ركود مسكن با اشكال متفاوت بسياري از كشورهاي جهان را فراگرفته است. سرمنشاء اين ركود در آمريكا از وامهاي به اصطلاح زير استاندارد شروع شد؛ وقتي كه موسسات مالي آن را به خانوادههاي بدون سابقه خوش بانكي پرداخت كردند و بعد از چند ماه سيل عظيمي از صاحبخانهها نتوانستند اقساط وام مسكن خود را بپردازند.
در برخي كشورهاي اروپايي برقراري نسبي تعادل بين حجم عرضه و تقاضا در بازار مسكن افت قيمتها را موجب شده و ساخت و ساز تحت همين مساله اكنون در ركود مطلق قرار گرفته است.
در كشورهاي حاشيه خليج فارس بهخصوص شيخنشين امارات نيز ريشه ركود مسكن به شراكت شركتهاي ساختماني آمريكا در پروژههاي مسكوني در اين كشور مرتبط ميشود.
منابع خبري وضعيت حال حاضر در دبي را به برهوت سرمايهگذاري تشبيه ميكنند. اين ركود كه وسعت جهاني گرفته مدتي است تحت تاثير بحران اقتصادي عمق پيدا كرده است.
در بررسيهاي 3 ماه پيش نشريه اقتصادي اكونوميست پيرامون اوضاع بازار مسكن در نقاط مختلف دنيا تنها 6 كشور با روند كاهش قيمت مسكن روبهرو بودند؛ اما بررسي حال حاضر اين نشريه از همان فهرست نشان ميدهد تعداد كشورهايي كه قيمت مسكن در آنها همچنان رو به كاهش است، به عدد 16 رسيده است.
در گزارش اكونوميست، اين 16 كشور به انضمام 4 كشوري كه وضعيت مسكن در آنها چندان مساعد هم نيست، در جدولي رتبهبندي شدهاند كه در آن تغييرات قيمت مسكن در 4 ماه آخر سال 2007 نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن محاسبه شده است.
همچنين در اين جدول، درصد تغييرات شاخص قيمت مسكن در 11سال گذشته نيز آمده است. مطابق ارقام موجود در جدول، مشاهده ميشود در 11سال اخير قيمت مسكن در آمريكا فقط دو برابر رشد داشته، در حاليكه در همين مدت در كشوري همچون آفريقاي جنوبي ارزش ملك 389درصد رشد كرده است.
در آمريكا ساخت و ساز تا حدودي قوت گرفته و اين از افزايش چشمگير شمار مجوزهايي كه براي شروع كار ساخت و ساز دريافت شده، كاملا معلوم است. اما به همين نسبت، شمار آپارتمانها و خانههايي كه براي فروش به بازار عرضه شدهاند، اما مشتري ندارند، همچنان رو به افزايش است.
به اين ترتيب اكونوميست از بر باد رفتن خوشبينيهاي گذشته خبر ميدهد.
در منطقه خاورميانه و خليج فارس هم اوضاع از آنچه پيشبيني ميشد، بدتر است. پيش از اين تصور ميشد كه قيمت مسكن به ويژه در خليج فارس و در كشورهاي عرب اين منطقه تا 30درصد كاهش يابد؛ اما اكنون آمارها نشان ميدهد كه اين رقم به 50درصد ميرسد. اين ميزان وخامت اوضاع دلايل روشني دارد.
يكي از آنها تركيدن حباب بازار مسكن دبي است. دبي تا سال گذشته بهشتي براي سرمايهگذاران مسكن و ساخت و ساز بود. سود بعضي از اين سرمايهگذاران طي مدت كوتاهي 4 يا حتي 5 برابر شدهبود؛ اما اكنون اين رونق از ميان رفتهاست.
دبي يك بندر تجاري مهم در دنيا بود؛ ولي اكنون با ركود تجارت جهاني، اين بندر هم از رونق افتادهاست. دبي به شدت مقروض است و چون نفتي هم ندارد، اگر از ابوظبي كمك مالي به شكل وام دريافت نميكرد، بايد اعلام ورشكستگي ميكرد. سقوط قيمت نفت هم از سوي ديگر رونق را به طور كلي در كشورهاي عرب حوزه خليج فارس كمرنگ كرده است.
از سوي ديگر در كشورهايي مانند انگليس، قيمت زمين به اندازه قيمت مسكن و گاه بيشتر از آن كاهش يافتهاست. ارزش زمين مسكوني در انگليس در سال 2008 به طور متوسط 50درصد كاهش يافتهاست.
راهنماي جهاني املاك (globalproperty guide) موسسهاي بينالمللي است كه درباره وضعيت املاك مسكوني و تجاري در سراسر دنيا اطلاعاتي جمعآوري ميكند و بر اساس اين اطلاعات مشاوره ميدهد.
اين موسسه هر سال گزارشي با نام گرانترين بازارهاي املاك مسكوني در جهان منتشر ميكند كه حاوي جدول و اسامي گرانترين و ارزانترين شهرهاي جهان از نظر قيمت مسكن است.
گزارش اخير اين موسسه نشان ميدهد شهرهاي متعلق به كشورهايي كه در حال حاضر با ركود مسكن دست و پنجه نرم ميكنند، اغلب در رديف گرانترين شهرهاي جهان قرار دارند.
مونتكارلو، يكي از مناطق تحت اداره كشور موناكو در اروپا، گرانترين املاك مسكوني دنيا را دارد.
قيمت املاك مسكوني در اين شهر دست كم دوبرابر گرانتر از املاك مسكوني در ديگر نقاط دنيا است.
قيمت هر متر مربع خانه در مونتكارلو بيش از 45هزاردلار است. در جايگاه دوم جدول گرانترين بازارهاي ملكي جهان، مسكو و لندن با هم رقابت نزديكي دارند.
قيمت هر متر مربع خانه در مركز مسكو 20853دلار و قيمت همين مساحت خانه در مركز لندن 20756دلار است. پس مسكو به خاطر قيمت املاك گرانش در مركز اين شهر، در جايگاه دوم جدول و لندن در مقام سوم قرار ميگيرد.
قيمت املاك در لندن در سال 2008 كاهش يافت؛ اما در مسكو خانه چندان ارزان نشد. به همين دليل اكنون در اين رقابت، مسكو در جايگاه بالاتري قرار ميگيرد؛ اما هر دو كشور انگليس و روسيه با كاهش ارزش پول ملياشان روبهرو شدهاند.
توكيو و هنگكنگ در اين جدول در مقامهاي چهارم و پنجم قرار ميگيرند. نيويورك تنها شهر آمريكا كه در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته، در مقام ششم قرار دارد. قيمت متوسط هر متر مربع خانه مسكوني در نيويورك، 15هزار دلار است.
با اضافه شدن دو شهر اروپايي و دو شهر آسيايي، فهرست ده شهر اول جهان از نظر قيمت مسكن كامل ميشود. پاريس و رم در جايگاههاي هفتم و نهم جدول و سنگاپور و بمبئي در جايگاههاي هشتم و دهم.
قيمت مسكن در اين 4 شهر متغير و به طور متوسط بين 9 تا 12هزاردلار در هر متر مربع است.
اما درحالي كه كشورها براساس گرانترين و ارزانترين شهرها رتبهبندي شدهاند، در جدول موجود در اين گزارش20 كشور جهان براساس تغييرات قيمت مسكن در سالهاي اخير ردهبندي شدهاند كه در همه آنها قيمت مسكن بدون استثنا با افت روبهرو بوده است.