کد خبر: ۲۱۰۲۴۶
تاریخ انتشار:
بحران برای تنظیم قیمت

استراتژی آمریکا برای کنترل بازار نفت و گاز

نفت جزو معدود کالاهایی است که امروزه مصرف آن، چه به صورت کالای واسطه ای و چه به صورت کالای نهایی به یک ضرورت و نیاز اساسی بدل شده است. به این ترتیب، هر گونه تغییرات در میزان عرضه و تقاضا و قیمت این کالای استراتژیک سبب تغییرات عمده در مزیتهای تولیدی در بازارهای داخلی و بین المللی تولید و مصرف نفت می شود.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از شانا، در دهه های ١٩٥٠ و ١٩٦٠ معاملات نفتی در بازارهای تک محموله ای نفت خام به دلیل وجود تولید و توزیع انحصاری آن توسط شرکتهای بزرگ نفتی در بازار نفت با محدودیت روبرو بود، ولی از اوایل سال ١٩٧٠ بویژه با وقوع حوادث سیاسی و نیز رخدادهایی مانند انقلاب اسلامی ایران در سال ١٩٧٩، توسعه معاملات در بازار تک محموله ای تسریع شد.

در این برهه، به دلیل ضعیف شدن قدرت شرکتهای بزرگ نفتی، آنها تصمیم گرفتند عملیات خرید و فروش نفت خام را به صورت انحصاری در بازارهای تک محموله ای به پالایشگران مستقل واگذار کنند که متعاقب این امر ابعاد و کمیت بازارهای تک محموله ای گسترش یافت (شبیه سازی و پیش بینی قیمت جهانی نفت خام؛ بیپن بید آباد، کامبیز پیکار جو).

پس از ضعیف شدن شرکتهای بزرگ نفتی و احتمال کاهش تاثیر گذاری بیشتر آنها در سالهای بعد از ١٩٧٠ و بروز انقلاب اسلامی ایران در سال ١٩٧٩، بیشتر کشورهای صنعتی که مالکان شرکتهای بزرگ نفتی نیز بودند برای حفظ منافع اقتصادی و سیاسی خود در مقابل اثرات بحران نفت در آینده به این نتیجه رسیدند که عملکردهای جدیدی را جهت قیمتگذاری نفت خام به وجود آورند تا برای همیشه قیمت نفت خام و فرآورده های وابسته به آن را در کنترل خود داشته باشند.

کشورهای صنعتی و بخصوص آمریکا و اتحادیه اروپا در بعد از سالهای ١٩٧٩ نشان دادند که کنترل آنها بر روی بازارهای نفت بیش از حد تصور است و این گروه با ایجاد اختلالات سیاسی و جنگهای منطقه ای توانسته اند علاوه بر کنترل بهای نفت در سطوح مورد نظر خود، سیاستهای اقتصادی و تنظیم بازارهای مالی جهان را در بخش نفت نیز مانند دیگر بخشها در دست بگیرند.

در این مورد، کشورهای صنعتی با تدوین استراتژیهای منطقه ای و فرامنطقه ای و اعمال تحریمها و موانع مختلف نشان داده اند که با دخالت در امور داخلی کشورهای خاورمیانه و نیز کشورهای عضو اوپک که عمده تامین کنندگان اصلی بازارهای جهانی نفت هستند قادرند کنترل کامل بازار نفت را در دست خود داشته باشند.

هم اکنون، به نظر می رسد، نکته مهم برای کشورهای صنعتی تثبیت بهای نفت در محدوده ٩٠ تا ١١٠ دلار است. البته در برهه ای از زمان امکان دارد که قیمتهای نفت به بالاتر یا پایین تر از این مقدار شیفت پیدا کند. اما در طی دوره زمانی بلندمدت قیمتها باید در محدوده تعریف شده در نوسان باشد.

دلیل این امر آن است که کاهش قیمتهای نفت به زیر ٩٠ دلار، علاوه بر کاهش توجیه اقتصادی تولید از شیلهای نفتی آمریکا و کانادا و دیگر مناطق جهان، می تواند منجر به کاهش قیمت محصولات صنعتی کشورهای صنعتی و در نتیجه کاهش رشد و تولید ناخالص داخلی و نیز افزایش نرخ بیکاری و افت سرمایه گذاری در این کشورها بشود.

کاهش قیمت نفت به زیر ٩٠ دلار در هر بشکه، علاوه بر کاهش تقاضای داخلی محصولات کشورهای صنعتی عامل بسیار قدرتمندی برای کاهش درآمدهای نفتی کشورهای تولید کننده وابسته به نفت نیز می شود و متعاقب آن کاهش تقاضای این کشورها برای واردات و مصرف محصولات کشورهای صنعتی را در پی خواهد داشت.

در اینجا مشکل مضاعف دیگر، افت شدید ارزش دلار به خاطر سقوط بازارهای مالی اروپا و آمریکا خواهد بود. با توجه به بدهی بیش از ١٤ هزار میلیارد دلاری آمریکا به جهان، هر گونه کاهش در ارزش دلار منجر به نیاز این کشور برای انتشار دلار بیشتر و افزایش هر چه بیشتر بدهیهای خارجی آن می شود و این یعنی سقوط اقتصاد آمریکا و متعاقب آن سقوط اقتصاد کشورهای صنعتی هم پیمان این کشور.

این روند، چیزی نیست که به نفع تولید کنندگان نفت یا به نفع کشورهای صنعتی وارد کننده نفت خام باشد و استراتژی " خاورمیانه ای دائما بحرانی" بهترین راهبرد عملیاتی است که توانست در سالهای بعد از ١٩٧٩ سیاستهای کشورهای صنعتی را برای بالا نگه داشتن بهای نفت خام در سطوح مورد نظر تامین کند.

در اینجا استراتژی حمله عراق به ایران، حمله عراق به کویت و تحدید کشورهای عربی، انقلاب لیبی، انقلاب مصر، راه انداختن جنگ در سوریه، ایجاد اختلافات داخلی در اردن، ونزوئلا، الجزایر و دیگر کشورهای نفتخیز و غیر نفتخیز عربی، مسئله لبنان و فلسطین اشغالی و در این آخر هدایت گروه تروریستی داعش برای ورود به عراق را می توان جزو معدودی از مجموعه عملیات روانی و دخالتهای کشورهای صنعتی و بخصوص آمریکا با هدف تنظیم قیمتها در بازار جهانی نفت دانست.

برای روشن تر شدن موضوع، همین بس که آمریکا و اروپا با تحریم فروش نفت ایران در دو سال گذشته و جلوگیری از سوئیفت توانسته اند از عرضه بخشی از نفت ایران به بازار های جهانی جلوگیری کنند. در این میان، عراق اعلام کرد که می خواهد نفت خود را جایگزین نفت ایران کرده و کمبود عرضه بازار را جبران کند. به محض این که این خطر احساس شد که عراق در حال تامین کمبود موجود در بازار است و امکان دارد بهای جهانی نفت به مرور به زیر ٩٠ دلار کاهش پیدا کند داعش وارد عمل شد و با حمله به عراق و ایجاد نا امنی در این منطقه از عرضه بیشتر نفت عراق به بازار های جهانی جلوگیری کرد.

پس از حمله داعش به عراق، این بار  ایران اعلام کرد که توان تامین کمبود عرضه نفت عراق را در بازار برای کنترل قیمتها دارد. اما شاهدیم که بعد از تجاوز تروریستهای داعش به عراق، گروه ١+٥ که تا دیروز اعلام می کرد متن اولیه پیش نویس جامع توافق هسته ای با ایران به مرحله نگارش رسیده است، به بهانه های واهی وضع را به سمت تاخیر در نگارش متن نهایی توافقنامه تغییر داد تا  امکان تامین کمبود عرضه  در بازار وجود نداشته باشد.

علاوه بر آنچه تا کنون گفته شد، در طرف دیگر کاهش قیمت نفت، موضوع افزایش قیمت نفت خام در بازار های جهانی قرار دارد که آن هم به وسیله سیستهای کشورهای صنعتی در محدوده ١١٠ دلار در حال کنترل است.

در اینجا افزایش قیمتها به بیش از ١١٠ دلار و خارج از محدوده تعادلی ٩٠ تا ١١٠ دلار می تواند به افزایش قیمتها در کشورهای صنعتی و در نتیجه کاهش تقاضا برای محصولات این کشورها بینجامد که در نهایت به کاهش مجدد سرمایه گذاریها، کاهش رشد اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری و تورم خواهد انجامید. در اینجا کشورهای صنعتی احتمالا با رکود تورمی مشابه ایران روبرو می شوند.

نتیجه این که کشورهای صنعتی در سالهای ١٩٧٠ به بعد به این نتیجه رسیده اند که از نفت به عنوان یک ابزار سیاسی ـ  اقتصادی استفاده کنند و برای این که کنترل قیمتها و عرضه و تقاضا را در این بخش در دست داشته باشند دخالت در امور داخلی کشورهای خاورمیانه و کشور های عضو اوپک را سر لوحه خود قرار داده اند.

حرکتی که این روزها در بخش بازار جهانی گاز نیز مشاهده می کنیم و آمریکا سعی کرد تا با بحرانی به نام اوکراین و کریمه، روسیه را به عنوان یکی از مهمترین تولید کنندگان گاز جهان تحت فشار قرار داده و با کاهش تصنعی عرضه گاز در بازار اروپا، کم کم، کنترل تجارت جهانی گاز را نیز در دست بگیرد. این استراتژی با توجه به بازار جذاب گازهای غیر متعارف آمریکا که قرار است جای گاز طبیعی ایران و روسیه را بگیرد، دور از ذهن به نظر نمی رسد.

 

شانا/ پیمان جنوبی

برای مشاهده مطالب اجتماعی ما را در کانال بولتن اجتماعی دنبال کنیدbultansocial@

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین