده مذاکرات هسته ای دارد. در واقع، پاسخ وزیر امور خارجه، عملاً دست اوباما را برای اقدام علیه عزم و اراده کنگره باز می گذارد (چرا که مستقیم از چنین اقدامی حمایت نمی کند تا افکار عمومی را برنجاند و بهانه تبلیغاتی بدست مخالفان ایران در کنگره بدهد)، ضمن اینکه با یک رویکرد کاملاً حقوقی و با یک زبان دیپلماتیک، به یک اصل بنیادین حقوق بین الملل نیز به نام «اصل وفاداری به عهد» اشاره می کند. اصلی که مطابق آن، کشورها باید تعهداتی را که در عرصه بین المللی پذیرفته اند با حسن نیت انجام داده و از ذکر قوانین و سازوکارهای داخلی خود برای عدم اجرای تعهدشان پرهیز نمایند.
کسانی که با دینامیسم داخلی آمریکا، جدال جریان های مخالف و موافق در پرونده هسته ای ایران، فرهنگ سیاسی و حساسیت های افکار عمومی این کشور آشنایی دارند، به خوبی می دانند که چنانچه دکتر ظریف در پاسخ به خبرنگار آمریکایی می گفتند که ما (ایران) انتظار داریم رئیس جمهو آمریکا با توسل به مفّرهای قانونی و اختیارات خود، عملاً موضع کنگره شما را نادیده بگیرد و در صدد «دور زدن» این نهاد مهم برآید، قطعاً لطمات سنگینی بر روند مذاکرات، مشروعیت توافق نامه احتمالی و جریان مدافع حل مسالمت آمیز پرونده هسته ای در دستگاه سیاسی آمریکا وارد می ساخت.
در واقع، موضع اصولی، غیرشعاری و بسیار سنجیده دکتر ظریف بیش از هر چیز جای تقدیر دارد، نه اعتراض.
منبع: ایرنا
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
