برگهایی کمتر خوانده شده از تاریخ روابط جمهوری اسلامی ایران با اقلیم کردستان عراق

گروه سیاسی - وقتی که توافقنامه الجزایر در سال 1975 بین رژیم معدوم شاه و رژیم بعث با وساطت وزیر امور خارجه وقت آمریکا هنری کیسینجر به امضاء رسید نسخه مبارزات کردی در عراق هر چند برای کوتاه مدت پیچیده شد اما بعدها همین توافقنامه بهانه شروع جنگ تحمیلی عراق بر جمهوری اسلامی تازه پیروز شده در ایران شد.

به گزارش دفتر منطقه ای بولتن نیوز در اقلیم کردستان، صدام کوشید با امضاء توافقنامه الجزایر حرکت کردی را در عراق عقیم بکند و در این راه آمریکا و رژیم شاه را هم با خود همراه کرد از این رو بعد از امضاء این توافقنامه رژیم شاه 15 روز به ملا مصطفی بارزانی و پیشمرگه هایش فرصت داد تا یا به ایران عقب نشینی بکنند و یا اینکه به عراق برگردند . رژیم شاه وقت وعده داد به کردها که در مقابل پایان دادن به مبارزاتشان با رژیم بعث ، آنها را در ایران پناه داده و فرصت کار و شغل را برای آنها فراهم خواهد کرد.

از این رو ملا مصطفی بارزانی با جمع کردن اعضای دفتر سیاسی وقت حزب دمکرات کردستان عراق اعلام کرد که صلاح می بیند هرچند برای مدتی هم شده به این مبارزات خاتمه دهد . نه تنها فشار بین المللی و منطقه ای دلیل اصلی این توقف مبارزات مسلحانه شد بلکه شرایط خانواده های پیشمرگها نیز که بخشی در عراق بودند و این احتمال وجود داشت که با حرکت بعث نیروهای کردی قربانی شوند دلیلی بزرگ بر این تصمیم ملا مصطفی بارزانی بود.

رژیم شاه برای اعمال فشار بیشتر بر بارزانی، نیروهای ارتش بعثی را به مرزهای ایران با عراق در پیرانشهر و مریوان و سردشت آورد تا بارزانی زودتر از زمان تعیین شده به مبارزات خود خاتمه بدهد.
بعد از اجرای تصمیم بارزانی، رژیم شاه نه تنها به وعده های خود در خصوص کمک به کردها عمل نکرد بلکه تلاش مضاعفی برای پراکنده کردن انها به عمل آورد، به نحوی که کردهای عراق را بعد از این تاریخ در شیراز و سمنان و سایر مناطق ایران می بینیم . رژیم شاه تمام فرصت های کار را هم از کردهای عراق گرفت و تحت این فشارها عده ایی به عراق بازگشتند اما عده ای هم تصمیم به تحمل شرایط گرفتند.

در این مدت ساواک نقش محوری برای متلاشی کردن خانواده های پیشمرگه کرد عراقی بازی می کند و در تمام شهرهای ایران فعالیت این پیشمرگه ها تحت کنترل قرار می گیرد.

به فاصله یکسال از این توافقنامه جلال طالبانی با تاسیس اتحادیه میهنی کردستان عراق و مسعود بارزانی بطور مخفیانه نطفه های مبارزه بارژیم بعث را بار دیگراما این بار در قالب دو حزب مجزا سازماندهی می کنند . این مبارزات تحت فشار شدید رژیم شاه و ساواک بر کردهای عراق در ایران و سرکوب شدید مبارزین کرد عراقی در داخل عراق از سوی رژیم بعث آغاز می گردد تا اینکه امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی حرکتهای انقلابی را در ایران سازماندهی کرده و انقلاب شکل جدی تری به خود در داخل کشور می گیرد.

همزمان با رسیدن امام خمینی(ره ) به پاریس ملا مصطفی بارزانی با ارسال پیامی اختصاصی به بنیانگذار انقلاب اعلام می دارد که آنها از انقلاب مردم ایران و رهبری امام خمینی (قدس سره ) حمایت می کنند.

بدنبال پیروزی انقلاب نیز بلافاصله ملا مصطفی بارزانی به رهبران انقلاب پیام می دهد که می خواهد به ایران بازگردد و پیروزی انقلاب را تبریک می گوید. این پیام تبریک در حالی فرستاده می شود که بخش عمده ایی از مناطق کردستان درگیر ضد انقلاب بود.

سرانجام نیز بارزانی به ایران بازمی گردد اما جنازه اش به ایران می اید بعد از اینکه در آمریکا بدلیل بیماری فوت می کند.با فوت ملا مصطفی بارزانی رهبران انقلاب اسلامی به گرمی جنازه وی را دریافت می کنند و اجازه می دهند که در شهرستان اشنویه دفن شود. همزمان انقلاب اسلامی به فشار بر پناهندگان کرد عراقی خاتمه می دهد و اجازه می دهد خانواده های کرد عراقی در هر کجا که دوست دارند بمانند و بدین ترتیب چتر انقلاب اسلامی منشاء وحدت دوباره کردهای عراق می گردد و کردها به مرزهای ایران با عراق دسترسی پیدا می کنند. این در حالی بود که قیاده موقت حزب دمکرات کردستان عراق (سامی عبدالرحمن ، کریم سنجاری ، جوهر نامق ، زعیم علی و..) در داخل عراق از یک سو و اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری طالبانی سرگرم ادامه مبارزه با بعث بودند.

در سایه کمک های انقلاب، حزب دمکرات کردستان عراق موفق می شود در اردوگاه زیویه کنگره نهم خود را در سال 1979 برگزار کند و کنگره مسعود بارزانی را به عنوان رهبر حزب تعیین می کند .بعد از این کنگره ادریس بارزانی نقش محوری در سازماندهی کردها در ایران پیدا می کند . اهم فعالیت های ادریس بارزانی را بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران می توان چنین طبقه بندی کرد.

1- سازماندهی تشکیلات درونی حزب دمکرات کردستان عراق در ایران در سایه شاخه هشتم حزب دمکرات کردستان عراق که به ترتیب عریف حمید ، فرانسوا حریزی ، ملا محمد قادر ، آزاد برواری ، دکتر شوکت و.... رئیس این شاخه حزب می شوند.
2- سازماندهی اتحادیه دانشجویان کردستان در ایران و فعالیت هزاران کرد عراقی که در ایران تحصیل می کردند در این تشکیلات .
3- برقراری ارتباط با سایر احزاب کرد عراقی که هرکدام از آنها به نوعی در ایران حضور داشته و در طول جنگ علیه رژیم بعث نیز می جنگیدند.
4- برقراری ارتباط با سایر احزاب عراقی در قالب مبارزه همه جانبه با رژیم بعث صدام
5- سازماندهی مجدد ارتباطات با مجلس اعلاء انقلاب اسلامی عراق که در طول حیات زنده یاد ملا مصطفی بارزانی ارتباطات خوبی بین آیت الله حکیم و وی وجود داشت که منجر به صدور فتوای تاریخی آیت الله حکیم در خصوص حرام بودن خون برادران کرد در عراق شده بود.
همه این اتفاقات در سایه کمک انقلاب اسلامی به مبارزات کردهای عراق به رهبری ملا مصطفی بارزانی روی می دهد.


نقش ادریس بارزانی

در سایه این فعالیت ها ادریس بارزانی توانست در سطح داخلی کردهای عراقی را نه تنها در قالب حزب دمکرات کردستان عراق بلکه آنها را در قالب جبهه کردستانی به وحدت دعوت می کند تا اینکه بار دیگر روند مبارزات با رژیم بعث سازماندهی شود.طرح جبهه کردستانی هرچند چند ماه بعد از فوت ادریس بارزانی در سال 1987 اجرایی می شود اما این جبهه محصول تفکرات ادریس بارزانی و فعالیت وی در 7 سال اول عمر انقلاب اسلامی بود.

در فراگیر کردن این تلاشها و حدت بین همه گروههای عراقی که از دست رژیم بعث به انقلاب پناه آورده بودند، ادریس بارزانی نقش محوری داشت که این نقش در برگزاری کنگره نصره شعب العراقی در تهران برجسته شد که در سال 1986 در تهران برگزار شد.این کنگره نقطه عطفی در وحدت صفوف عراقیها برای مبارزه با رژیم بعث بود . در کنار ادریس بارزانی برخی از اعضای دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان عراق مانند شوکت بامرنی ، جرجیس فتح الله و آزاد برواری نقش مهمی در برگزاری این کنگره ایفاء می کنند .

سازماندهی کردهای عراقی در ایران در سایه بهبود و توسعه روابط فراگیر با جمهوری اسلامی ایران مهمترین ماموریت ادریس بارزانی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 و در دهه 80 میلادی به انجام رسید. ادریس بارزانی در حالی که مسعود بارزانی مامور هدایت مبارزات کردها درداخل کردستان عراق بود معمار روابط با جمهوری اسلامی ایران بود که در این خصوص متاسفانه تاریخ نگاران کمتر به آن پرداخته اند.

ادریس بارزانی اگر در سال 1986 میلادی بدلیل سکته قلبی فوت نمی کرد می توانست نقطه عطف تاریخ ارتباط انقلاب اسلامی با کردهای عراق و مبارزات کردها علیه عراق باشد اما مرگ به وی این اجازه را نداد علیرغم اینکه سنگ بنای این روابط را ادریس بارزانی گذاشت و پسر وی نیچیروان بارزانی نیز که از همان روزهای اول تاسیس دوباره اتحادیه دانشجویان کردستان در ایران، وارد این اتحادیه شده بود جا پای پدر خود گذاشته است و امروز مسئول مستقیم روابط اقلیم با جمهوری اسلامی ایران شده است .

نقل است که علاقه زاید الوصف نیچیروان بارزانی به پدرش سبب ادامه این مسلک شده است و وی هنوز اطاقهای کاری و شخصی خود را مزین به عکس پدر کرده و به حسن وفا به پدر، نام فرزند بزرگ خود را نیز ادریس گذاشته است.

دوره طلایی مبارزات کردها در فضایی صمیمی و اکنده از شور انقلاب اسلامی در حقیقت از همان روزهای اول انقلاب اسلامی شروع می گردد و انقلاب اسلامی ایران به رهبری بنیانگذارش سبب شد که کردها بار دیگر احیاء شوند هرچند در این بین شخصیت های کرد عراقی و در راس آنها رهبرانی چون ملا مصطفی بارزانی ، ادریس بارزانی و جلال طالبانی نقش محوری ایفاء کردند .

فوت زود هنگام ادریس بارزانی سبب می شود که در این بستر تاریخی پرفراز و نشیب کمتر نامی از وی برده شود در حالیک وی یکی از نقطه های عطف روابط جمهوری اسلامی ایران با کردهای عراق بوده است.

امروز نیز در حالی به استقبال سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی نزدیک می شویم که در نبود کسانی چون ادریس بارزانی و جلال طالبانی نیچیروان بارزانی دستور داده است این مراسم با شکوه هرچه تمامتر در اربیل برگزار شود.