راهکار نفتی روسیه برای به تعطیلی کشاندن پالایشگاه‌های اروپایی

به گزارش بولتن نیوز، سایت عیارآنلاین در این رابطه در گزاشی نوشت: سیر سیاست‌گذاری صنعت پالایش روسیه که منجر به تغییر برنامه‌ریزی ها در جهت بهینه سازی پالایشگاه‌های این کشور شد در  قسمت اول این یادداشت مطرح شد. در این یادداشت تاثیر اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده در حوزه‌ی خارجی و داخلی روسیه بررسی خواهد شد.

در نمودارهای (1) و (2) و(3) عرضه و تقاضای فرآوردهای نفتی از سال 2011 تا 2022 نشان داده شده است. این نمودارها مبتنی بر آمار واقعی تا سال 2013 می باشد. از سال 2013 تولید با فرض تکمیل به موقع پروژه‌های پالایشی و تقاضا بر اساس پیش‌بینی کارشناسان محاسبه گردیده است. همانطور که در نمودار تولید و مصرف بنزین نشان داده شده است، تولید بنزین از سال 2015 به بعد با شیب بیشتری نسبت به مصرف آن افزایش می‌یابد و میزان صادرات این فرآوده نفتی در سال 2022 به حدود 36 میلیون لیتر در روز خواهد رسید. بر اساس استراتژی دولت روسیه این بنزین باید دارای استاندارد یورو 5 باشد. براین اساس، کشور روسیه که در بعضی مقاطع از سال وارد کننده مقدار بسیار اندکی بنزین از کشورهای اروپای شرقی است، به یکی از صادر کنندگان بزرگ این فرآورده تبدیل خواهد شد.

بر اساس نمودار (2) با توجه به رشد بالای تولید و رشد کم مصرف دیزل در سال‌های آینده، سهم صادرات این فرآورده از کل تولید در روسیه 50% باقی می‌ماند. با این تفاوت که بر اساس برنامه‌های اعلامی شرکت ها و از طرفی استراتژی انرژی دولت روسیه (مصوب سال 2009) قرار است دیزل تولیدی از سال 2015 دارای استاندارد یورو 5 شود (2). بسیاری از کارشناسان اقتصاد انرژی معتقدند با ورود این حجم بالا از دیزل صادراتی روسیه به بازار اروپا،امنیت اقتصادی پالایشگران اروپایی به خطر افتاده و حتی برخی از پالایشگاه‌های این قاره به تعطیلی کشیده خواهند شد، زیرا سود پالایشگران اروپایی به شدت وابسته به فروش دیزل است. اما احتمالاً مسئله مهم تر برای پالایشگران اروپا، تغییرات تولید نفت کوره و نفتای تولیدی روسیه باشد، زیرا نفت کوره و نفتای تولیدی در روسیه عمدتا به عنوان خوراک فرآیندهای پالایشی مرحله دوم روانه‌ بازارهای اروپایی می‌گردد و کاهش تولید و به تبع صادرات این دو خوراک حیاتی سبب بروز مشکلات جدی‌تری برای پالایشگاهای اروپایی می شود. شکل (3) نشاندهنده کاهش 35% تولید نفت‌کوره روسیه تا سال 2022 است.

از طرف دیگردر حوزه‌ بالادستی نفت تولید میادین سنتی روس‌ها در حال کاهش است، این میادین عمدتا در نواحی مرکزی روسیه واقع شده‌اند، نفت آنها بسیار سبک(API>30) است (3). مقصد این نفت پالایشگاههای اروپایی می‌باشد. با کاهش تولید این میادین، توسعه میادین شرق سیبری، احداث فاز اول خط لوله ESPO و سرمایه‌گذاری مشترک روسیه و چین برای ساخت پالایشگاه حجم صادرات نفت خام به چین زیاد شده و از طرفی صادرات نفت خام به اروپا به همان اندازه کاهش می‌یابد. نتیجه این تغییرات، محروم شدن پالایشگاه‌های اروپایی از استفاده از نفت خام مرغوب روسیه است.

همانطور که اشاره شد، آینده صنعت پالایشگاهی روسیه تاثیر فراوانی بر رفتار پالایشی اروپاییان خواهد داشت. اما منتقدین سیاست­های جدید پالایشی در روسیه معتقدند تحقق طرح‌­های مذکور به دلیل وابستگی مالی طرح­‌های پالایشگاهی روسیه به حوزه‌­ بالادست در گرو توسعه میادین جدید و بهره‌­برداری از آنها می باشد، باتوجه به اینکه میادین جدید عمدتا در نواحی سخت (شرق سیبری، اقیانوس شمالی، دریای خزر) و بدون زیرساخت­‌های لازم قرار دارد، بهره‌­برداری از آنها مستلزم تخفیف­‌های بیشتری از جانب دولت است و از طرفی وابستگی بودجه دولت به نفت (حدود 50% بودجه) این امکان را برای دولتمردان روس فراهم نمی‌­کند. منتقدین باور دارند حتی با توسعه و بهره‌­برداری از میادین جدید، شرکت­‌های غیریکپارچه‌­ روسی که در حوزه بالادست حضور جدی ندارند (مانند شرکت آلیانس و باشنفت)  به علت عدم برخورداری از تخفیف‌­های این حوزه، توان تامین مالی و اجرای پروژه‌های پالایشی اعلام شده را ندارند.

نتیجه گیری

به نظر می­‌رسد کشور روسیه با فهم مناسب از رشد تقاضای سوخت سبک و از طرفی وضعیت فناوری و اقتصادی پالایشگاه‌­ها سیاست‌­های مالیاتی مناسبی را در نظر گرفته است. این سیاست­ها به مثابه‌­­ یک رگولاتور، پالایشگران روس را به سمت تولید محصولات سبک سوق داده است. هرچند قضاوت زود است و باید دید که آیا پالایشگران روس برنامه‌های پالایشی خود را با تامین مالی مناسب و با همکاری دولت روسیه در موعد مقرر به پایان خواهند برد یا خیر؟ البته با توجه به شرایط موجود، احتمال اینکه روسیه بعنوان سومین کشور دارای ظرفیت پالایشی(5٫5 میلیون بشکه در روز)(3) توان بهینه­‌سازی پالایشگاه‌های خود طبق برنامه های موجود را داشته باشد و به ارزش افزوده بیشتری دست یابد، زیاد می باشد و باید منتظر این بود که واکنش سیاست­گذاران اروپایی برای حمایت از صنعت پالایشی داخلی شان در سال های آینده چه خواهد بود و این کشورها چگونه با چالش مذکور برخورد خواهند کرد.