چالش اوپک در تعیین قیمت نفت در سال های آینده

بولتن نيوز_ صفحه انرژي، نفوذ اوپک روی قیمت نفت در کوتاه مدت بسیار مشهود است، اما توان قیمت گذاری این سازمان در طولانی مدت محدود خواهد بود.

براساس گزارش دو کارشناس موسسه مطالعات انرژی دانشگاه آکسفورد، استراتژی اوپک و قدرت آن در مورد قیمت های نفت در طول زمان به شرایط بازار و تعامل میان اعضای اوپک بستگی دارد. اما سوال مهم تر این است که عملکرد اوپک در یک دهه آینده چگونه خواهد بود و آیا می تواند قیمت های کنونی 110 دلاری نفت را حفظ کند. تجربه گذشته نشان می دهد اوپک در این زمینه با مشکلاتی مواجه خواهد شد. واکنش اوپک به تحرکات قیمت نفت نامتقارن است.

هدف کلیدی اوپک اجتناب از سقوط قیمت نفت به زیر سطح تعیین شده توسط اعضاست، اما این سازمان از افزایش قیمت ها به بالای سطوح مشخص یا تعیین یک سقف قیمت خودداری می کند. تحلیلگران اوپک را به یک چای کیسه ای تشبیه کرده اند! به این معنی که این سازمان در آب جوش ، زمانیکه قیمت ها در حال کاهش هستند و اعضا به درد سر می افتند، بهترین عملکرد را دارد. زمانی که قیمت ها بالاست اعضا برای توافق در زمینه سقف قیمت و تقسیم تولید مشکل پیدا می کنند و اوپک را به حاشیه می رانند. این دو کارشناس گفتند: هنگام افزایش قیمت ها در بازار، اوپک سعی دارد که تقاضا را براساس قیمتهای تعیین شده در بازار، از طریق تنظیم تولید راضی نگه دارد و برای عرضه ظرفیت مازاد خود برای پایین آوردن قیمت ها تلاشی نمی کند. موسسه مطالعات انرژی آکسفورد افزود: کشور های عضو اوپک به وسیله موانع قدرتمند سر راه ورود که از مالکیت و کنترل بخش اعظم ذخایر نفتی ارزان قیمت جهان ناشی میشود، حفاظت می شوند.

اعضای اوپک از طریق محدود کردن سرمایه گذاری در بخش نفت خود می توانند عرضه نفت به بازار را کنترل کنند. آنها همچنین بار برآوردن تقاضا برای نفت بیشتر را به تولید کنندگان با هزینه بالا محول می کنند.

اوپک در دهه های 1970 و 1980 از طریق کاهش تولید و قطع ظرفیت مازاد قیمت نفت را تا حد زیادی افزایش داد. اما نتیجه این کار افزایش رقابت بین تولید کنندگان، افزایش محافظه کاری در کشور های مصرف کننده و افزایش اختلاف بین اعضای اوپک بر سر تقسیم سهم بازار بود. در سال های 1973 تا 1985 سهم اوپک از تولید جهانی نفت از 51 درصد به 28 درصد کاهش یافت. تلاشهای عربستان برای بالا نگه داشتن قیمت ها تولید این کشور را از 10 میلیون و 200 هزار بشکه در روز در سال 1980 به تنها 3.6 میلیون بشکه در روز در سال 1985 رساند درحالیکه صادرات این کشور کمتر از دو میلیون بشکه در روز بود. سهم اوپک بر اثر تولید روز افزون از سوی مکزیک، آلاسکا و دریای شمال، آمریکا و شوروی سابق کاهش یافت.

این افزایش در تولید کشور های غیرعضو اوپک یک اتفاق غیرمنتظره بود. تقاضای نفت همزمان با افزایش عرضه کاهش یافت زیرا آمریکا، اروپا و ژاپن تلاش های مشخصی را برای افزایش کارایی انرژی و ارتقا سوخت های جایگزین انجام دادند. مساله این است که آیا تاریخ مجددا در حال تکرار است پس از افزایش قابل توجه قیمت نفت از سال 2002 تولید به شکل روز افزونی در آمریکا در حال افزایش است و شرکت های نفتی به دنبال عرضه بیشتر از سوی آمریکای لاتین، آفریقا، قطب شمال و آسیا هستند. آمریکا و اتحادیه اروپا قوانینی را وضع کردند که باعث کاهش شدید مصرف بنزین و سوخت دیزل تا سال 2025 خواهد شد. حتی در زمینه حمل ونقل نفت، نقش سوخت های مبتنی بر نفت بوسیله گاز طبیعی ارزان تحت فشار قرار گرفته است.

 به گفته این دو کارشناس مالیات، تغییرات جوی و سیاست های امنیتی انرژی برای کاهش سهم نفت در ترکیب انرژی جهان می تواند جایگاه اوپک را در بلند مدت تضعیف کند که به کاهش درآمد این سازمان خواهد انجامید. این امر نشان دهنده یک چالش واقعی برای اوپک است و در مرکز بازار نفت قرار دارد. راهی که اوپک از طریق آن با این چالش مقابله می کند تغییر این سازمان در آینده و جایگاه آن را در بازار نفت مشخص خواهد کرد. در دهه 1970 کمیته سیاست قیمت گذاری بلند مدت اوپک قصد داشت قیمت ها را به زیر هزینه تولید سوخت مایع مصنوعی از زغال سنگ(حدود 60 دلار در هر بشکه) برساند، اما از سال 2010 قیمت ها بالای هزینه تولید رقابتی، نظیر تولید نفت از ذخایر شیل، شن های نفتی، گاز طبیعی یا زغال سنگ قرار گرفته چه برسد به میادین آب های عمیق.

 انگیزه مالی برای توسعه ذخایر جدید در خارج از اوپک بسیار زیاد است. بعید به نظر می رسد که اوپک بتواند بدون اینکه کاهش شدید در سهم بازار خود را بپذیرد، از قیمت های کنونی دفاع کند. این دو کارشناس نتیجه گیری کردند که بین سال های 1973 تا 1985 اوپک از طریق تعیین قیمت، قدرت بی نهایتی در بازار داشت، اما در کنار اختیار در تعیین قیمت، اوپک باید با مقادیر متغیر تولید کنار بیاید.

 با توجه به کاهش ذخایر نفتی اوپک، این سازمان شاهد کاهش سهم خود در بازار است. در دهه 1980 و 1990 اعضای اوپک از سقوط سهم بازار و سقوط قیمت ها لطمه مضاعف دیدند. همزمان با کاهش درآمد اوپک، اعضای این سازمان به دلیل مناقشات شدید درباره نحوه تقسیم این کاهش تولید برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت ها، دچار اختلاف شدند. سهم تولید اوپک در بازار در نهایت در سال 2011 به 43 درصد بازگشت. پس از افزایش قیمت های نفت از سال 2002 اعضای اوپک باید ببینند که آیا قیمت های کنونی ماندگار است یا اینکه مقدمه ای برای یک دوره جدید کاهش قیمت ها برای جلوگیری از توسعه ذخایر جایگزین است.

طلا نیوز