متن كامل گزارش جديد البرادعي درباره ايران
مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در جديدترين گزارش خود درباره برنامه هسته‌اي ايران براي بيستمين بار بر نبود انحراف در برنامه هسته‌اي تهران تاكيد كرد.
به گزارش فارس، "محمد البرادعي "، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي جمعه شب جديدترين گزارش خود درباره برنامه هسته‌اي ايران را بين اعضاي شوراي حكام آژانس منتشر كرد كه متن كامل آن در ادامه آمده است:
اجراي توافقنامه پادمان‌هاي ان‌پي‌تي و مفاد مرتبط با قطعنامه‌هاي 1737 (2006)، 1747 (2007) ، 1803 (2008) و 1835 (2008) شوراي امنيت در جمهوري اسلامي ايران
گزارش مدير كل
1. مديركل در تاريخ در 5 ژوئن 2009 درباره اجراي توافقنامه پادمان‌هاي ان‌پي‌تي و مفاد مرتبط با قطعنامه‌هاي 1737 (2006)، 1747 (2007) ، 1803 (2008) و 1835 (2008) شوراي امنيت در جمهوري اسلامي ايران به شوراي حكام گزارش داد (GOV/2009/35). گزارش پيش رو به پيشرفتهاي مرتبط از آن تاريخ تا كنون مي‌پردازد.
A. فعاليتهاي مرتبط غني‌سازي فعلي
2- در 12 آگوست 2009، ايران به دستگاه آ24 (A24)، ده آبشار دستگاه آ26 (A26) در تاسيسات غني‌سازي سوخت در نطنز گاز يواف6 (UF6) تزريق مي‌كرد. در آن روز، هشت آبشار ديگر دستگاه A26 تحت خلا بودند. ايران به نصب آبشارها در دستگاه A28 ادامه داده است؛ 14 آبشار نصب شده‌اند و نصب آبشار ديگر ادامه دارد. تمام دستگاههاي نصب شده تا تاريخ مزبور سانتريفيوژهاي IR-1 هستند. كار نصب در دستگاههاي A25 و A27 همچنان ادامه دارد.
3- ايران تخمين زده است كه بين 18 نوامبر 2008 و 31 جولاي 2009، 7 هزار و 942 كيلوگرم گاز يواف6 در آبشارها تزريق شد و مجموع 669 كيلوگرم يواف6 با درصد غناي پايين توليد شد. مواد هسته‌اي در تاسيسات غني‌سازي سوخت (شامل تزريق، محصول و دور‌ريز) بعلاوه تمام آبشارهاي نصب شده، تزريق و ايستگاههاي تخليه تحت نظارت و مهار آژانس باقي هستند.
4- همانگونه كه پيشتر گزارش شد، آژانس به ايران اطلاع داده بود كه با توجه به شمار فزاينده آبشارهاي در حال نصب در تاسيسات غني‌سازي سوخت و ميزان افزايش يافته توليد اورانيوم با درصد غناي پايين در تاسيسات، پيشرفتها در اقدامات نظارتي و مهاركننده در تاسيسات غني‌سازي سوخت مورد نياز آژانس بوده تا بطور كامل به برآورده ساختن اهداف پادماني خود براي تاسيسات ادامه دهد(GOV/2009/35, para. 3). در جريان يك سري ديدارها، ايران و آژانس درباره اصلاحات توافق كردند كه در 12 آگوست 2009 اجرا شد. راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي (PIV) بعدي در تاسيسات غني‌سازي سوخت براي نوامبر 2009 برنامه‌ريزي شده است. در آن زمان، آژانس قادر خواهد بود اقلام تمام مواد هسته‌اي در تاسيسات را راستي‌آزمايي كرده و تعادل مواد هسته‌اي را پس از اينكه دريچه‌هاي سرد تخليه شدند، ارزيابي كند.
5- ايران و آژانس همچنين درباره اصلاحات مرتبط با تهيه ثبت محاسبه و عمليات و ملزومات دسترسي بموقع براي بازرسي‌هاي سرزده توافق كرده‌اند(GOV/2009/35, para. 5).
6- بين 24 مي 2009 و 13 آگوست 2009، مجموعا حدود 37 كيلوگرم گاز يواف6 به آبشار IR-4 ده دستگاه، آبشار IR-2m ده دستگاه و IR-1 تكي، سانتريفيوژهاي IR-2m و IR-4 در تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت تزريق شد. مواد هسته‌اي در تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت بعلاوه ناحيه آبشاري، تزريق و ايستگاههاي تخليه تحت نظارت و مهار آژانس باقي هستند.
7- نتايج نمونه‌هاي محيطي گرفته شده در تاسيسات غني‌سازي سوخت و تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت نشان مي‌دهد كه هر دو مركز همانگونه كه اعلام شده در حال فعاليت بوده‌اند(كمتر از پنج درصد غني‌سازي اورانيوم-235 (U-235)). از زمان گزارش قبلي، آژانس با موفقيت سه بازرسي سرزده انجام داده است. مجموع 29 بازرسي سرزده در تاسيسات غني‌سازي سوخت از مارس 2007 انجام شده است.
B. فعاليتهاي بازفرآوري
8- آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلولهاي داغ در رآكتور تحقيقاتي تهران (TRR) و تاسيسات توليد موليبدنوم، آيودين و راديو اكتيو زنون (MIX) ادامه داده است. هيچ نشانه‌اي از فعاليتهاي مرتبط بازفرآوري در حال جريان در آن تاسيسات وجود نداشته است. در حالي كه ايران اعلام كرده است كه هيچ بازفرآوري مرتبط با فعاليتهاي توسعه و تحقيق در ايران وجود نداشته است، آژانس مي‌تواند اين را فقط در رابطه با اين دو تاسيسات تاييد كند، زيرا اقدامات پروتكل الحاقي در دسترس نيستند.
C. طرحهاي مرتبط رآكتور آب سنگين
9- در 19 ژوئن 2009، آژانس از ايران خواست تا پرسشنامه اطلاعات طراحي مركز توليد سوخت و رآكتور تحقيقات هسته‌اي ايران (IR-40) را به‌روز كند تا ويژگي‌هاي طراحي روند توليد سوخت راستي‌آزمايي شده توسط آژانس در حين بازرسي مي 2009 در مركز توليد سوخت منعكس شود(GOV/2009/35, para. 9). ضمن نامه‌اي به تاريخ 21 آگوست 2009، ايران يك پرسشنامه اطلاعات طراحي مركز توليد سوخت ارائه كرد كه آژانس اكنون در حال بررسي آن است.
10- در 11 آگوست 2009، آژانس راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي و اطلاعات طراحي در مركز توليد سوخت را انجام داد؛ كه در آن زمان اشاره شد كه تجهيزات كنترل كيفيت نهايي نصب شده بودند و روند توليد سوخت كه در بالا به آن اشاره شد تحت آزمايش كنترل كيفيت جاري بود. ارزيابي نتايج راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي هنوز در جريان است.
11- در 17 آگوست 2009 و به دنبال درخواستهاي مكرر آژانس، ايران دسترسي آژانس به رآكتور IR-40 در اراك را تامين كرد كه در آن زمان آژانس قادر بود راستي آزمايي فهرست اقلام فيزيكي را انجام دهد. آژانس تاييد كرد كه ساخت اين تاسيسات در حال جريان بود. به ويژه، آژانس تاكيد كرد كه هيچ مخزن رآكتور هنوز وجود نداشت. اپراتور اعلام كرد كه مخزن رآكتور هنوز در حال ساخت بود و اين مخزن در سال 2011 نصب خواهد شد. ايران همچنين اعلام كرد كه هيچ روزنه سلول داغ يا بازوي مكانيكي از منابع خارجي بدست نيامد و اين كشور در حال بررسي توليد بومي آنها بود. ايران تخمين زد كه كار ساخت عمراني حدود 95 درصد و خود مركز حدود 63 درصد تكميل بودند. تاسيسات در مرحله كنوني ساخت خود با اطلاعات طراحي كه ايران از تاريخ 24 ژانويه 2007 در اختيار آژانس قرار داد، مطابق بود. اما ايران هنوز نيازمند تامين اطلاعات طراحي جزئي‌تر و به‌روزتر به ويژه درباره ويژگي‌هاي سوخت هسته‌اي، مديريت سوخت، تجهيزات انتقال، حسابرسي مواد هسته‌اي و سيستم كنترل است. آژانس با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي به نظارت بر وضعيت مركز توليد آب سنگين ادامه داده است كه به نظر مي‌رسد از گزارش قبلي تا كنون در حال فعاليت نبوده است.
D. ديگر موضوعات اجرايي
D.1. تبديل اورانيوم
12. آژانس ارزيابي خود از نتايج راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي انجام شده در تاسيسات تبديل اورانيوم را در مارس 2009 نهايي كرد(GOV/2009/35, para. 11)، و به اين نتيجه رسيد كه اقلام مواد هسته‌اي در تاسيسات تبديل اورانيوم همانگونه كه توسط ايران اعلام شده بود با آن نتايج، كه در آنها به طور معمول موارد نامشخص اندازه‌گيري همراه با مراكز تبديل با توان عملياتي مشابه وجود دارند، مطابقت دارد. بين 8 مارس 2009 و 10 آگوست 2009، حدود 11 تن اورانيوم در قالب يواف6 در تاسيسات تبديل اورانيوم تبديل شد. اين، مجموع ميزان اورانيوم در قالب يواف6 توليد شده در تاسيسات تبديل اورانيوم را از مارس 2004 به حدود 366 تن مي‌رساند كه مقداري از آن به تاسيسات غني‌سازي سوخت و تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت منتقل شد و تمام آن تحت نظارت و مهار آژانس باقي است. بين مارس 2009 و 10 آگوست 2009، 159 نمونه ديورانات آمونيوم شامل دو كيلوگرم اورانيوم در تاسيسات تبديل اورانيوم از مركز توليد اورانيوم بندرعباس دريافت شد.
13- در 21 جولاي 2009 و 10 آگوست 2009، آژانس راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي در تاسيسات تبديل اورانيوم را انجام داد. آژانس قادر بود تاييد كند كه تاسيسات با اطلاعات طراحي ارائه شده توسط ايران مطابقت دارد.
D.3 اطلاعات طراحي
14- ايران تا كنون اجراي متن تعديل شده بخش عمومي ترتيبات تكميلي موسوم به كد 3.1 درباره تهيه اوليه اطلاعات طراحي را از سر نگرفته است (GOV/2008/59,para.9;GOV/2007/22,para 12-14). ايران تنها كشوري با فعاليتهاي هسته‌اي قابل ملاحظه است كه داراي يك توافق پادماني جامع در حال اجراست اما در حال اجراي مفاد متن تعديل شده موسوم به كد 3.1 نيست. نبود چنين اطلاعاتي به اطلاع رساني ديرهنگام به آژانس اتمي درباره ساخت و ساز تاسيسات جديد و تغييرات صورت گرفته در طراحي تاسياست موجود منجر شده است.
15- آژانس تا كنون اطلاعات طراحي اوليه درخواست شده نيروگاه برق هسته‌اي كه قرار است در دارخوين ساخته شود را دريافت نكرده است (GOV/2008/38, para. 11).
D.3 ديگر موارد
16- نظر به بارگذاري پيش‌بيني شده سوخت در نيروگاه برق هسته‌اي بوشهر (GOV/2009/35,para. 15)، كه هم اكنون انتظار مي‌رود در اكتبر/نوامبر 2009 صورت پذيرد، آژانس اتمي يك سامانه سنجش آلودگي و نظارت در آن تاسيسات [نيروگاه بوشهر] در تاريخ 22 تا 25 سال 2009 نصب كرده است.
17- ايران در نامه‌اي به تاريخ 12 جولاي 2009 آژانس را مطلع ساخت كه تمام مواد هسته‌اي "لابراتوار شيميايي اورانيوم " در اصفهان را منتقل كرده است و اينكه هيچگونه طرحي براي ديگر فعاليتهاي هسته اي در اين محل نداشته و از آژانس درخواست كرده تا اين تاسيسات را به عنوان يك تاسيسات بلا استفاده تلقي كند.
E. ابعاد نظامي احتمالي
18- همانگونه كه در گزارش‌هاي قبلي مدير كل آژانس بين‌المللي به شوراي حكام (گزارش اخير GOV/2009/35,para. 17) اشاره شد، شماري از مسايل باقيمانده وجود دارد كه باعث نگراني شده و بايد براي از بين بردن وجود ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌اي ايران شفاف سازي شود. همانطور كه در آن گزارش‌ها اشاره شد، ضروري است ايران مجددا با آژانس براي شفاف سازي همكاري كند و سوالات مربوط به مطالعات ادعايي، شرايط تحصيل سند فلز اورانيوم و تهيه و فعاليتهاي تحقيق و توسعه نظامي مرتبط با موسسات و شركت‌هايي كه مي‌توانند با برنامه هسته‌اي مرتبط باشند و همچنين توليد تجهيزات و ادوات مرتبط هسته‌اي توسط شركت‌هاي متعلق به صنايع دفاع را پايان بخشد.
19- بايد اشاره شود كه علي رغم اينكه آژانس راه‌ها براي تصديق مستقل سندسازي كه اساس مطالعات ادعايي را تشكيل مي‌دهد، محدود كرده است، اين اطلاعات به طور دقيقي طبق مقررات آژانس و با حمايت آن و از ديگر موارد، با اطلاعات ديگري كه از منابعي ديگر و از يافته‌هاي خود آژانس در اختيار آن قرار گرفته است، در حال ارزيابي است. شرحي از تمام آن سندسازي درباره مطالعات ادعايي در اختيار آژانس است كه آژانس اجازه يافته است تا اين اطلاعات را به ايران ارائه دهد و اينكه اين اطلاعات به اندازه كافي توسط آژانس بررسي شده و در گزارش ماه مه 2008 مديركل آژانس اتمي آمده است (GOV/2008/15, Annex A). با اين وجود لازم به ذكر است كه فشارهاي اعمال شده توسط برخي كشورهاي عضو آژانس درباره ارائه اين اطلاعات به ايران اين امر را براي آژانس دشوارتر ساخت تا گفت‌وگوهاي مفصل را با ايران درباره اين موضوع انجام دهد. با اين وجود همانگونه كه مدير كل مكررا تاكيد كرده است، به نظر مي‌رسد اطلاعات موجود در آن سندسازي از منابع چندگانه‌اي در برهه‌هاي زماني مختلف به دست آمده باشد و به طور كلي تناقضي نداشته و اينكه به اندازه كافي جامع و مفصل باشد به گونه‌اي كه ايران بايد با ديدگاه رفع ترديدهايي كه طبيعتا به وجود آمده به آن بپردازد با توجه به تمام مباحث باقيمانده درباره ماهيت صرفا صلح آميز برنامه هسته‌اي ايران.
20- در ارتباط با مباحث باقيمانده، ايران موارد زير را به آژانس ارائه داده است:
(a) ارزيابي كلي از سندسازي مرتبط با مطالعات ادعايي (GOV/2008/15, Annex A)، و (b) پاسخ‌هاي جزئي و يك سند، در پاسخ به سوالات خاصي كه توسط آژانس مطرح شد (GOV/2008/15, Annex B). ايران به علاوه اشاره كرده است كه اطلاعاتي دارد كه مي‌تواند ماهيت مطالعات ادعايي را روشنتر سازد اما تاكنون اين اطلاعات را با آژانس ارائه نداده است (GOV/2008/15, para. 23). ضمنا، آژانس اطلاعاتي را كه تاكنون توسط ايران به آژانس ارائه شده مطالعه كرده است اما هنوز اين فرصت از جانب ايران داده نشده تا درباره يافته‌هاي آژانس به طور مفصل بحث شود به اين دليل كه ايران تاكيد دارد كه اخيرا پاسخ‌هاي نهايي خود را ارائه داده است. با اين همه از نظر آژانس اتمي، هنوز موضوعاتي وجود دارد كه بر اساس اسناد و اطلاعات ارائه شده توسط ايران يا اطلاعات مرتبطي كه آژانس به طور مستقل از آن حمايت مي‌كند بايد مورد بحث قرار گيرد. نمونه‌هايي از اطلاعات آمده در سندسازي مذكور كه ايران اعتراضي به آن نداشته و بنابراين صحيح تلقي مي‌شود در زير آمده است.
21- با وجود اينكه ايران اين ادعا را به چالش كشيده كه در مطالعات آزمايش مواد منفجره با قدرت بالاي مرتبط با مواد هسته‌اي دخيل بوده است، ايران به آژانس اعلام كرده است كه با كاربرد غيرنظامي به صورت همزمان چاشني‌هاي چندمنظوره‌اي را آزمايش كرده است (GOV/2008/15, para. 20), و آژانس از ايران درخواست كرده تا اطلاعاتي ارائه دهد مبني بر اينكه ثابت كند چنين اقداماتي براي مقاصد غيرنظامي و نظامي غيرهسته‌اي بوده است (GOV/2008/38, para. 17(c)). ايران تا كنون آن اطلاعات را به آژانس ارائه نداده است. آژانس تمايل دارد تا با ايران درباره نقش احتمالي كه يك خارجي متخصص مواد منفجره (GOV/2008/38, para. 17(d)) كه سفرش به ايران توسط آژانس تاييد شده است و در كار توسعه مواد منفجره نقش داشته است، گفت‌وگو كند.
22- با توجه به نامه‌اي كه توضيحات دستنويس همراه آن بود كه بخشي از سندسازي مرتبط با پروژه نمك سبز ادعايي است (GOV/2008/15, Annex A.1, Doc. 2)، ايران وجود نامه فوق را تاييد كرد، اصل نامه را به آژانس نشان داد و يك كپي از آن به آژانس تحويل داد. وجود نامه نشان دهنده رابطه‌اي مستقيم بين سندسازي مرتبط و ايران است. همانگونه كه اخيرا از ايران درخواست شده است، آژانس بايد نامه‌نگاري‌هاي بيشتر را ملاحظه كند و به افرادي كه در آن نامه نام آنها برده شده دسترسي داشته باشد.
23- با توجه به مطالعات ادعايي كلاهك موشك، آژانس هنوز اميدوار است تا از كارگاه‌هاي غيرنظامي كه ايران به آژانس اعلام كرده كه وجود دارند و آن كارگاه‌هايي كه در سندسازي به عنوان دخيل در توليد نمونه‌هاي اوليه مدل حفره بار مفيد جديد يك موشك است (GOV/2008/38, para. 17(e)). به علاوه، در حاليكه ايران اعلام كرده كه اين سندسازي درباره كلاهك موشك ادعايي جعلي و كذب است، اما به آژانس اطلاع داده كه اين واقعيت را همه مي‌دانند كه ايران در حال كار بر روي موشك شهاب 3 است. با توجه به اين موضوع، آژانس بر لزوم انجام گفت‌وگوهايي با ايران درباره مطالعات مهندسي و مدلسازي مرتبط با طراحي مجدد حفره بار مفيد موشك فوق الذكر كه در سندسازي مطالعات ادعايي آمده است تاكيد ورزيده تا احتمال اينكه آنها براي حفره بار مفيد بوده باشند را برطرف كند.
24- با توجه به موضوعات بالا، آژانس مكررا ايران را مطلع كرده است كه اين سازمان ايران را به اندازه كافي در حال پرداختن به موضوع اصلي اين مباحث نيافته است، به گونه‌اي كه بر سبك و فرم ارائه اسناد دستنويس مرتبط با مطالعات ادعايي و ارائه پاسخ‌هاي محدود يا تكذيبيه‌هاي ساده در پاسخ به ديگر سوالات تمركز كرده است. بنابر اين آژانس از ايران درخواست كرده تا پاسخ‌هاي واقعي‌تر ارائه داده و براي آژانس فرصت برگزاري مباحثات مفصل با ديدگاه حركت به جلو در خصوص اين مسايل را فراهم كند كه شامل دادن اجازه دسترسي آژانس به اشخاص، اطلاعات و مكان‌هايي كه در اسناد آمده است تا اينكه آژانس قادر باشد تا اظهارات ايران را كه اين سندسازي‌ها كذب و جعلي است تاييد كند. آژانس تمايل خود براي بحث درباره مداليته‌هاي كه مي‌تواند ايران را قادر سازد تا به طور موثق اثبات كند كه فعاليت‌هايي در سندسازي فوق الذكر اشاره شده است همانگونه كه ايران اعلام كرده مرتبط با فعاليتهاي هسته‌اي نيست و در عين حال از اطلاعات حساس مرتبط با فعاليتهاي نظامي متعارف آن دفاع كند.
25- براي اينكه آژانس در اين جايگاه باشد كه در راستي‌آزمايي نبود مواد و فعاليت هاي هسته‌اي اعلام نشده در ايران پيشرفت حاصل كند، ضروري است كه ايران گام‌هاي لازمي را بردارد تا آژانس قادر باشد شفاف سازي كرده و به مسايل باقيمانده خاتمه بخشد و پروتكل الحاقي را اجرا كند.
F. خلاصه
26- آژانس به راستي‌آزمايي نبود انحراف در مواد هسته‌اي اعلام شده در ايران ادامه مي‌دهد. ايران با آژانس در راستاي بهبود اقدامات پادماني در تاسيسات غني‌سازي سوخت و تامين دسترسي آژانس به رآكتور IR-40 به منظور راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي همكاري كرده است. اما ايران متن تعديل شده بخش عمومي ترتيبات تكميلي موسوم به كد 3.1 درباره مفاد اوليه اطلاعات طراحي را اجرا نكرده است.
27- ايران فعاليتهاي مرتبط غني‌سازي يا كار بر روي طرحهاي مرتبط آب سنگين را تعليق نكرده است كه شوراي امنيت آن را خواستار شده بود.
28- ايران بر خلاف درخواستهاي شوراي حكام و شوراي امنيت، نه پروتكل الحاقي را اجرا كرده است و نه با آژانس در رابطه با مسائل باقيمانده مورد نگراني كه نيازمند شفاف‌سازي به منظور از بين بردن احتمال ابعاد نظامي برنامه هسته‌اي ايران هستند، همكاري كرده است. متاسفانه، آژانس قادر نبوده است با ايران به هرگونه مذاكرات واقعي درباره اين مسائل باقيمانده به مدت بيش از يك سال وارد شود. آژانس بر اين باور است كه به ايران دسترسي كافي به اسناد تحت اختيار خود داده است تا ايران را قادر سازد به طور واقعي به سئوالهاي مطرح شده توسط آژانس پاسخ دهد. اما مديركل از كشورهاي عضوي كه اسناد را در اختيار آژانس قرار دادند مي‌خواهد مداليته‌هاي جديدي با آژانس ايجاد كنند تا بتواند اسناد بيشتري را به طور مقتضي به ايران ارائه كند، زيرا ناتواني آژانس براي انجام چنين كاري، پيشرفت بيشتر در روند راستي‌آزمايي را براي آژانس مشكل مي‌كند.
29- اجراي پروتكل الحاقي و شفاف‌سازي مسايل باقيمانده براي ايران حياتي است تا اينكه آژانس در موقعيتي باشد كه تضمين معتبر درباره نبود مواد و فعاليتهاي هسته‌اي اعلام نشده در ايران را ارائه كند.
30- مديركل به ارائه گزارش خود به طور مقتضي ادامه خواهد داد.
به گزارش فارس، "محمد البرادعي "، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي جمعه شب جديدترين گزارش خود درباره برنامه هسته‌اي ايران را بين اعضاي شوراي حكام آژانس منتشر كرد كه متن كامل آن در ادامه آمده است:
اجراي توافقنامه پادمان‌هاي ان‌پي‌تي و مفاد مرتبط با قطعنامه‌هاي 1737 (2006)، 1747 (2007) ، 1803 (2008) و 1835 (2008) شوراي امنيت در جمهوري اسلامي ايران
گزارش مدير كل
1. مديركل در تاريخ در 5 ژوئن 2009 درباره اجراي توافقنامه پادمان‌هاي ان‌پي‌تي و مفاد مرتبط با قطعنامه‌هاي 1737 (2006)، 1747 (2007) ، 1803 (2008) و 1835 (2008) شوراي امنيت در جمهوري اسلامي ايران به شوراي حكام گزارش داد (GOV/2009/35). گزارش پيش رو به پيشرفتهاي مرتبط از آن تاريخ تا كنون مي‌پردازد.
A. فعاليتهاي مرتبط غني‌سازي فعلي
2- در 12 آگوست 2009، ايران به دستگاه آ24 (A24)، ده آبشار دستگاه آ26 (A26) در تاسيسات غني‌سازي سوخت در نطنز گاز يواف6 (UF6) تزريق مي‌كرد. در آن روز، هشت آبشار ديگر دستگاه A26 تحت خلا بودند. ايران به نصب آبشارها در دستگاه A28 ادامه داده است؛ 14 آبشار نصب شده‌اند و نصب آبشار ديگر ادامه دارد. تمام دستگاههاي نصب شده تا تاريخ مزبور سانتريفيوژهاي IR-1 هستند. كار نصب در دستگاههاي A25 و A27 همچنان ادامه دارد.
3- ايران تخمين زده است كه بين 18 نوامبر 2008 و 31 جولاي 2009، 7 هزار و 942 كيلوگرم گاز يواف6 در آبشارها تزريق شد و مجموع 669 كيلوگرم يواف6 با درصد غناي پايين توليد شد. مواد هسته‌اي در تاسيسات غني‌سازي سوخت (شامل تزريق، محصول و دور‌ريز) بعلاوه تمام آبشارهاي نصب شده، تزريق و ايستگاههاي تخليه تحت نظارت و مهار آژانس باقي هستند.
4- همانگونه كه پيشتر گزارش شد، آژانس به ايران اطلاع داده بود كه با توجه به شمار فزاينده آبشارهاي در حال نصب در تاسيسات غني‌سازي سوخت و ميزان افزايش يافته توليد اورانيوم با درصد غناي پايين در تاسيسات، پيشرفتها در اقدامات نظارتي و مهاركننده در تاسيسات غني‌سازي سوخت مورد نياز آژانس بوده تا بطور كامل به برآورده ساختن اهداف پادماني خود براي تاسيسات ادامه دهد(GOV/2009/35, para. 3). در جريان يك سري ديدارها، ايران و آژانس درباره اصلاحات توافق كردند كه در 12 آگوست 2009 اجرا شد. راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي (PIV) بعدي در تاسيسات غني‌سازي سوخت براي نوامبر 2009 برنامه‌ريزي شده است. در آن زمان، آژانس قادر خواهد بود اقلام تمام مواد هسته‌اي در تاسيسات را راستي‌آزمايي كرده و تعادل مواد هسته‌اي را پس از اينكه دريچه‌هاي سرد تخليه شدند، ارزيابي كند.
5- ايران و آژانس همچنين درباره اصلاحات مرتبط با تهيه ثبت محاسبه و عمليات و ملزومات دسترسي بموقع براي بازرسي‌هاي سرزده توافق كرده‌اند(GOV/2009/35, para. 5).
6- بين 24 مي 2009 و 13 آگوست 2009، مجموعا حدود 37 كيلوگرم گاز يواف6 به آبشار IR-4 ده دستگاه، آبشار IR-2m ده دستگاه و IR-1 تكي، سانتريفيوژهاي IR-2m و IR-4 در تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت تزريق شد. مواد هسته‌اي در تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت بعلاوه ناحيه آبشاري، تزريق و ايستگاههاي تخليه تحت نظارت و مهار آژانس باقي هستند.
7- نتايج نمونه‌هاي محيطي گرفته شده در تاسيسات غني‌سازي سوخت و تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت نشان مي‌دهد كه هر دو مركز همانگونه كه اعلام شده در حال فعاليت بوده‌اند(كمتر از پنج درصد غني‌سازي اورانيوم-235 (U-235)). از زمان گزارش قبلي، آژانس با موفقيت سه بازرسي سرزده انجام داده است. مجموع 29 بازرسي سرزده در تاسيسات غني‌سازي سوخت از مارس 2007 انجام شده است.
B. فعاليتهاي بازفرآوري
8- آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلولهاي داغ در رآكتور تحقيقاتي تهران (TRR) و تاسيسات توليد موليبدنوم، آيودين و راديو اكتيو زنون (MIX) ادامه داده است. هيچ نشانه‌اي از فعاليتهاي مرتبط بازفرآوري در حال جريان در آن تاسيسات وجود نداشته است. در حالي كه ايران اعلام كرده است كه هيچ بازفرآوري مرتبط با فعاليتهاي توسعه و تحقيق در ايران وجود نداشته است، آژانس مي‌تواند اين را فقط در رابطه با اين دو تاسيسات تاييد كند، زيرا اقدامات پروتكل الحاقي در دسترس نيستند.
C. طرحهاي مرتبط رآكتور آب سنگين
9- در 19 ژوئن 2009، آژانس از ايران خواست تا پرسشنامه اطلاعات طراحي مركز توليد سوخت و رآكتور تحقيقات هسته‌اي ايران (IR-40) را به‌روز كند تا ويژگي‌هاي طراحي روند توليد سوخت راستي‌آزمايي شده توسط آژانس در حين بازرسي مي 2009 در مركز توليد سوخت منعكس شود(GOV/2009/35, para. 9). ضمن نامه‌اي به تاريخ 21 آگوست 2009، ايران يك پرسشنامه اطلاعات طراحي مركز توليد سوخت ارائه كرد كه آژانس اكنون در حال بررسي آن است.
10- در 11 آگوست 2009، آژانس راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي و اطلاعات طراحي در مركز توليد سوخت را انجام داد؛ كه در آن زمان اشاره شد كه تجهيزات كنترل كيفيت نهايي نصب شده بودند و روند توليد سوخت كه در بالا به آن اشاره شد تحت آزمايش كنترل كيفيت جاري بود. ارزيابي نتايج راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي هنوز در جريان است.
11- در 17 آگوست 2009 و به دنبال درخواستهاي مكرر آژانس، ايران دسترسي آژانس به رآكتور IR-40 در اراك را تامين كرد كه در آن زمان آژانس قادر بود راستي آزمايي فهرست اقلام فيزيكي را انجام دهد. آژانس تاييد كرد كه ساخت اين تاسيسات در حال جريان بود. به ويژه، آژانس تاكيد كرد كه هيچ مخزن رآكتور هنوز وجود نداشت. اپراتور اعلام كرد كه مخزن رآكتور هنوز در حال ساخت بود و اين مخزن در سال 2011 نصب خواهد شد. ايران همچنين اعلام كرد كه هيچ روزنه سلول داغ يا بازوي مكانيكي از منابع خارجي بدست نيامد و اين كشور در حال بررسي توليد بومي آنها بود. ايران تخمين زد كه كار ساخت عمراني حدود 95 درصد و خود مركز حدود 63 درصد تكميل بودند. تاسيسات در مرحله كنوني ساخت خود با اطلاعات طراحي كه ايران از تاريخ 24 ژانويه 2007 در اختيار آژانس قرار داد، مطابق بود. اما ايران هنوز نيازمند تامين اطلاعات طراحي جزئي‌تر و به‌روزتر به ويژه درباره ويژگي‌هاي سوخت هسته‌اي، مديريت سوخت، تجهيزات انتقال، حسابرسي مواد هسته‌اي و سيستم كنترل است. آژانس با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي به نظارت بر وضعيت مركز توليد آب سنگين ادامه داده است كه به نظر مي‌رسد از گزارش قبلي تا كنون در حال فعاليت نبوده است.
D. ديگر موضوعات اجرايي
D.1. تبديل اورانيوم
12. آژانس ارزيابي خود از نتايج راستي‌آزمايي فهرست اقلام فيزيكي انجام شده در تاسيسات تبديل اورانيوم را در مارس 2009 نهايي كرد(GOV/2009/35, para. 11)، و به اين نتيجه رسيد كه اقلام مواد هسته‌اي در تاسيسات تبديل اورانيوم همانگونه كه توسط ايران اعلام شده بود با آن نتايج، كه در آنها به طور معمول موارد نامشخص اندازه‌گيري همراه با مراكز تبديل با توان عملياتي مشابه وجود دارند، مطابقت دارد. بين 8 مارس 2009 و 10 آگوست 2009، حدود 11 تن اورانيوم در قالب يواف6 در تاسيسات تبديل اورانيوم تبديل شد. اين، مجموع ميزان اورانيوم در قالب يواف6 توليد شده در تاسيسات تبديل اورانيوم را از مارس 2004 به حدود 366 تن مي‌رساند كه مقداري از آن به تاسيسات غني‌سازي سوخت و تاسيسات غني‌سازي آزمايشي سوخت منتقل شد و تمام آن تحت نظارت و مهار آژانس باقي است. بين مارس 2009 و 10 آگوست 2009، 159 نمونه ديورانات آمونيوم شامل دو كيلوگرم اورانيوم در تاسيسات تبديل اورانيوم از مركز توليد اورانيوم بندرعباس دريافت شد.
13- در 21 جولاي 2009 و 10 آگوست 2009، آژانس راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي در تاسيسات تبديل اورانيوم را انجام داد. آژانس قادر بود تاييد كند كه تاسيسات با اطلاعات طراحي ارائه شده توسط ايران مطابقت دارد.
D.3 اطلاعات طراحي
14- ايران تا كنون اجراي متن تعديل شده بخش عمومي ترتيبات تكميلي موسوم به كد 3.1 درباره تهيه اوليه اطلاعات طراحي را از سر نگرفته است (GOV/2008/59,para.9;GOV/2007/22,para 12-14). ايران تنها كشوري با فعاليتهاي هسته‌اي قابل ملاحظه است كه داراي يك توافق پادماني جامع در حال اجراست اما در حال اجراي مفاد متن تعديل شده موسوم به كد 3.1 نيست. نبود چنين اطلاعاتي به اطلاع رساني ديرهنگام به آژانس اتمي درباره ساخت و ساز تاسيسات جديد و تغييرات صورت گرفته در طراحي تاسياست موجود منجر شده است.
15- آژانس تا كنون اطلاعات طراحي اوليه درخواست شده نيروگاه برق هسته‌اي كه قرار است در دارخوين ساخته شود را دريافت نكرده است (GOV/2008/38, para. 11).
D.3 ديگر موارد
16- نظر به بارگذاري پيش‌بيني شده سوخت در نيروگاه برق هسته‌اي بوشهر (GOV/2009/35,para. 15)، كه هم اكنون انتظار مي‌رود در اكتبر/نوامبر 2009 صورت پذيرد، آژانس اتمي يك سامانه سنجش آلودگي و نظارت در آن تاسيسات [نيروگاه بوشهر] در تاريخ 22 تا 25 سال 2009 نصب كرده است.
17- ايران در نامه‌اي به تاريخ 12 جولاي 2009 آژانس را مطلع ساخت كه تمام مواد هسته‌اي "لابراتوار شيميايي اورانيوم " در اصفهان را منتقل كرده است و اينكه هيچگونه طرحي براي ديگر فعاليتهاي هسته اي در اين محل نداشته و از آژانس درخواست كرده تا اين تاسيسات را به عنوان يك تاسيسات بلا استفاده تلقي كند.
E. ابعاد نظامي احتمالي
18- همانگونه كه در گزارش‌هاي قبلي مدير كل آژانس بين‌المللي به شوراي حكام (گزارش اخير GOV/2009/35,para. 17) اشاره شد، شماري از مسايل باقيمانده وجود دارد كه باعث نگراني شده و بايد براي از بين بردن وجود ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌اي ايران شفاف سازي شود. همانطور كه در آن گزارش‌ها اشاره شد، ضروري است ايران مجددا با آژانس براي شفاف سازي همكاري كند و سوالات مربوط به مطالعات ادعايي، شرايط تحصيل سند فلز اورانيوم و تهيه و فعاليتهاي تحقيق و توسعه نظامي مرتبط با موسسات و شركت‌هايي كه مي‌توانند با برنامه هسته‌اي مرتبط باشند و همچنين توليد تجهيزات و ادوات مرتبط هسته‌اي توسط شركت‌هاي متعلق به صنايع دفاع را پايان بخشد.
19- بايد اشاره شود كه علي رغم اينكه آژانس راه‌ها براي تصديق مستقل سندسازي كه اساس مطالعات ادعايي را تشكيل مي‌دهد، محدود كرده است، اين اطلاعات به طور دقيقي طبق مقررات آژانس و با حمايت آن و از ديگر موارد، با اطلاعات ديگري كه از منابعي ديگر و از يافته‌هاي خود آژانس در اختيار آن قرار گرفته است، در حال ارزيابي است. شرحي از تمام آن سندسازي درباره مطالعات ادعايي در اختيار آژانس است كه آژانس اجازه يافته است تا اين اطلاعات را به ايران ارائه دهد و اينكه اين اطلاعات به اندازه كافي توسط آژانس بررسي شده و در گزارش ماه مه 2008 مديركل آژانس اتمي آمده است (GOV/2008/15, Annex A). با اين وجود لازم به ذكر است كه فشارهاي اعمال شده توسط برخي كشورهاي عضو آژانس درباره ارائه اين اطلاعات به ايران اين امر را براي آژانس دشوارتر ساخت تا گفت‌وگوهاي مفصل را با ايران درباره اين موضوع انجام دهد. با اين وجود همانگونه كه مدير كل مكررا تاكيد كرده است، به نظر مي‌رسد اطلاعات موجود در آن سندسازي از منابع چندگانه‌اي در برهه‌هاي زماني مختلف به دست آمده باشد و به طور كلي تناقضي نداشته و اينكه به اندازه كافي جامع و مفصل باشد به گونه‌اي كه ايران بايد با ديدگاه رفع ترديدهايي كه طبيعتا به وجود آمده به آن بپردازد با توجه به تمام مباحث باقيمانده درباره ماهيت صرفا صلح آميز برنامه هسته‌اي ايران.
20- در ارتباط با مباحث باقيمانده، ايران موارد زير را به آژانس ارائه داده است:
(a) ارزيابي كلي از سندسازي مرتبط با مطالعات ادعايي (GOV/2008/15, Annex A)، و (b) پاسخ‌هاي جزئي و يك سند، در پاسخ به سوالات خاصي كه توسط آژانس مطرح شد (GOV/2008/15, Annex B). ايران به علاوه اشاره كرده است كه اطلاعاتي دارد كه مي‌تواند ماهيت مطالعات ادعايي را روشنتر سازد اما تاكنون اين اطلاعات را با آژانس ارائه نداده است (GOV/2008/15, para. 23). ضمنا، آژانس اطلاعاتي را كه تاكنون توسط ايران به آژانس ارائه شده مطالعه كرده است اما هنوز اين فرصت از جانب ايران داده نشده تا درباره يافته‌هاي آژانس به طور مفصل بحث شود به اين دليل كه ايران تاكيد دارد كه اخيرا پاسخ‌هاي نهايي خود را ارائه داده است. با اين همه از نظر آژانس اتمي، هنوز موضوعاتي وجود دارد كه بر اساس اسناد و اطلاعات ارائه شده توسط ايران يا اطلاعات مرتبطي كه آژانس به طور مستقل از آن حمايت مي‌كند بايد مورد بحث قرار گيرد. نمونه‌هايي از اطلاعات آمده در سندسازي مذكور كه ايران اعتراضي به آن نداشته و بنابراين صحيح تلقي مي‌شود در زير آمده است.
21- با وجود اينكه ايران اين ادعا را به چالش كشيده كه در مطالعات آزمايش مواد منفجره با قدرت بالاي مرتبط با مواد هسته‌اي دخيل بوده است، ايران به آژانس اعلام كرده است كه با كاربرد غيرنظامي به صورت همزمان چاشني‌هاي چندمنظوره‌اي را آزمايش كرده است (GOV/2008/15, para. 20), و آژانس از ايران درخواست كرده تا اطلاعاتي ارائه دهد مبني بر اينكه ثابت كند چنين اقداماتي براي مقاصد غيرنظامي و نظامي غيرهسته‌اي بوده است (GOV/2008/38, para. 17(c)). ايران تا كنون آن اطلاعات را به آژانس ارائه نداده است. آژانس تمايل دارد تا با ايران درباره نقش احتمالي كه يك خارجي متخصص مواد منفجره (GOV/2008/38, para. 17(d)) كه سفرش به ايران توسط آژانس تاييد شده است و در كار توسعه مواد منفجره نقش داشته است، گفت‌وگو كند.
22- با توجه به نامه‌اي كه توضيحات دستنويس همراه آن بود كه بخشي از سندسازي مرتبط با پروژه نمك سبز ادعايي است (GOV/2008/15, Annex A.1, Doc. 2)، ايران وجود نامه فوق را تاييد كرد، اصل نامه را به آژانس نشان داد و يك كپي از آن به آژانس تحويل داد. وجود نامه نشان دهنده رابطه‌اي مستقيم بين سندسازي مرتبط و ايران است. همانگونه كه اخيرا از ايران درخواست شده است، آژانس بايد نامه‌نگاري‌هاي بيشتر را ملاحظه كند و به افرادي كه در آن نامه نام آنها برده شده دسترسي داشته باشد.
23- با توجه به مطالعات ادعايي كلاهك موشك، آژانس هنوز اميدوار است تا از كارگاه‌هاي غيرنظامي كه ايران به آژانس اعلام كرده كه وجود دارند و آن كارگاه‌هايي كه در سندسازي به عنوان دخيل در توليد نمونه‌هاي اوليه مدل حفره بار مفيد جديد يك موشك است (GOV/2008/38, para. 17(e)). به علاوه، در حاليكه ايران اعلام كرده كه اين سندسازي درباره كلاهك موشك ادعايي جعلي و كذب است، اما به آژانس اطلاع داده كه اين واقعيت را همه مي‌دانند كه ايران در حال كار بر روي موشك شهاب 3 است. با توجه به اين موضوع، آژانس بر لزوم انجام گفت‌وگوهايي با ايران درباره مطالعات مهندسي و مدلسازي مرتبط با طراحي مجدد حفره بار مفيد موشك فوق الذكر كه در سندسازي مطالعات ادعايي آمده است تاكيد ورزيده تا احتمال اينكه آنها براي حفره بار مفيد بوده باشند را برطرف كند.
24- با توجه به موضوعات بالا، آژانس مكررا ايران را مطلع كرده است كه اين سازمان ايران را به اندازه كافي در حال پرداختن به موضوع اصلي اين مباحث نيافته است، به گونه‌اي كه بر سبك و فرم ارائه اسناد دستنويس مرتبط با مطالعات ادعايي و ارائه پاسخ‌هاي محدود يا تكذيبيه‌هاي ساده در پاسخ به ديگر سوالات تمركز كرده است. بنابر اين آژانس از ايران درخواست كرده تا پاسخ‌هاي واقعي‌تر ارائه داده و براي آژانس فرصت برگزاري مباحثات مفصل با ديدگاه حركت به جلو در خصوص اين مسايل را فراهم كند كه شامل دادن اجازه دسترسي آژانس به اشخاص، اطلاعات و مكان‌هايي كه در اسناد آمده است تا اينكه آژانس قادر باشد تا اظهارات ايران را كه اين سندسازي‌ها كذب و جعلي است تاييد كند. آژانس تمايل خود براي بحث درباره مداليته‌هاي كه مي‌تواند ايران را قادر سازد تا به طور موثق اثبات كند كه فعاليت‌هايي در سندسازي فوق الذكر اشاره شده است همانگونه كه ايران اعلام كرده مرتبط با فعاليتهاي هسته‌اي نيست و در عين حال از اطلاعات حساس مرتبط با فعاليتهاي نظامي متعارف آن دفاع كند.
25- براي اينكه آژانس در اين جايگاه باشد كه در راستي‌آزمايي نبود مواد و فعاليت هاي هسته‌اي اعلام نشده در ايران پيشرفت حاصل كند، ضروري است كه ايران گام‌هاي لازمي را بردارد تا آژانس قادر باشد شفاف سازي كرده و به مسايل باقيمانده خاتمه بخشد و پروتكل الحاقي را اجرا كند.
F. خلاصه
26- آژانس به راستي‌آزمايي نبود انحراف در مواد هسته‌اي اعلام شده در ايران ادامه مي‌دهد. ايران با آژانس در راستاي بهبود اقدامات پادماني در تاسيسات غني‌سازي سوخت و تامين دسترسي آژانس به رآكتور IR-40 به منظور راستي‌آزمايي اطلاعات طراحي همكاري كرده است. اما ايران متن تعديل شده بخش عمومي ترتيبات تكميلي موسوم به كد 3.1 درباره مفاد اوليه اطلاعات طراحي را اجرا نكرده است.
27- ايران فعاليتهاي مرتبط غني‌سازي يا كار بر روي طرحهاي مرتبط آب سنگين را تعليق نكرده است كه شوراي امنيت آن را خواستار شده بود.
28- ايران بر خلاف درخواستهاي شوراي حكام و شوراي امنيت، نه پروتكل الحاقي را اجرا كرده است و نه با آژانس در رابطه با مسائل باقيمانده مورد نگراني كه نيازمند شفاف‌سازي به منظور از بين بردن احتمال ابعاد نظامي برنامه هسته‌اي ايران هستند، همكاري كرده است. متاسفانه، آژانس قادر نبوده است با ايران به هرگونه مذاكرات واقعي درباره اين مسائل باقيمانده به مدت بيش از يك سال وارد شود. آژانس بر اين باور است كه به ايران دسترسي كافي به اسناد تحت اختيار خود داده است تا ايران را قادر سازد به طور واقعي به سئوالهاي مطرح شده توسط آژانس پاسخ دهد. اما مديركل از كشورهاي عضوي كه اسناد را در اختيار آژانس قرار دادند مي‌خواهد مداليته‌هاي جديدي با آژانس ايجاد كنند تا بتواند اسناد بيشتري را به طور مقتضي به ايران ارائه كند، زيرا ناتواني آژانس براي انجام چنين كاري، پيشرفت بيشتر در روند راستي‌آزمايي را براي آژانس مشكل مي‌كند.
29- اجراي پروتكل الحاقي و شفاف‌سازي مسايل باقيمانده براي ايران حياتي است تا اينكه آژانس در موقعيتي باشد كه تضمين معتبر درباره نبود مواد و فعاليتهاي هسته‌اي اعلام نشده در ايران را ارائه كند.
30- مديركل به ارائه گزارش خود به طور مقتضي ادامه خواهد داد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
